Trường ĐH Hồng Đức kỳ vọng sớm trở thành trung tâm NCKH hàng đầu Bắc Trung Bộ

Theo đánh giá của lãnh đạo Trường Đại học Hồng Đức, năm 2024 là năm có ý nghĩa chiến lược, tạo bước đệm quan trọng để nhà trường hiện thực hóa mục tiêu trở thành trường đại học thông minh, đổi mới sáng tạo và nghiên cứu khoa học mạnh của cả nước; hội nhập với các trường đại học tiên tiến trong khối ASEAN và quốc tế. Đồng thời, mở ra những đột phá mới trong năm 2025, góp phần xây dựng tỉnh Thanh Hóa và đất nước trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Phát huy vai trò của cơ sở giáo dục đại học tại địa phương

Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đậu Bá Thìn, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Hồng Đức chia sẻ quan điểm về vai trò của trường đại học địa phương trong hệ thống giáo dục Việt Nam.

“Chiến lược phát triển kinh tế xã hội 1996 - 2000 được thông qua tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VIII (năm 1996) đã xác định giải pháp “Thực hiện quy hoạch sắp xếp lại các trường đại học, cao đẳng và các viện nghiên cứu, xây dựng các đại học đa lĩnh vực ở các trung tâm kinh tế, văn hóa của cả nước. Phát triển các trường đại học và cao đẳng địa phương để đáp ứng nhu cầu học tập và phát huy nguồn nhân lực tại chỗ.

Với chủ trương trên, năm 1997 các trường đại học địa phương trực thuộc ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương được triển khai thí điểm. Đến nay, đã có hơn 20 cơ sở giáo dục đại học thuộc nhóm các trường đại học này được thành lập (trừ một số trường đã sáp nhập). Trường Đại học Hồng Đức và Trường Đại học Quảng Nam là 2 trường đại học đầu tiên được thành lập (năm 1997) và gần đây nhất là Trường Đại học Khánh Hòa (năm 2015).

Trường đại học địa phương là một nhóm các cơ sở giáo dục đại học được thành lập và hoạt động tại các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương theo mô hình trực thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh và chịu sự quản lý Nhà nước của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Sự ra đời của các trường đại học địa phương là một quyết sách của Chính phủ để thực hiện sự phân tầng trong giáo dục đại học. Việc phân tầng này được triển khai với 2 mục đích chính:

Thứ nhất, thực hiện sự phân cấp quản lý hợp lý đối với hệ thống giáo dục đại học nhằm khắc phục những hạn chế của một hệ thống giáo dục tập trung cồng kềnh.

Thứ hai, tạo điều kiện cho con em ở các địa phương xa trung tâm có điều kiện kinh tế - xã hội còn chậm phát triển, người dân của địa phương đó có thêm cơ hội thuận lợi được tiếp cận với giáo dục đại học. Từ đó, các địa phương này sớm đạt được sự phát triển đồng đều nhờ có nguồn nhân lực trình độ cao bám sát nhu cầu đặc thù của chính địa phương đó”, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Hồng Đức thông tin.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đậu Bá Thìn cho biết thêm, dựa vào nghiên cứu năm 2023 của Tiến sĩ Đặng Văn Định, Trưởng ban Nghiên cứu và Phân tích chính sách (Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng Việt Nam), nhiệm vụ theo chủ trương ban đầu của các trường đại học địa phương là “trung tâm văn hóa khoa học của địa phương; đáp ứng linh hoạt các nhu cầu luôn thay đổi của thị trường lao động” với phương thức quản lý “trực thuộc ủy ban nhân dân tỉnh, ủy ban nhân dân tỉnh ban hành Quy chế tổ chức và hoạt động”; mô hình tổ chức đào tạo là “trường đại học đa cấp, đa hệ, gắn chặt với địa phương; thực hiện đào tạo các ngành có trình độ đại học trở xuống”.

Tuy nhiên, đi cùng với sự chuyển đổi cơ chế chính sách của Nhà nước, địa phương cùng với tác động của môi trường đã khiến cho vai trò của nhóm các trường đại học này thay đổi thành “Trung tâm văn hóa khoa học của địa phương; đáp ứng một phần nhu cầu nhân lực trình độ đại học trở lên cho địa phương và xã hội”; phương thức quản lý “trực thuộc ủy ban nhân dân tỉnh, Hội đồng trường ban hành Quy chế tổ chức và hoạt động”; mô hình tổ chức đào tạo là trường đại học đa ngành, gắn với địa phương và các vùng phụ cận, thực hiện đào tạo các ngành, chuyên ngành có trình độ từ đại học trở lên”.

Trên cơ sở đó, thầy Thìn khẳng định, dù ở bất kỳ thời kỳ, giai đoạn nào, các trường đại học địa phương vẫn luôn giữ vai trò quan trọng trong thực thi việc phục vụ cộng đồng tại địa phương và có nhiều lợi thế để triển khai thực hiện nhiệm vụ đặc biệt này bao gồm sự hỗ trợ, tạo điều kiện của chính quyền địa phương, đặc điểm đặc thù của cơ sở giáo dục bản địa và sự thuận lợi trong mối quan hệ xã hội với cộng đồng. Đây là những đặc trưng và thế mạnh của các trường đại học trực thuộc ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố.

Trước xu thế sáp nhập các trường đại học địa phương vào đại học vùng, đại học quốc gia, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đậu Bá Thìn bày tỏ: “Việc sáp nhập các trường đại học địa phương vào đại học vùng, đại học quốc gia có thể làm mất đi sứ mệnh ban đầu của các trường này khi được thành lập.

Các trường đại học địa phương gặp khó khăn về công tác tuyển sinh, nhân sự, đặc biệt là về tự chủ tài chính (nhận hỗ trợ tài chính từ các địa phương) trong những năm qua sẽ có xu hướng sáp nhập vào đại học vùng, đại học quốc gia để giải quyết các vấn đề này.

Việc sáp nhập mang lại những cơ hội nhất định, giúp địa phương giảm áp lực về mặt hỗ trợ tài chính, giảm số lượng các cơ sở đào tạo, tạo điều kiện cho người học được tiếp cận với các ngành học với chất lượng đào tạo cao hơn. Tuy nhiên, quá trình này cũng đặt ra không ít thách thức như làm giảm cơ hội học tập chi phí thấp đối với phần lớn sinh viên nhà nông và gia tăng khó khăn trong việc đào tạo nguồn nhân lực cho địa phương, nhất là vùng sâu, vùng xa”.

Thực hiện thay đổi trên nhiều phương diện để đạt những thành tích vượt trội trong năm mới

Nhìn lại những thành tựu đã đạt được trong năm 2024, từ việc đổi mới bộ máy quản trị; mở mới nhiều ngành, chuyên ngành đào tạo đáp ứng nhu cầu xã hội; công tác tuyển sinh các bậc, hệ đào tạo đạt kết quả vượt trội; nhiều chương trình đào tạo được kiểm định chất lượng chặt chẽ, đến phát triển nghiên cứu khoa học; đẩy mạnh hợp tác quốc tế và tổ chức thành công các hoạt động kết nối với doanh nghiệp; sự kiện “TechFest đổi mới sáng tạo mở” với quy mô quốc gia,... nhà trường đánh giá đây là những nền tảng quan trọng giúp Trường Đại học Hồng Đức hiện thực hóa mục tiêu chiến lược phát triển.

Chia sẻ về những định hướng và kế hoạch trong năm 2025 của Trường Đại học Hồng Đức, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đậu Bá Thìn thông tin: “Tập thể sư phạm nhà trường kỳ vọng Trường Đại học Hồng Đức tiếp tục gặt hái nhiều thành công trên các lĩnh vực trong năm 2025.

Thứ nhất, tổ chức thành công Đại hội Chi bộ nhiệm kỳ 2025-2027 và Đại hội Đảng bộ nhiệm kỳ 2025-2030.

Thứ hai, tiếp tục thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị của nhà trường về công tác đào tạo, nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ và phục vụ cộng đồng, đóng góp tích cực vào sự phát triển của địa phương và khu vực.

Thứ ba, đặt mục tiêu triển khai, thực hiện thành công các đề án, dự án mà tỉnh ủy, ủy ban nhân dân tỉnh Thanh Hóa phê duyệt, giao nhiệm vụ bao gồm: Đề án phát triển Trường Đại học Hồng Đức đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; Đề án đào tạo nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, định hướng đến năm 2050 của tỉnh Thanh Hóa; Chương trình phát triển Trường Đại học Hồng Đức trở thành Trung tâm nghiên cứu khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo hàng đầu của khu vực Bắc Trung Bộ".

Theo thầy Thìn, Trường Đại học Hồng Đức gặt hái nhiều kết quả tích cực trong năm 2024 nhờ sự quan tâm, chỉ đạo của tỉnh ủy, hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tỉnh Thanh Hóa; Sự ủng hộ, tạo điều kiện của các sở, ngành, địa phương trong tỉnh, cùng với sự chỉ đạo, hướng dẫn của Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Song song với đó là tinh thần đoàn kết của tập thể sư phạm nhà trường, sự tin tưởng của người học, gia đình người học và sự phối hợp chặt chẽ với các doanh nghiệp trong quá trình tham gia đào tạo, hỗ trợ sinh viên đã góp phần quan trọng vào thành công của nhà trường.

Để đạt được những kết quả tốt hơn trong năm 2025, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Hồng Đức nhấn mạnh sự cần thiết của việc thực hiện một số thay đổi quan trọng trên nhiều phương diện. Cụ thể:

Về cơ chế tài chính, tăng cường sự hỗ trợ từ ngân sách nhà nước về đào tạo theo Nghị định 116/2020/NĐ-CP quy định về chính sách hỗ trợ tiền đóng học phí, chi phí sinh hoạt đối với sinh viên sư phạm. Phát triển đào tạo lĩnh vực bán dẫn, cùng với đặt hàng, giao nhiệm vụ các đề tài, dự án phục vụ phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Trong công tác tuyển sinh, thay đổi cách tính xác định chỉ tiêu, tăng chỉ tiêu đào tạo liên thông, giới hạn tỷ lệ xét tuyển sớm để đảm bảo sự công bằng và chất lượng đầu vào.

Về quản lý đào tạo đại học, giới hạn tỷ lệ xét công nhận kết quả học tập và chuyển đổi tín chỉ nhằm liên thông giữa các trình độ giáo dục đại học, điều chỉnh giới hạn số tiết học của học phần trong một tuần,...

Bên cạnh đó, với mong muốn được hỗ trợ hiệu quả cho sự phát triển của các trường đại học địa phương, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đậu Bá Thìn đề xuất Bộ Giáo dục và Đào tạo kiến nghị Bộ Tài chính cấp bù kinh phí hỗ trợ đào tạo sinh viên sư phạm theo Nghị định 116/2020/NĐ-CP.

Đồng thời, cần xem xét cơ chế hỗ trợ cho các cơ sở giáo dục địa phương tương tự như đối với các trường đại học trực thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo, bao gồm phân bổ chỉ tiêu đào tạo sư phạm, đầu tư cơ sở vật chất, tham gia các đề tài nghiên cứu khoa học và triển khai các chương trình bồi dưỡng cán bộ, giảng viên.

Ngoài ra, Phó hiệu trưởng Trường Đại học Hồng Đức nêu quan điểm: “Các trường đại học địa phương cần duy trì sự gắn bó mật thiết với tỉnh, thành phố để thực hiện sứ mệnh đào tạo nguồn nhân lực phục vụ trực tiếp cho sự phát triển kinh tế - xã hội của chính địa phương đó và vùng phụ cận. Khi thuộc sự quản lý của ủy ban nhân dân tỉnh, các trường có thể dễ dàng phối hợp với chính quyền địa phương, đáp ứng nhanh chóng các nhu cầu thực tế, đồng thời phát huy tối đa vai trò cầu nối giữa giáo dục đại học và cộng đồng”.