Từ những vỏ hộp sữa giấy tưởng chừng không còn sử dụng được, cô Đoàn Thị Thanh Tuyền, giáo viên, Tổ phó chuyên môn khối Lá, Trường Mầm non Võ Thị Sáu (thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương) đã áp dụng sáng kiến tái chế chúng thành những món đồ chơi sáng tạo vừa giúp trẻ phát triển kỹ năng, vừa truyền tải thông điệp bảo vệ môi trường.

Với sáng kiến này, cô Thanh Tuyền cùng Trường Mầm non Võ Thị Sáu đã giành giải Nhất “Hồi sinh vỏ hộp sữa” trong cuộc thi "Phân loại, thu gom và tái chế vỏ hộp sữa" do Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh tỉnh Bình Dương phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Bình Dương tổ chức.

Ngoài ra, với 12 năm công tác trong ngành giáo dục, cô Tuyền cũng đạt nhiều thành tích ấn tượng như: danh hiệu Giáo viên trẻ tiêu biểu cấp tỉnh 5 năm liên tiếp (từ 2020 đến 2024); 5 lần đạt danh hiệu Chiến sĩ thi đua cấp cơ sở; danh hiệu Giáo viên dạy giỏi cấp tỉnh năm 2021; bằng khen giải thưởng Nhà giáo trẻ tiêu biểu cấp trung ương năm 2022.

Năm 2024, cô Đoàn Thị Thanh Tuyền là một trong 3 giáo viên xuất sắc của tỉnh Bình Dương được Bộ Giáo dục và Đào tạo tuyên dương Nhà giáo tiêu biểu. Mới đây, cô Tuyền tiếp tục đạt danh hiệu Chiến sĩ thi đua cấp tỉnh năm 2025.

Ý tưởng xuất phát từ mong muốn giáo dục lối sống xanh cho học sinh

Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, cô Đoàn Thị Thanh Tuyền cho biết, mỗi ngày, trẻ mầm non đều được uống sữa khi đến trường. Nhìn những vỏ hộp rỗng nằm gọn trong thùng rác, cô nảy ra sáng kiến tái chế chúng thành đồ chơi, phục vụ quá trình học tập, vui chơi cho trẻ.

“Vỏ hộp sữa luôn có sẵn tại lớp và có thể tái chế dễ dàng. Vì vậy, thay vì thải ra môi trường, tôi nghĩ rằng, hãy biến chúng thành những món đồ chơi, vừa giúp giảm thiểu rác thải, lại có thể giáo dục trẻ về ý thức bảo vệ môi trường.

Ban đầu, tôi thử làm một vài món đồ chơi đơn giản như ô tô, con vật hay mũ nón từ vỏ hộp sữa. Khi thấy các bé hứng thú, tôi quyết định kết hợp với đồng nghiệp để sáng tạo thêm nhiều món đồ chơi khác”, cô Tuyền chia sẻ.

Nữ nhà giáo bày tỏ, trẻ nhỏ thường rất tò mò, thích khám phá, thích những món đồ chơi mới. Do đó, cô Thanh Tuyền cho rằng, những sản phẩm thủ công với đủ hình dáng, màu sắc sẽ được học sinh yêu thích.

Những ngày sau đó, nữ giáo viên bắt tay vào thực hiện “biến hình” cho những vỏ hộp sữa giấy. “Xưởng tái chế” của cô nhanh chóng thu hút sự chú ý của trẻ. Càng ngày, càng có nhiều học sinh thích thú, đón chờ đến giờ được thực hành tái chế.

Tuy nhiên, để cho ra những sản phẩm như ý không phải dễ, nhất là khi vỏ hộp sữa là vật liệu bằng giấy, rất dễ rách.

“Khi mới bắt đầu sáng tạo đồ chơi từ vỏ hộp sữa và các vật liệu tái chế khác, tôi tưởng chừng mọi thứ sẽ rất dễ dàng nhưng không phải như vậy. Khó khăn lớn nhất là làm sao để đồ chơi vừa bền, đẹp, lại an toàn cho trẻ. Học sinh mầm non rất hiếu động, đồ chơi bằng giấy có thể ‘tan tành’ chỉ sau vài phút.

Nhận thấy điểm yếu này, tôi đã dành nhiều ngày để tìm cách gia cố sản phẩm sao cho chắc chắn. Bên cạnh đó, việc nghiên cứu sử dụng các vật liệu phù hợp, nhằm đảm bảo an toàn cho bé khi chơi cũng rất quan trọng.

Ngoài ra, một thách thức khác là làm sao để đồ chơi không chỉ hấp dẫn, mà còn mang tính giáo dục. Tôi không muốn những món đồ chơi trẻ làm chỉ đơn thuần để giải trí, dùng vài lần rồi quay về thành ‘rác’. Vì vậy, tôi luôn cố gắng thiết kế đồ chơi gắn liền với bài học, như làm mô hình số, chữ cái, con vật, phương tiện giao thông để trẻ vừa chơi vừa học một cách vui vẻ”, cô Thanh Tuyền hào hứng nói.

Nữ giáo viên cho biết thêm, cách một thời gian, cô lại quan sát phản ứng của trẻ để điều chỉnh, sáng tạo thêm những cách chơi mới, giúp học sinh “chống chán”. Dù có đôi lúc vất vả, nhưng với mong muốn mang đến trải nghiệm thú vị cho học sinh, cô lại cần mẫn sáng tạo mỗi ngày.

Những giờ học sáng tạo đầy niềm vui khiến học sinh thích thú

Là một giáo viên mầm non, khi đưa những món đồ chơi sáng tạo từ vỏ hộp sữa vào lớp học, cô Tuyền nhận thấy sự thay đổi rõ rệt ở học sinh trong cách tiếp cận bài học.

“Từ khi đưa những món đồ chơi tái chế vào lớp, tôi thấy các bé hào hứng hơn hẳn. Trẻ con vốn rất thích được chạm vào, thử nghiệm và tự tay làm mọi thứ, dù đẹp hay xấu. Những món đồ chơi này không chỉ giúp các con chơi vui mà còn hỗ trợ việc học rất nhiều”, cô Tuyền tự hào nói.

Nữ giáo viên cho biết, khi học về phương tiện giao thông, thay vì chỉ vào hình ảnh, đồ chơi sẵn có, học sinh sẽ tự làm mô hình phương tiện giao thông, ngã tư đường phố bằng vỏ hộp sữa.

Cô hướng dẫn học sinh dùng vỏ hộp sữa làm các loại xe, lồng ghép thêm những câu chuyện thú vị về phương tiện đó. Điều này giúp trẻ ghi nhớ dễ dàng hơn. Ngoài ra, khi làm ô tô từ vỏ hộp sữa, học sinh còn biết thêm về hình khối, màu sắc và cách phương tiện di chuyển.

“Tôi nhận thấy rằng khi trẻ được tự tay làm đồ chơi, các em tập trung hơn, sáng tạo và tự tin hơn khi chia sẻ sản phẩm của mình. Việc học cũng trở nên nhẹ nhàng, vui vẻ như một trò chơi, giúp trẻ phát triển các kỹ năng cần thiết như sự khéo léo, kỹ năng làm việc nhóm và khả năng thể hiện ý tưởng của bản thân.

Thông qua những món đồ chơi mà tôi đã hướng dẫn học sinh làm, tôi hy vọng có thể dạy trẻ về sự sáng tạo, cách tận dụng những vật liệu quen thuộc. Quan trọng hơn, tôi muốn các em biết tiết kiệm, bảo vệ môi trường, lan tỏa lối sống xanh bằng cách tái chế những vật dụng tưởng như không còn giá trị.

Điều khiến tôi hạnh phúc nhất là khi thấy các em không chỉ thích thú vui chơi mà còn hào hứng khám phá, đặt câu hỏi và tự tin thể hiện ý tưởng của mình. Đó chính là giá trị lớn nhất mà tôi muốn mang đến – giúp trẻ học hỏi một cách tự nhiên, vui vẻ và phát triển toàn diện cả về trí tuệ lẫn kỹ năng”, cô Tuyền cho hay.

Tại Trường Mầm non Võ Thị Sáu, sáng kiến sáng tạo đồ chơi từ vỏ hộp sữa của cô Tuyền không chỉ nhận được sự ủng hộ từ học sinh mà còn được đánh giá cao từ ban giám hiệu nhà trường.

Cô Trần Thị Kim Chung, Hiệu trưởng Trường Mầm non Võ Thị Sáu đánh giá, sáng kiến tái chế vỏ hộp sữa thành đồ chơi như làm robot, làm thuyền, xe ô tô, máy bay, làm nón, làm nhà, chậu cây…theo phương pháp giáo dục STEM của cô Đoàn Thị Thanh Tuyền góp phần đổi mới trong giảng dạy, kích thích sự sáng tạo, rèn kỹ năng vận động và tạo hứng thú học tập cho các em học sinh.

Đồng thời, sáng kiến này còn giáo dục học sinh ý thức bảo vệ môi trường, tiết kiệm chi phí mua đồ chơi và xây dựng môi trường học tập thân thiện, góp phần thúc đẩy giáo dục phát triển toàn diện cho trẻ mầm non.

“Phụ huynh đánh giá cao sáng kiến sử dụng vỏ hộp sữa làm đồ chơi vì giúp trẻ nâng cao ý thức bảo vệ môi trường và sáng tạo từ vật liệu tái chế. Trẻ hào hứng tự làm đồ chơi, biết giữ gìn đồ dùng và nhắc nhở bạn bè bảo vệ môi trường, hình thành thói quen sống xanh từ nhỏ”, nữ hiệu trưởng nói.

Trong tương lai, Trường Mầm non Võ Thị Sáu cũng như cô Thanh Tuyền hy vọng sẽ nhân rộng sáng kiến này bằng cách tập huấn cho đội ngũ giáo viên, phát động phong trào thi đua tái chế, lồng ghép giáo dục môi trường. Đồng thời, chia sẻ mô hình ra cộng đồng và hợp tác với các tổ chức môi trường, giúp phát triển tư duy sáng tạo và xây dựng môi trường học tập xanh.