Đề xuất giáo viên làm việc theo giờ hành chính như các ngành nghề khác đã nhận được quan tâm của nhiều bạn đọc trên cả nước trong thời gian qua. Có người nói thực hiện được, có người nói giáo viên là nghề đặc thù không thể làm việc theo giờ hành chính. Tất nhiên, các ý kiến trái chiều nhau đều có cái lí nhất định.
Xét về cơ sở pháp lý, hiện nay chưa có văn bản nào quy định giáo viên làm việc theo giờ hành chính, chỉ có văn bản hướng dẫn giáo viên giảng dạy theo định mức số tiết/ tuần. Vì thế, việc giáo viên làm việc theo giờ hành chính chỉ mới dừng lại ở việc manh nha “đề xuất” và nếu được triển khai, chúng tôi cho rằng việc này không phải là không thực hiện được.
Người viết bài là giáo viên Ngữ văn tại một trường phổ thông- môn học đang phải soạn nhiều giáo án nhất/ tuần và tất nhiên môn học này giáo viên cũng chấm bài kiểm tra thường xuyên, định kỳ với số lượng nhiều nhất vì đây là môn học duy nhất hiện nay ở cấp trung học cơ sở, trung học phổ thông thực hiện theo hình thức tự luận.
Nhưng, nếu làm việc theo giờ hành chính mà nhà trường sắp xếp lịch dạy, lịch họp và những công việc ngoài chuyên môn hợp lý, người viết bài cho rằng sẽ khả thi. Tất cả công việc, thầy cô sẽ gói ghém làm ở trường, khi về nhà không phải thức khuya, dậy sớm, được nghỉ ngơi như bao công chức, viên chức khác.
Thay đổi thói quen lúc đầu có thể sẽ khó
Mấy chục năm nay, giáo viên đã quen với giảng dạy theo định mức số tiết/ tuần cụ thể và được phân công thêm một số công việc do thủ trưởng đơn vị giao. Về cơ bản, giáo viên có tiết, có lịch họp, tập huấn thì vào trường, nếu không có lịch, giáo viên ở nhà không ai có thể bắt bẻ được.
Vì thế, nhiều công việc chuyên môn, trường lớp thì giáo viên thực hiện ở nhà như: làm kế hoạch; soạn kế hoạch bài dạy (giáo án); chấm bài…đều thực hiện ở nhà mà ở nhà thì còn nhiều công việc khác nên nhiều giáo viên thực hiện những công việc này vào ban đêm.
Vậy nên, chúng ta vẫn thấy hình ảnh thầy cô thức trong đêm bên trang giáo án và công việc này đã trở thành đề tài cho thơ ca, nhạc họa…ngợi ca, phản ánh.
Nay, khi thấy có đề xuất giáo viên làm việc 8 giờ/ ngày tại trường khiến nhiều người, trong đó có thầy cô thấy lạ, cho rằng không phù hợp cũng là điều dễ hiểu. Song, bình tâm lại, đề xuất giáo viên làm việc theo giờ hành chính không phải là viển vông, thiếu tính khoa học.
Thực tế, giáo viên phổ thông hiện nay đang dạy theo số tiết quy định. Giáo viên tiểu học dạy 23 tiết (mỗi tiết 35 phút); giáo viên trung học cơ sở dạy 19 tiết, giáo viên trung học phổ thông dạy 17 tiết/ tuần (mỗi tiết 45 phút).
Tuy nhiên, không nhiều giáo viên dạy trực tiếp tất cả các số tiết theo định mức đã được quy định vì nhiều thầy cô kiêm nhiệm thêm một số công tác đoàn thể, quản lý, như: kiêm nhiệm công tác chủ nhiệm; tổ trưởng, tổ phó chuyên môn; Đoàn, Đội; Ban chấp hành Công đoàn; trưởng ban thanh tra; thư ký hội đồng trường; thiết bị; phòng bộ môn…
Những giáo viên kiêm nhiệm sẽ được giảm trừ một số tiết theo định mức đã được quy định tại các văn bản hiện hành. Vì vậy, giáo viên được nhà trường sắp thời khóa biểu dao động từ 4- 6 buổi, mỗi buổi từ 3-5 tiết (tùy cấp học). Đó là chưa kể một số môn thừa giáo viên, số tiết thực dạy/ tuần có thể còn ít hơn.
Một tuần hành chính làm 40 giờ, tương đương với 5 ngày nên giáo viên vẫn còn dư khoảng một nửa, đến gần một nửa số thời gian không phải lên lớp. Thời gian này, nếu làm việc tại trường, giáo viên sẽ soạn kế hoạch bài dạy, chấm bài, họp tổ chuyên môn.
Khi có những việc đột xuất trong trường cần liên hệ với giáo viên chủ nhiệm; đoàn thể, nhà trường dễ dàng huy động.
Mỗi tháng có 1 lần họp chi bộ, nhà trường có thể họp vào thứ Bảy cuối cùng của tháng; họp hội đồng sư phạm thường chỉ diễn ra ở một số thời điểm như đầu năm, cuối năm, kiểm tra giữa kỳ, cuối kỳ nên nhà trường có thể kết hợp với họp chi bộ thành họp chi bộ mở rộng để tiết kiệm thời gian.
Sắp xếp hợp lý, giáo viên sẽ được nghỉ trọn thứ Bảy, chủ Nhật trong tuần, mỗi tháng chỉ phát sinh thêm 1 cuộc họp chi bộ vào 1 buổi trong ngày thứ Bảy. Những việc không quan trọng, nhà trường, tổ chuyên môn, đoàn thể có thể thực hiện trên tin nhắn, email…
Khi làm việc hành chính, nếu thực hiện khoa học, giáo viên sẽ không phải ôm việc về nhà. Những ngày làm việc hành chính tại trường, nếu có việc đột xuất, nhà trường có thể linh động giải quyết cho giáo viên nghỉ để giải quyết việc riêng.
Đừng lo không gian, cơ sở vật chất của nhà trường thiếu thốn
Có những ý kiến cho rằng nếu làm việc theo giờ hành chính, giáo viên ngồi ở đâu cho hết, ngồi ở đâu để làm việc? Bên cạnh đó, cơ sở vật chất của nhiều trường còn thiếu thốn và giáo viên cần không gian riêng để làm việc mới hiệu quả…
Thực ra, đa phần các trường phổ thông hiện nay đang dạy 2 buổi nên số lượng giáo viên trên lớp đã chiếm phần lớn tổng số giáo viên trong toàn trường. Số còn lại, sẽ có nhiều không gian để làm việc.
Đó là phòng giáo viên; thư viện nhà trường; phòng Đoàn- Đội; phòng bộ môn; phòng truyền thống. Thậm chí, giáo viên có thể vào phòng hành chính…đều có thể vào và ngồi làm việc.
Một khi giáo viên làm việc theo giờ hành chính, nhà trường sẽ tạo ra không gian mở cho giáo viên. Chỉ cần 1 chiếc laptop thì không thiếu chỗ để ngồi làm việc- nếu giáo viên muốn.
Giáo viên muốn riêng tư có thể chọn 1 góc nào đó soạn giáo án, làm kế hoạch, thực hiện hồ sơ sổ sách, chấm bài. Muốn làm việc cùng đồng nghiệp có thể ngồi ở phòng giáo viên trao đổi, chuyện trò với nhau.
Thực tế, chấm bài kiểm tra thì cũng có thời điểm nhất định, mỗi học kỳ có bao nhiêu bài kiểm tra thường xuyên, định kỳ đã được quy định cụ thể.
Chỉ có thời điểm giữa kỳ và cuối kỳ là các môn kiểm tra trùng thời điểm với nhau. Các bài kiểm tra thường xuyên thì mỗi môn mỗi khác và đâu phải tuần nào cũng có bài kiểm tra nên việc tìm kiếm một chỗ chấm bài không khó trong khuôn viên, phòng ốc của nhà trường.
Việc soạn giáo án hiện nay cũng đơn giản hơn xưa rất nhiều. Thực tế, giáo viên chỉ vất vả năm đầu, các năm sau chỉ chỉnh sửa lại chút chút. Đó là chưa kể một bộ phận giáo viên hiện nay toàn đi xin giáo án của đồng nghiệp rồi về trình chiếu hoặc in ra khi có lịch kiểm tra nhà trường.
Nhiều giáo viên hiện nay chịu khó, có tâm huyết nên soạn giáo án chỉn chu, làm đề kiểm tra cẩn thận nhưng làm xong, đồng nghiệp trong trường, trong huyện…xin để “tham khảo” thì cũng phải cho chứ nói năng gì được. Không cho thì mất lòng nhau và cũng tế nhị lắm.
Vì thế, đề xuất làm việc theo giờ hành chính không phải là đề xuất bất khả thi mà nếu được triển khai đồng bộ thì đề xuất này không phải là thiếu thực tiễn.
Nếu giáo viên làm việc theo giờ hành chính, mọi công việc chung của nhà trường sẽ dễ dàng thực hiện hơn khi cán bộ, viên chức luôn có mặt đầy đủ ở trường. Giáo viên có thể toàn tâm cho công việc ở trường (trong giờ hành chính). Cái được cơ bản là giáo viên không còn lý do phải thức khuya, dậy sớm như lâu nay.
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.
