Ngành giáo dục và đào tạo tỉnh Thanh Hóa và Nghệ An trong năm 2024 đã đạt được những thành tích đáng khích lệ. Trong đó, duy trì thế mạnh giáo dục mũi nhọn và tăng cường chuyển đổi số là 2 nội dung nổi bật.
Tiếp tục duy trì thế mạnh giáo dục mũi nhọn
Chia sẻ với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Giáo sư, Tiến sĩ Thái Văn Thành, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Nghệ An cho biết: “Năm học 2024-2025, toàn ngành giáo dục Nghệ An đã tập trung tham mưu; quyết liệt chỉ đạo, điều hành; tranh thủ mọi nguồn lực, triển khai hoàn thành xuất sắc chỉ tiêu, nhiệm vụ về giáo dục và đào tạo nhiệm kỳ 2020-2025; tạo tiền đề tiếp tục hiện thực hoá mục tiêu chiến lược phát triển bền vững giáo dục và đào tạo Nghệ An giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
Đặc biệt, về giáo dục mũi nhọn, tỉnh đã gặt hái nhiều thành công. Cụ thể, tại kỳ thi học sinh giỏi quốc gia năm 2024, Nghệ An tiếp tục xếp trong tốp 10 tỉnh thành xuất sắc cả nước với 96 học sinh đạt giải (9 giải Nhất, 29 giải Nhì, 37 giải Ba, 21 giải Khuyến khích). Bên cạnh đó, tại các kỳ thi quốc tế trong năm 2024, tỉnh Nghệ An có 7 học sinh đoạt huy chương khu vực và quốc tế”.
Ngoài ra, theo vị Giám đốc Sở, kết quả kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông năm 2024, tỉnh Nghệ An xếp vị thứ 12 (tăng 10 bậc so với năm 2023). Toàn tỉnh có 504 điểm 10 các môn thi; 1.389 thí sinh được miễn thi môn Ngoại ngữ và đạt điểm 10 xét tốt nghiệp. Điều này đã khẳng định kết quả thực hiện mô hình đảm bảo chất lượng giáo dục phổ thông và phong trào thi đua “90 ngày đêm quyết tâm đạt kết quả cao trong kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông năm 2024”.
Không dừng lại ở đó, ngành giáo dục tỉnh Nghệ An để lại dấu ấn quan trọng trong các sân chơi, khuyến khích học sinh, sinh viên tích cực, sáng tạo, ứng dụng kiến thức, kỹ năng được học vào cuộc sống...
Chia sẻ về những dấu ấn của giáo dục địa phương năm 2024, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Văn Thức, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Thanh Hóa cũng cho biết, ngành giáo dục và đào tạo tỉnh đã đạt được nhiều kết quả quan trọng trong năm học vừa qua.
Cụ thể, ngành đã tích cực phối hợp với các cơ quan liên quan tham mưu cho tỉnh ban hành các nghị quyết, kế hoạch, đề án quan trọng về phát triển giáo dục và đào tạo.
Chính vì vậy, chất lượng giáo dục đã từng bước được nâng lên ở cả giáo dục đại trà và giáo dục mũi nhọn. Tại kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông năm 2024, tỉnh Thanh Hóa xếp thứ 18 trong số các tỉnh có điểm thi cao nhất, đồng thời là tỉnh có điểm 10 nhiều nhất toàn quốc (2 học sinh đạt thủ khoa toàn quốc khối C00, A08). Trong kỳ thi học sinh giỏi quốc gia các môn văn hóa, có 84/90 học sinh dự thi đoạt giải (đạt tỉ lệ 93%; tỉ lệ cao nhất cả nước; tăng 23 giải so với năm học 2022-2023), gồm: 9 giải Nhất (tăng 6 giải so với năm 2023), 22 giải Nhì (tăng 7 giải), 23 giải Ba (tăng 01 giải), 30 giải Khuyến khích (tăng 9 giải).
Tại cuộc thi Olympic Hóa học quốc tế Mendeleev (IMChO) lần thứ 58, có 1 học sinh giành Huy chương đồng. Tại Kỳ thi Olympic Vật lý châu Á (APhO) năm 2024, 3 học sinh đạt giải (1 Huy chương bạc và 2 Huy chương đồng). Tại Kỳ thi Olympic Vật lý quốc tế năm 2024, có 1 học sinh giành Huy chương bạc. Đặc biệt, tại Cuộc thi “Đường lên đỉnh Olympia”, học sinh Trường Trung học Phổ thông Hàm Rồng đạt giải Nhất vòng Chung kết Olympia toàn quốc sau 8 lần thí sinh Thanh Hóa vào chung kết, góp phần lan tỏa tinh thần hiếu học người xứ Thanh.
Đặc biệt, trong năm học vừa qua, có 38 nhà giáo của ngành giáo dục tỉnh Thanh Hóa đã được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Nhà giáo ưu tú (nhiều nhà giáo được phong tặng danh hiệu cao quý này nhất từ trước tới nay). Đây là sự ghi nhận, tôn vinh và trân trọng những cống hiến và đóng góp của các nhà giáo trong sự nghiệp trồng người.
Thiếu giáo viên vẫn là vấn đề cần giải quyết triệt để
Theo Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Thanh Hóa, bên cạnh những kết quả đạt được, trước yêu cầu, đòi hỏi ngày càng cao về nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, công tác giáo dục - đào tạo của tỉnh còn một số tồn tại, hạn chế.
Đầu tiên, về cơ sở vật chất, đến nay, toàn tỉnh có khoảng 25.560/28.118 phòng học kiên cố, đạt tỷ lệ kiên cố 90.90%. Hết năm 2024, toàn tỉnh có 1.717/1.981 trường đạt chuẩn quốc gia (đạt tỷ lệ 86,67%), trong đó: Mầm non 583/676 trường (đạt tỷ lệ 86,24%); tiểu học 540/594 trường (đạt tỷ lệ 90,91%); trung học cơ sở 525/609 trường (đạt tỷ lệ 86,21%); trung học phổ thông 69/102 trường (đạt tỷ lệ 67,65%). 100% các cơ sở giáo dục đang từng bước được trang cấp thiết bị dạy học thực hiện chương trình giáo dục phổ thông 2018.
Tuy nhiên, nguồn lực của Trung ương, của tỉnh, của các địa phương đầu tư để tăng cường, nâng cấp cơ sở vật chất cho các trường học còn hạn chế so với nhu cầu thực thực tế và thực trạng về cơ sở vật chất các trường học hiện nay, nhất là so với tiêu chuẩn quy định tại Thông tư số 13/2020/TT-BGDĐT về Quy định tiêu chuẩn cơ sở vật chất các trường mầm non, tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông và trường phổ thông có nhiều cấp học.
Tình trạng này tập trung tại trường học trên địa bàn miền núi, vùng khó khăn. Nguyên nhân chính dẫn đến thực trạng thiếu thốn nghiêm trọng trang thiết bị dạy học, cơ sở vật chất tại các huyện miền núi là do điều kiện kinh tế ở đây còn khó khăn, sự đầu tư nguồn lực của Nhà nước có hạn, trong khi đó, khả năng xã hội hóa ở khu vực này còn rất hạn chế. Qua kiểm tra, rà soát, khu vực miền núi của tỉnh ước tính thiếu trên 2.600 phòng học bộ môn, phòng chức năng.
Thứ hai, tình trạng thiếu giáo viên tuy đã dần được cải thiện, nhưng vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu của các cơ sở giáo dục. Theo quy định của chương trình giáo dục phổ thông 2018, cấp tiểu học học 2 buổi/ngày và phải bố trí 1 giáo viên dạy môn cơ bản/lớp. Việc thiếu nhiều giáo viên dạy môn cơ bản gây nhiều khó khăn trong bố trí đội ngũ tại các cơ sở giáo dục nhằm đảm bảo số tiết theo chương trình quy định, dẫn tới tình trạng có nơi phải dồn lớp, dạy tăng tiết, hoặc cán bộ quản lý (phó hiệu trưởng) phải tham gia đứng lớp như giáo viên
Việc thiếu giáo viên dạy các môn đặc thù như Tiếng Anh, Tin học, Âm nhạc, Mỹ thuật… dẫn đến phải bố trí giáo viên dạy tăng tiết hoặc dạy liên trường, liên cấp; trong khi địa phương thiếu kinh phí chi trả thừa giờ, chi trả kinh phí đi lại, di chuyển cho số giáo viên phải dạy liên trường.
Tuy thiếu giáo viên, nhưng Sở Giáo dục và Đào tạo, Ủy ban nhân dân các huyện, thị xã, thành phố không tuyển hết chỉ tiêu được giao, vì phải dành chỉ tiêu biên chế để thực hiện theo lộ trình giản biên chế đến năm 2026 theo quy định.
Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Thanh Hóa cũng thông tin thêm, trong thời gian qua, để khắc phục tình trạng thiếu giáo viên tại các cấp học, Sở Giáo dục và Đào tạo và Ủy ban nhân dân các huyện, thị xã, thành phố đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, cụ thể như sau:
Hằng năm, Sở Giáo dục và Đào tạo phối hợp với Sở Nội vụ tham mưu Ủy ban nhân dân tỉnh trình Chính phủ và các cơ quan Trung ương giao bổ sung biên chế giáo viên cho tỉnh Thanh Hóa; đồng thời, tiếp tục đề nghị Ủy ban nhân dân tỉnh giao chỉ tiêu lao động hợp đồng làm giáo viên trong năm 2025 theo Nghị định số 111/2022/NĐ-CP đáp ứng nhu cầu của các cấp học trên địa bàn.
Ngoài ra, Sở Giáo dục và Đào tạo và Ủy ban nhân dân các huyện, thị xã, thành phố tích cực thực hiện tuyển dụng giáo viên, nhân viên, xét tuyển lao động hợp đồng làm giáo viên đảm bảo tuyển đủ chỉ tiêu được Ủy ban nhân dân tỉnh giao hằng năm, trong đó có những đơn vị thực hiện 2 kỳ tuyển dụng viên chức trong năm.
Bên cạnh đó, Sở Giáo dục và Đào tạo tiếp tục thực hiện rà soát, sắp xếp lại quy mô mạng lưới trường, lớp, học sinh đảm bảo theo đúng quy định, giảm thiểu số điểm trường, nhóm, lớp nhỏ lẻ để sử dụng hiệu quả đội ngũ giáo viên hiện có, qua đó, giảm nhu cầu về đội ngũ giáo viên và nâng cao hiệu quả trong sử dụng đội ngũ.
“Trong khi chờ tuyển dụng và xét tuyển lao động hợp đồng làm giáo viên, các huyện, thị xã, thành phố và Sở Giáo dục và Đào tạo tiếp tục linh hoạt bố trí giáo viên dạy liên trường, liên cấp và dạy tăng tiết; điều động, biệt phái giáo viên từ trường thừa đến trường thiếu thuộc thẩm quyền; thực hiện dạy online một giáo viên dạy nhiều lớp trong trường hợp đảm bảo các điều kiện về dạy trực tuyến nhằm thực hiện đủ số tiết đối với từng lớp học theo quy định” - Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Văn Thức chia sẻ.
Tăng cường chuyển đổi số để phù hợp với xu thế hiện đại
Một trong những nội dung Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Thanh Hóa dành sự quan tâm đặc biệt đó chính là chuyển đổi số.
“Thực hiện Kế hoạch chuyển đổi số năm 2024 của Ủy ban nhân dân tỉnh Thanh Hóa, Công văn hướng dẫn của Sở Thông tin và Truyền thông về nội dung bồi dưỡng, tập huấn về chuyển đổi số năm 2024, Sở Giáo dục và Đào tạo đã triển khai đến cán bộ, công chức, giáo viên các đơn vị trực thuộc Sở về chương trình đào tạo trực tuyến an toàn thông tin cơ bản cho cơ quan nhà nước với tổng số lượng cán bộ, giáo viên tham gia là 6.413 học viên. Kết quả 100% cán bộ, giáo viên tham gia được trang bị, nâng cao kiến thức và kỹ năng bảo đảm an toàn thông tin cho chính mình đồng thời tuyên truyền tới học sinh, phụ huynh học sinh.
Đồng thời, từ năm học 2024-2025 và các năm học tiếp theo, ngành giáo dục tỉnh hướng tới 100% cán bộ, giáo viên tìm hiểu và thực hành sử dụng thành thạo 5 nội dung kỹ năng số cơ bản (sử dụng dịch vụ công trực tuyến, mua sắm trực tuyến; thanh toán trực tuyến, tự bảo vệ mình trên không gian mạng, sử dụng nền tảng số khác tùy đặc thù của địa phương” - Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Thanh Hóa chia sẻ.
Giờ học “số hóa” tại Trường Mầm non Trường Thi B (thành phố Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa). Ảnh: NVCC.
Để đạt được mục tiêu này, vị Giám đốc Sở cũng chỉ ra những kế hoạch cụ thể trong năm 2025: “Đầu tiên, Sở sẽ phân công giáo viên có kỹ năng sử dụng công nghệ số thành thạo, xây dựng kế hoạch bài dạy, tổ chức dạy học vào tiết học ngoại khóa hoặc hoạt động tập thể cho 100% học sinh từ lớp 6 đến lớp 12.
Thứ hai, tiếp tục triển khai, vận hành Hệ thống quản lý, xử lý hồ sơ, công việc trên môi trường điện tử, đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số, nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong quản lý, chỉ đạo, điều hành hệ thống giáo dục và yêu cầu xây dựng Chính quyền điện tử.
Cuối cùng, xây dựng, triển khai Hệ thống quản lý dạy học, thi kiểm tra đánh giá trực tuyến; Hệ thống tuyển sinh đầu cấp trực tuyến đối với giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông”.
Tuy nhiên, việc chuyển đổi số của ngành giáo dục Thanh Hóa cũng đang gặp khó khăn nhất định, đó là: Cơ sở vật chất, hạ tầng, thiết bị công nghệ thông tin hạn chế; kinh phí dành cho ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số tại các cơ sở giáo dục còn khó khăn; việc triển khai phần mềm, ứng dụng không có bản quyền còn phổ biến nên dễ gây nguy cơ mất an toàn thông tin.
Cùng bàn về vấn đề này, Giáo sư, Tiến sĩ Thái Văn Thành cũng cho biết, nhằm đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số, ngành giáo dục tỉnh Nghệ An đã và đang tập trung phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đội ngũ nòng cốt, đóng vai trò then chốt trong việc thực hiện các nhiệm vụ chuyển đổi số của ngành.
Tại các khu vực miền núi, giáo viên thường gặp khó khăn khi tiếp cận các phương pháp giảng dạy hiện đại, do hạn chế về hạ tầng Internet, trình độ công nghệ thông tin không đồng đều và tâm lý e ngại với các hình thức bài giảng mới vẫn còn phổ biến trong nhiều trường học.
Trước thực tế đó, ngành giáo dục Nghệ An đã chú trọng đẩy mạnh các hoạt động nghiên cứu, giao lưu học tập và chia sẻ kinh nghiệm, nhằm nâng cao năng lực chuyên môn cho đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý.
Đặc biệt, phong trào “trường giúp trường, phòng giúp phòng” đang được triển khai mạnh mẽ, qua đó giáo viên hỗ trợ lẫn nhau, chia sẻ kinh nghiệm giảng dạy, từng bước nâng cao chất lượng giáo dục, đồng thời, thu hẹp khoảng cách giữa các khu vực thành thị và nông thôn.
Kỳ vọng trong đầu tư, phát triển giáo dục và đào tạo
Chia sẻ về kỳ vọng trong đầu tư, phát triển giáo dục và đào tạo tại địa phương, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Văn Thức cho biết: “Thanh Hóa có hơn 2.000 cơ sở giáo dục mầm non và giáo dục phổ thông, điều kiện còn nhiều khó khăn, nhất là trên địa bàn 11 huyện miền núi. Bước vào năm 2025, ngành giáo dục và đào tạo rất kỳ vọng tỉnh Thanh Hóa có những chính sách đầu tư, cụ thể:
Ưu tiên nguồn lực bảo đảm đủ điều kiện cơ sở vật chất và nguồn lực tài chính cho phát triển giáo dục; bảo đảm ngân sách nhà nước chi cho giáo dục tối thiểu 20% tổng chi ngân sách nhà nước như Nghị quyết số 29-NQ/TW đã đề ra; đảm bảo kinh phí cho việc triển khai thực hiện giáo dục bắt buộc, giáo dục phổ cập, miễn học phí cho trẻ em mẫu giáo 5 tuổi và thực hiện các nhiệm vụ trọng điểm trong lĩnh vực giáo dục; ưu tiên đầu tư cho giáo dục vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, biên giới, hải đảo.
Tiếp tục tổ chức triển khai thực hiện Quyết định số 2220/QĐ-UBND ngày 24/6/2022 của Ủy ban nhân dân tỉnh về ban hành Đề án “Phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục tỉnh Thanh Hóa đáp ứng yêu cầu triển khai thực hiện chương trình giáo dục phổ thông 2018 giai đoạn 2022-2025, định hướng đến năm 2030”.
Triển khai kiên cố hóa trường học, xóa phòng học tạm, xây dựng trường chuẩn quốc gia và đảm bảo đầy đủ cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học tối thiểu, nhất là ở các vùng nông thôn, đồng bào dân tộc, miền núi, biên giới, hải đảo, phấn đấu đến năm 2030 tỉ lệ phòng học kiên cố hóa đạt 100%.
Tiếp tục triển khai thực hiện Kế hoạch số 76/KH-UBND ngày 28/3/2023 của Ủy ban nhân dân tỉnh về tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong giáo dục và đào tạo giai đoạn 2023-2025, định hướng đến năm 2030 trên địa bàn tỉnh. Tiếp tục triển khai, vận hành Hệ thống quản lý, xử lý hồ sơ, công việc trên môi trường điện tử, đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số, nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong quản lý, chỉ đạo, điều hành hệ thống giáo dục và yêu cầu xây dựng Chính quyền điện tử.
Phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo, các bộ, ngành Trung ương để tranh thủ các nguồn vốn, hỗ trợ của ngân sách Trung ương, nguồn vốn ODA,... cho phát triển sự nghiệp giáo dục của tỉnh, nhất là khu vực miền núi.
Tiếp tục triển khai các cơ chế chính sách thúc đẩy, khuyến khích phát triển giáo dục ngoài công lập để giảm tải áp lực cho các trường công lập trên địa bàn, nhất là chính sách ưu đãi về đất đai, thuế, tín dụng, nhằm huy động các nguồn lực đầu tư cho giáo dục”.
Về phía Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Nghệ An, Giáo sư, Tiến sĩ Thái Văn Thành cũng đề cập một số nhiệm vụ trọng tâm trong năm 2025: “Tập trung triển khai đồng bộ, khoa học và hiệu quả 3 nhiệm vụ, giải pháp đột phá phát triển và 6 nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu từng năm học đối với giáo dục, đào tạo và giáo dục nghề nghiệp; đảm bảo thực hiện chiến lược phát triển bền vững giáo dục và đào tạo Nghệ An đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
Đồng thời, tiếp tục thực hiện hiệu quả chương trình giáo dục phổ thông 2018 theo lộ trình; các mô hình giáo dục, quản lý và quản trị trường học, đáp ứng yêu cầu đổi mới và hội nhập quốc tế; đẩy mạnh thực hiện những giải pháp đột phá nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, nhất là vùng khó khăn; nâng cao chất lượng công tác phổ cập giáo dục trên địa bàn tỉnh. Đổi mới và tổ chức tốt các kỳ thi, tạo đột phá trong tổ chức đánh giá học sinh theo chuẩn đầu ra về phẩm chất và năng lực. Chỉ đạo xây dựng, kiểm tra công nhận mới, công nhận lại và nâng chuẩn, hoàn thành chỉ tiêu về tỷ lệ trường học đang đạt chuẩn quốc gia năm 2025”.
