Trong quá trình dạy học, tôi phát hiện chương trình Ngữ văn 10 biên soạn thiếu thống nhất giữa 3 bộ sách: Chân trời sáng tạo, Kết nối tri thức với cuộc sống và Cánh Diều. Một số kiến thức ở bộ sách này thì được thiết kế ở học kỳ 1 còn bộ sách kia lại sang học kỳ 2.
Sách giáo khoa Ngữ văn 10 bộ Chân trời sáng tạo và Kết nối tri thức với cuộc sống của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, sách giáo khoa Ngữ văn 10 bộ Cánh Diều của Nhà xuất bản Đại học Huế.
 |
Sách giáo khoa Ngữ văn 10 Chương trình giáo dục phổ thông 2018. (Ảnh: Ánh Dương) |
Chương trình học kì 1
| STT | Chân trời sáng tạo | Kết nối tri thức với cuộc sống |
Cánh Diều |
| 1 | Bài 1: Tạo lập thế giới - Thần Trụ trời - Prô-mê-tê và loài người - Đi san mặt đất - Thực hành tiếng Việt - Cuộc tu bổ lại các giống vật - Giới thiệu, đánh giá về nội dung và nghệ thuật của một truyện kể - Nghe và nhận xét, đánh giá nội dung, hình thức bài nói giới thiệu một truyện kể - Ôn tập |
Bài 1: Sức hấp dẫn của truyện kể - Truyện về các vị thần sáng tạo thế giới - Tản Viên từ Phán sự lục - Chữ người tử tù - Thực hành tiếng Việt: Sử dụng từ Hán Việt - Viết văn bản nghị luận phân tích, đánh giá một tác phẩm truyện - Giới thiệu, đánh giá về nội dung và nghệ thuật của một tác phẩm truyện - Giới thiệu, đánh giá về nội dung và nghệ thuật của một tác phẩm truyện - Tê-dê |
Bài 1: Thần thoại và sử thi - Hê-ra-clét đi tìm táo vàng - Chiến thắng Mtao Mxây - Thần trụ trời - Ra-ma buộc tội - Thực hành tiếng Việt - Viết bài văn nghị luận về một vấn đề xã hội - Thuyết trình về một vấn đề xã hội - Nữ Oa |
| 2 | Bài 2: Sống cùng kí ức của cộng đồng - Đăm Săn chiến thắng Mtao Mxây - Gặp Ka-ríp và Xi-la - Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê - Thực hành tiếng Việt - Đăm Săn đi chinh phục nữ thần Mặt Trời - Viết văn bản nghị luận về một vấn đề xã hội - Thuyết trình về một vấn đề xã hội có kết hợp phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ - Ôn tập |
Bài 2: Vẻ đẹp của thơ ca - Chùm thơ hai-cư Nhật Bản - Thu hứng - Mùa xuân chín - Bản hoà âm ngôn từ trong Tiếng thu của Lưu Trọng Lư - Thực hành tiếng Việt: Lỗi dùng từ, lỗi trật tự từ và cách sửa - Viết văn bản nghị luận phân tích, đánh giá một tác phẩm thơ - Giới thiệu, đánh giá về nội dung và nghệ thuật của một tác phẩm thơ - Cánh đồng |
Bài 2: Thơ đường luật - Cảm xúc mùa thu - Tự tình - Câu cá mùa thu - Thực hành tiếng Việt - Viết Báo cáo kết quả nghiên cứu về một vấn đề - Trình bày báo cáo kết quả nghiên cứu về một vấn đề - Tỏ lòng |
| 3 | Bài 3: Giao cảm với thiên nhiên - Hương Sơn phong cảnh - Thơ duyên - Lời má năm xưa - Thực hành tiếng Việt - Nắng đã hanh rồi - Viết văn bản nghị luận phân tích, đánh giá một bài thơ - Giới thiệu, đánh giá về nội dung và nghệ thuật của một bài thơ - Ôn tập |
Bài 3: Nghệ thuật thuyết phục trong văn nghị luận - Hiền tài là nguyên khí của quốc gia - Yêu và đồng cảm - Chữ bầu lên nhà thơ - Thực hành tiếng Việt: Lỗi về mạch lạc và liên kết trong đoạn văn, văn bản: Dấu hiệu nhận biết và cách chỉnh sửa - Viết bài luận thuyết phục người khác từ bỏ một thói quen hay một quan niệm - Thảo luận về một vấn đề đời sống có ý kiến khác nhau - Thế giới mạng và tôi |
Bài 3: Kịch bản chèo và tuồng - Xúy Vân giả dại - Mắc mưu Thị Hến - Thị Mầu lên chùa - Thực hành tiếng Việt - Viết bài luận thuyết phục người khác từ bỏ một thói quen hay một quan niệm - Thảo luận về một vấn đề có những ý kiến khác nhau - Xử kiện |
| 4 | Bài 4: Những di sản văn hóa - Tranh Đông Hồ - nét tinh hoa của văn hóa dân gian Việt Nam - Nhà hát Trần Hữu Trang khánh thành phòng truyền thống - Thêm một bản dịch "Truyện Kiều" sang tiếng Nhật - Lí ngựa ô ở hai vùng đất - Thực hành tiếng Việt - Chợ nổi - nét văn hóa sông nước miền Tây - Viết báo cáo kết quả nghiên cứu có sử dụng trích dẫn, cước chú và phương tiện hỗ trợ - Trình bày báo cáo kết quả nghiên cứu - Ôn tập |
Bài 4: Sức sống của sử thi - Héc-to từ biệt Ăng-đrô-mác - Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời - Thực hành tiếng Việt: Sử dụng trích dẫn, cước chú và cách đánh dấu phần bị tỉnh lược trong văn bản - Viết báo cáo nghiên cứu về một vấn đề - Trình bày báo cáo kết quả nghiên cứu về một vấn đề - Ra-ma buộc tội |
Bài 4: Văn bản thông tin - Thăng Long – Đông Đô – Hà Nội: Một hằng số văn hóa Việt Nam - Lễ hội Đền Hùng - Lễ hội dân gian đặc sắc của dân tộc Chăm ở Ninh Thuận - Thực hành tiếng Việt - Bản nội quy, hướng dẫn nơi công cộng - Viết bài luận về bản thân - Thuyết trình và thảo luận về một địa chỉ văn hóa - Lễ hội Ok Om Bok - Ôn tập và tự đánh giá cuối học kì 1 |
| 5 | Bài 5: Nghệ thuật truyền thống - Thị Mầu lên chùa - Huyện Trìa xử án - Đàn ghi-ta phím lõm trong dàn nhạc cải lương - Thực hành tiếng Việt - Xã trưởng - Mẹ Đốp - Huyện Trìa, Đề Hầu, Sư Nghêu mắc lỡm Thị Hến - Viết một bản nội quy hoặc hướng dẫn ở nơi công cộng - Thảo luận nhóm về một vấn đề có ý kiến khác nhau - Ôn tập - Ôn tập cuối học kì 1 |
Bài 5: Tích trò sân khấu dân gian - Xúy Vân giả dại - Huyện đường - Múa rối nước hiện đại soi bóng tiền nhân - Viết báo cáo nghiên cứu (Về một vấn đề văn hóa truyền thống Việt Nam) - Lắng nghe và phản hồi về một bài thuyết trình kết quả nghiên cứu - Hồn thiêng đưa đường - Ôn tập cuối kì 1 |
Chương trình học kì 2
| STT | Chân trời sáng tạo | Kết nối tri thức với cuộc sống |
Cánh Diều |
| 1 | Bài 6: Nâng niu kỉ niệm - Chiếc lá đầu tiên - Tây Tiến - Dưới bóng Hoàng Lan - Thực hành tiếng Việt - Nắng mới - Viết văn bản nghị luận phân tích, đánh giá một tác phẩm trữ tình - Giới thiệu, đánh giá về nội dung và nghệ thuật của một tác phẩm văn học - Nghe và nắm bắt ý kiến, quan điểm của người nói; nhận xét, đánh giá về ý kiến, quan điểm đó - Ôn tập |
Bài 6: Nguyễn Trãi - Dành còn để trợ dân cày - Tác gia Nguyễn Trãi - Bình Ngô đại cáo - Bảo kính cảnh giới - Dục Thúy Sơn - Thực hành tiếng Việt - Viết văn bản nghị luận về một vấn đề xã hội - Thảo luận về một vấn đề xã hội có ý kiến khác nhau - Củng cố, mở rộng - Thực hành đọc: Ngôn chí - Thực hành đọc: Bạch Đằng hải khẩu |
Bài 5: Thơ văn Nguyễn Trãi - Nguyễn Trãi - cuộc đời và sự nghiệp - Đại cáo bình Ngô - Gương báu khuyên răn (bài 43) - Thực hành tiếng Việt - Viết bài văn nghị luận về một vấn đề xã hội - Tự đánh giá: Thư dụ Vương Thông lần nữa - Hướng dẫn tự học |
| 2 | Bài 7: Anh hùng và nghệ sĩ - Bình Ngô đại cáo - Thư lại dụ Vương Thông - Bảo kính cảnh giới – Bài 43 - Thực hành tiếng Việt - Dục Thúy Sơn - Nguyễn Trãi – Nhà ngoại giao, nhà hiền triết, nhà thơ - Viết bài luận thuyết phục người khác từ bỏ một thói quen hay một quan niệm - Trình bày ý kiến về một vấn đề xã hội - Ôn tập |
Bài 7: Quyền năng của người kể chuyện - Người cầm quyền khôi phục uy quyền - Dưới bóng hoàng lan - Một chuyện đùa nho nhỏ - Thực hành tiếng Việt - Viết bài văn nghị luận phân tích, đánh giá một tác phẩm văn học - Thảo luận về một vấn đề văn học có ý kiến khác nhau - Củng cố, mở rộng - Thực hành đọc: Con khướu sổ lồng |
Bài 6: Tiểu thuyết và truyện ngắn - Kiêu binh nổi loạn (Trích Hoàng Lê nhất thống chí) - Người ở bến sông Châu - Hồi trống Cổ Thành (Trích Tam quốc diễn nghĩa) - Thực hành tiếng Việt - Viết bài văn nghị luận phân tích đánh giá một tác phẩm truyện - Nói và nghe: Giới thiệu, đánh giá về một tác phẩm truyện - Tự đánh giá: Ngày cuối cùng của chiến tranh - Hướng dẫn tự học |
| 3 | Bài 8: Đất nước và con người - Đất rừng phương Nam - Giang - Xuân về - Thực hành tiếng Việt - Buổi học cuối cùng - Viết văn bản nghị luận phân tích, đánh giá nội dung và nghệ thuật của một tác phẩm tự sự hoặc tác phẩm kịch - Giới thiệu, đánh giá nội dung, nghệ thuật của một tác phẩm tự sự hoặc tác phẩm kịch - Ôn tập |
Bài 8: Thế giới đa dạng của thông tin - Sự sống và cái chết- Nghệ thuật truyền thống của người Việt - Phục hồi tầng ozone: Thành công hiếm hoi của nỗ lực toàn cầu - Thực hành tiếng Việt - Viết một văn bản nội quy hoặc văn bản hướng dẫn nơi công cộng - Thảo luận về văn bản nội quy hoặc văn bản hướng dẫn nơi công cộng - Củng cố, mở rộng - Thực hành đọc: Tính cách của cây |
Bài 7: Thơ tự do - Đất nước - Lính đảo hát tình ca trên đảo - Đi trong hương tràm - Mùa hoa mận - Thực hành tiếng Việt - Viết bài văn nghị luận phân tích, đánh giá một tác phẩm thơ - Giới thiệu, đánh giá về một tác phẩm thơ - Tự đánh giá: Khoảng trời, hố bom - Hướng dẫn tự học |
| 4 | Bài 9: Khát vọng độc lập và tự do - Hịch tướng sĩ - Nam Quốc Sơn Hà - Bài thơ Thần khẳng định chân lí độc lập của đất nước - Đất nước - Thực hành tiếng Việt - Tôi có một giấc mơ - Viết bài luận về bản thân - Thuyết trình về một vấn đề xã hội có sử dụng kết hợp phương tiện ngôn ngữ với các phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ - Ôn tập - Ôn tập cuối học kì 2 |
Bài 9: Hành trang cuộc sống - Về chính chúng ta - Con đường không chọn - Một đời như kẻ tìm đường - Thực hành tiếng Việt - Viết bài luận về bản thân - Thuyết trình về một vấn đề xã hội có sử dụng kết hợp phương tiện ngôn ngữ và các phương tiện phi ngôn ngữ - Củng cố, mở rộng -Thực hành đọc: Mãi mãi tuổi hai mươi - Ôn tập học kì 2 |
Bài 8: Văn bản nghị luận - Bản sắc là hành trang - Gió thanh lay động cành cô trúc - Đừng gây tổn thương - Thực hành tiếng Việt - Viết bài văn nghị luận phân tích, đánh giá một tác phẩm văn học - Giới thiệu, đánh giá vẻ đẹp của tác phẩm văn học - Tự đánh giá: "Phép mầu" kì diệu của văn học - Hướng dẫn tự học - Ôn tập và tự đánh giá cuối học kì 2 |
Cả 3 bộ sách biên soạn không thống nhất về nội dung chương trình
Bảng so sánh nội dung chương trình môn Ngữ văn học kì 1, học kì 2 cả 3 bộ sách cho thấy:
Thứ nhất, bộ Chân trời sáng tạo và bộ Kết nối tri thức với cuộc sống dạy đánh giá về tác phẩm truyện ở học kì 1, còn bộ Cánh Diều thì dạy ở học kì 2.
Thứ hai, bộ Chân trời sáng tạo và bộ Cánh Diều dạy văn bản thông tin ở học kì 1, còn bộ Kết nối tri thức với cuộc sống thì dạy ở học kì 2.
Thứ ba, bộ Chân trời sáng tạo và bộ Kết nối tri thức với cuộc sống dạy đánh giá về tác phẩm thơ ở học kì 1, còn bộ Cánh Diều thì dạy ở học kì 2.
Thứ tư, bộ Chân trời sáng tạo dạy viết văn bản nghị luận về một vấn đề xã hội ở học kì 1. Bộ Cánh Diều dạy viết văn bản nghị luận về một vấn đề xã hội và viết bài luận thuyết phục người khác từ bỏ một thói quen hay một quan niệm ở học kì 1.
Còn bộ Kết nối tri thức với cuộc sống dạy viết bài luận thuyết phục người khác từ bỏ một thói quen hay một quan niệm ở học kì 1 và viết văn bản nghị luận về một vấn đề xã hội ở học kì 2.
Thứ năm, bộ Kết nối tri thức với cuộc sống và bộ Cánh Diều dạy viết bài luận thuyết phục người khác từ bỏ một thói quen hay một quan niệm ở học kì 1, còn bộ Chân trời sáng tạo thì dạy ở học kì 2.
Thứ sáu, bộ Chân trời sáng tạo và bộ Cánh Diều dạy văn bản thông tin ở học kì 1, còn bộ Kết nối tri thức với cuộc sống thì dạy ở học kì 2.
Thứ bảy, bộ Chân trời sáng tạo và bộ Cánh Diều dạy viết một bản nội quy hoặc hướng dẫn ở nơi công cộng ở học kì 1, còn bộ Kết nối tri thức với cuộc sống thì dạy ở học kì 2.
Thứ tám, bộ Chân trời sáng tạo dạy thuyết trình về một vấn đề xã hội có kết hợp phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ ở học kì 1, còn bộ Kết nối tri thức với cuộc sống dạy sử dụng phương tiện phi ngôn ngữ ở học kì 2...
Việc biên soạn thiếu thống nhất giữa 3 bộ sách giáo khoa khiến học sinh chuyển trường gặp nhiều khó khăn.
Nội dung quan điểm trong bài viết thể hiện góc nhìn của tác giả Ánh Dương - giáo viên dạy môn Ngữ văn bậc trung học phổ thông ở Thành phố Hồ Chí Minh. Để làm sáng tỏ vấn đề, đảm bảo khách quan và đa chiều, Tòa soạn Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam trân trọng mời các thầy cô, các tác giả có liên quan viết bài phân tích làm rõ, bài viết xin gửi về email: toasoan@giaoduc.net.vn.
