Thiếu nguồn lực hỗ trợ sinh viên khởi nghiệp, lãnh đạo trường ĐH chia sẻ tâm tư

Thực hiện Quyết định số 1665/QĐ-TTg ngày 30/10/2017 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Đề án “Hỗ trợ học sinh, sinh viên khởi nghiệp đến năm 2025”, đến nay, hoạt động hỗ trợ sinh viên khởi nghiệp của các cơ sở giáo dục đại học đã thúc đẩy được tinh thần khởi nghiệp, trang bị kiến thức, kỹ năng về khởi nghiệp cho sinh viên.

Theo đánh giá của lãnh đạo một số cơ sở giáo dục đại học, hoạt động hỗ trợ sinh viên khởi nghiệp tạo được môi trường thuận lợi để hỗ trợ sinh viên hình thành và thực hiện hóa các ý tưởng, dự án khởi nghiệp, từ đó tạo việc làm cho sinh viên sau khi tốt nghiệp.

Tuy nhiên, thực tế việc hỗ trợ sinh viên khởi nghiệp trong cơ sở giáo dục đại học còn phải đối mặt với nhiều khó khăn về nguồn lực, trong đó có kinh phí đầu tư.

Hoạt động hỗ trợ sinh viên khởi nghiệp còn khó khăn

Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Thanh Đức – Hiệu trưởng Trường Đại học Nông Lâm (Đại học Huế) cho biết, nhà trường có câu lạc bộ khởi nghiệp cho sinh viên. Hoạt động hỗ trợ sinh viên khởi nghiệp luôn được nhà trường quan tâm, đặc biệt là sinh viên khởi nghiệp về nông nghiệp.

Được biết, những năm gần đây, Trường Đại học Nông Lâm (Đại học Huế) nỗ lực tổ chức cuộc thi khởi nghiệp trong nông nghiệp dành cho sinh viên. Đây là manh nha để nhà trường đạt được các giải thưởng nghiên cứu khoa học cấp Đại học Huế, cấp tỉnh.

“Hoạt động khởi nghiệp nông nghiệp trong sinh viên luôn được nhà trường dành sự quan tâm đặc biệt và trở thành điểm nhấn trong số các cơ sở giáo dục đại học thành viên của Đại học Huế”, thầy Đức bày tỏ.

Chỉ ra những thuận lợi trong việc hỗ trợ sinh viên khởi nghiệp nông nghiệp, thầy Đức cho rằng, nhà trường luôn đặt việc đào tạo lý thuyết phải đi đôi với việc áp dụng vào thực tiễn sản xuất. Chính vì vậy, những kiến thức lý thuyết và kỹ năng thực hành của sinh viên là tiền đề để sinh viên học ngành nông, lâm nghiệp khởi nghiệp thuận lợi. Bên cạnh đó, nhà trường có các giảng viên là cố vấn, đồng hành với sinh viên từ việc hoàn thành ý tưởng nghiên cứu khoa học cho đến khởi nghiệp để tham gia các cuộc thi.

“Mặc dù số lượng sinh viên của nhà trường không nhiều so với các trường đại học khác nhưng hoạt động khởi nghiệp nông nghiệp của sinh viên nhà trường rất tốt”, thầy Đức chia sẻ.

Cùng chia sẻ với phóng viên, Thạc sĩ Mai Tuấn Khôi - Giám đốc Trung tâm Sáng tạo và Khởi nghiệp, Trường Đại học Sư phạm kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh đánh giá, hoạt động hỗ trợ sinh viên khởi nghiệp trong trường đại học cung cấp nền tảng kỹ năng ban đầu cho sinh viên.

Trong năm 2024, Trung tâm Sáng tạo và Khởi nghiệp của nhà trường đã tổ chức 2 cuộc thi sáng tạo khởi nghiệp của sinh viên cấp trường (về ý tưởng khởi nghiệp) và 1 cuộc thi nhà khởi nghiệp tập sự (có sản phẩm khởi nghiệp mới được tham gia cuộc thi). Đồng thời, trung tâm cũng đã tổ chức 3 hội thảo về khởi nghiệp. Ngoài ra, với các cuộc thi khởi nghiệp trong và ngoài nước, trung tâm cũng có hỗ trợ cho sinh viên tham gia.

Theo thầy Khôi, thông qua việc tổ chức các cuộc thi khởi nghiệp, sinh viên sẽ lĩnh hội được hệ thống kiến thức về khởi nghiệp, không chỉ dừng lại ở việc làm sản phẩm mà còn biết về giá trị cốt lõi của sản phẩm khởi nghiệp, cách xây dựng chiến lược kinh doanh, chiến lược dòng tiền,...

Tại Trường Đại học Điện lực, hoạt động hỗ trợ sinh viên khởi nghiệp cũng được quan tâm đầu tư. Tuy nhiên, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đinh Văn Châu - Hiệu trưởng Trường Đại học Điện lực đánh giá, nhìn chung hoạt động hỗ trợ sinh viên khởi nghiệp của nhà trường còn đối mặt với nhiều khó khăn.

Chia sẻ về điều này, thầy Châu cho biết, khó khăn trong hỗ trợ sinh viên khởi nghiệp xuất phát từ cả người học và nhà trường.

Cụ thể, về phía người học, sinh viên chưa có nhiều sản phẩm nghiên cứu để có thể phát triển khởi nghiệp.

“Những ngành đào tạo của nhà trường có phần sôi nổi trong nghiên cứu khoa học hơn so với các ngành khác có thể kể đến như Công nghệ thông tin, Thương mại điện tử,... Có một số sinh viên chủ động nghiên cứu ra sản phẩm và xây dựng các sàn giao dịch, bán hàng online, không cần thông qua sự hỗ trợ của nhà trường để khởi nghiệp.

Để có sản phẩm khởi nghiệp thì việc nghiên cứu, đổi mới sáng tạo trong trường đại học phải sôi động. Tuy nhiên, các hoạt động nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo của người học hiện nay đa phần là bị động”, thầy Châu chia sẻ.

Về phía nhà trường, việc đầu tư hỗ trợ cho các hoạt động khởi nghiệp của sinh viên vẫn chỉ đang dừng ở việc hỗ trợ các em sinh viên tham gia cuộc thi, kêu gọi vốn đầu tư cho các hoạt động khởi nghiệp của sinh viên. Còn để nhà trường đầu tư vốn, kinh phí cho sinh viên khởi nghiệp vẫn còn hạn chế do cơ chế chính sách về quản lý tài chính. Chẳng hạn như chưa xây dựng được quỹ đầu tư rủi ro trong các trường đại học. Nếu có quỹ này thì sẽ hỗ trợ sinh viên khởi nghiệp được nhiều hơn - “đây cũng là khó khăn đang tồn tại ở rất nhiều cơ sở giáo dục đại học, nhất là các cơ sở giáo dục đại học công lập”, thầy Châu chia sẻ.

Cần nguồn lực để sinh viên khởi nghiệp không chỉ dừng lại ở phong trào

Cùng chỉ ra những khó khăn trong hoạt động hỗ trợ sinh viên khởi nghiệp, Giám đốc Trung tâm Sáng tạo và Khởi nghiệp, Trường Đại học Sư phạm kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, các nghiên cứu khoa học của sinh viên mới chỉ dừng lại ở mức có thể tham gia cuộc thi khởi nghiệp, chưa thực sự trở thành các sản phẩm vì phải đầu tư nhiều trang thiết bị máy móc mới có thể sản xuất hàng loạt. Ngoài ra, nguồn lực đầu tư của nhà nước cho hoạt động khởi nghiệp của sinh viên chưa nhiều.

Theo thầy Khôi, kinh phí dành cho trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp trong trường đại học cũng có sự không đồng đều giữa các trường đại học. Chính sách chung của nhà nước hỗ trợ sinh viên khởi nghiệp còn mang tính chất phong trào, chưa thực sự đủ mạnh để phát triển các ý tưởng nghiên cứu tốt khởi nghiệp thành công.

Đề án “Hỗ trợ học sinh sinh viên khởi nghiệp đến năm 2025” được Thủ tướng Chính phủ ký quyết định ban hành ngày 30/10/2017 giao Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trì thực hiện đến nay đã giúp cho hoạt động phong trào khởi nghiệp của học sinh sinh viên Việt Nam có nhiều khởi sắc. Tuy nhiên vẫn thiếu bước thúc đẩy sinh viên khởi nghiệp thành công và đạt hiệu quả cao.

“Những năm gần đây, sinh viên có nhiều ý tưởng khởi nghiệp tốt nhưng để hỗ trợ cho các bạn khởi nghiệp thì trung tâm không đủ nguồn lực. Muốn sinh viên khởi nghiệp thành công thì phải có vốn đầu tư cho các em, bản thân cán bộ giảng viên nhà trường cũng không thể tự bỏ tiền túi để cho các em khởi nghiệp”, thầy Khôi chia sẻ.

Bên cạnh đó, thầy Khôi cho rằng, để các ý tưởng khởi nghiệp của sinh viên thực sự phát triển thành sản phẩm thì phải có quyết tâm của cả hệ thống, trong đó có sự tăng cường hỗ trợ đầu tư của nhà nước cho các trường đại học, trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp thì mới có thể thúc đẩy sinh viên khởi nghiệp thành công.

“Những khó khăn hỗ trợ sinh viên khởi nghiệp trong trường đại học cần được tháo gỡ bằng cách ban hành lang pháp lý và các chính sách cụ thể để các trường thực hiện hoạt động hỗ trợ khởi nghiệp cho sinh viên hiệu quả.

Cần có hành lang pháp lý để các cơ sở giáo dục đại học quan tâm thực chất, thúc đẩy hiệu quả hoạt động khởi nghiệp sinh viên thay vì chỉ dừng lại ở tính chất phong trào qua các cuộc thi khởi nghiệp”, thầy Khôi bày tỏ.

Đồng tình với những chia sẻ trên, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Thanh Đức – Hiệu trưởng Trường Đại học Nông Lâm (Đại học Huế) cho rằng, hoạt động hỗ trợ sinh viên khởi nghiệp của nhà trường cũng còn một số hạn chế về nguồn kinh phí. Tuy nhiên, tinh thần chung là nhà trường hỗ trợ hết sức có thể cho sinh viên khởi nghiệp.

Để hỗ trợ sinh viên khi có dự án, sản phẩm nghiên cứu khoa học có tiềm năng khởi nghiệp, thầy Châu cho biết, nhà trường đã xây dựng và ban hành quỹ phát triển khoa học công nghệ nhằm tập trung hỗ trợ sinh viên làm đề tài khoa học công nghệ, phục vụ hoạt động đào tạo cho sinh viên chứ chưa đầu tư sâu hơn để thúc đẩy sinh viên khởi nghiệp. Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đinh Văn Châu - Hiệu trưởng Trường Đại học Điện lực, để “mạo hiểm” đầu tư cho sinh viên khởi nghiệp có thể tiềm ẩn nhiều rủi ro nên việc hỗ trợ của quỹ cũng có sự e dè nhất định.

Bước sang năm 2025, khi cả nước đang tiến lên mạnh mẽ trong kỷ nguyên vươn mình, thầy Châu kỳ vọng có sự đột phá về nhận thức, tư duy, sáng tạo của người học; nâng cao việc truyền cảm hứng từ giảng viên về hoạt động nghiên cứu, sáng tạo, khởi nghiệp cho sinh viên, góp phần phát triển kinh tế xã hội.

Hơn nữa, hiện nay thế hệ trẻ đang được sống trong môi trường công nghệ thông tin phát triển, do đó thầy Châu hy vọng mỗi sinh viên cần tự đặt ra cho bản thân những thắc mắc, tìm tòi để hình thành ý tưởng, thúc đẩy đổi mới, sáng tạo khởi nghiệp.

“Thực tế hiện nay, sinh viên làm đề tài nghiên cứu khoa học đều có sự hỗ trợ, dẫn dắt của giảng viên, nhà khoa học trong trường. Mục tiêu làm đề tài nghiên cứu khoa học của sinh viên phần lớn là phục vụ hoạt động đào tạo để tốt nghiệp (làm khóa luận, đồ án tốt nghiệp,...).

Do đó, ít có đề tài nghiên cứu khoa học của sinh viên được phát triển thành những sáng chế, giải pháp hữu ích. Chính vì thế, tư duy sáng tạo của người học phải được khai phóng nhiều hơn nữa thì mới có thể khởi nghiệp và thu hút nguồn lực đầu tư cho hoạt động khởi nghiệp”, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đinh Văn Châu chia sẻ.