Với mục tiêu giáo dục toàn diện, nhiều trường học đã chú trọng giáo dục về bảo vệ môi trường cho học sinh từ trên ghế nhà trường. Điều này không chỉ giúp học sinh nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường, mà còn góp phần hình thành một thế hệ vừa giỏi tri thức, khỏe mạnh về thể chất, vừa có ý thức, trách nhiệm đối với cộng đồng.

Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, cô Đặng Thị Kim Tuyến, Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Trà Lĩnh (tỉnh Cao Bằng) chia sẻ: “Ngay từ đầu năm học, nhà trường đã đưa ra mục tiêu xây dựng khuôn viên trường học xanh - sạch - đẹp, thông qua các hoạt động cụ thể, nhằm nâng cao ý thức bảo vệ môi trường của học sinh như “Ngày thứ bảy xanh”, “Nói không với rác thải nhựa” và các dự án nghiên cứu khoa học. Công tác kiểm tra, giám sát được nhà trường quản lý và trực tiếp triển khai bởi Ban Chấp hành Đoàn trường. Các hoạt động được kết hợp với hệ thống thi đua, khen thưởng nhằm khuyến khích học sinh thực hiện trên tinh thần tự nguyện, nghiêm túc.

Trong đó, mô hình “Ngày thứ bảy xanh” được nhà trường duy trì suốt 3 năm học (2022-2023; 2023- 2024 và 2024 -2025). Mô hình đã thu hút sự tham gia của giáo viên, học sinh nhà trường trong việc vệ sinh, chăm sóc cây xanh, trang trí lớp học… Các hoạt động không chỉ giúp học sinh nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, mà còn tạo không gian học tập trong lành, thoải mái cho các em”.

Nữ hiệu trưởng chia sẻ thêm về những hoạt động bảo vệ môi trường của học sinh: “Với tinh thần “Uống nước nhớ nguồn”, đoàn viên thanh niên nhà trường đã tổ chức hoạt động ý nghĩa “Công trình phần việc thanh niên” tại Nghĩa trang Liệt sĩ thị trấn Trà Lĩnh. Các đoàn viên cùng nhau dọn dẹp, làm sạch khuôn viên nghĩa trang, chăm sóc cây xanh, lau dọn và thắp hương tưởng nhớ các anh hùng liệt sĩ. Hoạt động không chỉ góp phần tạo cảnh quan xanh - sạch - đẹp mà còn là dịp để các em học sinh bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với những thế hệ cha anh đã hy sinh vì độc lập, tự do của dân tộc”.

Cô Tuyến tự hào khi nhắc đến phong trào của nhà trường: “Các em học sinh rất tích cực tham gia các hoạt động nghiên cứu khoa học, nhằm tìm ra các giải pháp bảo vệ môi trường. Vào tháng 1/2025, nhóm học sinh lớp 12 của trường đã đạt giải Nhì trong cuộc thi khoa học kỹ thuật cấp tỉnh (năm học 2024 -2025) với sáng chế dụng cụ dọn bùn sau bão lũ. Sáng kiến được các em sáng tạo trong bối cảnh địa phương bị ảnh hưởng bởi cơn bão Yagi, giúp hỗ trợ nhiều trường học ở địa phương bị ngập úng, nhanh chóng khắc phục hậu quả.

Bên cạnh đó, một trong những sáng kiến đáng chú ý của các em học sinh là chương trình “Thu gom rác tái chế” gây quỹ để giúp đỡ học sinh có hoàn cảnh khó khăn. Các em học sinh tiến hành phân loại và thu gom các loại rác như giấy vụn, chai nhựa,... sau đó tập kết tại trường để bán phế liệu. Số tiền thu được sẽ được các em sử dụng để hỗ trợ học sinh có hoàn cảnh khó khăn, tạo ra nhiều ý nghĩa nhân văn sâu sắc”.

Cô Đặng Thị Kim Tuyến bày tỏ, dù đạt được nhiều thành tích nổi bật, nhà trường vẫn gặp không ít khó khăn trong quá trình triển khai các hoạt động sống xanh. Một số học sinh, đặc biệt, các em học sinh dân tộc thiểu số còn duy trì thói quen sử dụng đồ nhựa dùng một lần và chưa có ý thức phân loại rác. Bên cạnh đó, điều kiện cơ sở vật chất cùng với nguồn kinh phí còn hạn chế cũng là trở ngại lớn cho nhà trường trong việc đầu tư các công trình xanh.

Để khắc phục những khó khăn trên, Trường Trung học phổ thông Trà Lĩnh đã huy động sự chung tay từ phụ huynh và cộng đồng trong việc hỗ trợ xây dựng các công trình thân thiện với môi trường. Một ví dụ điển hình như mô hình “Lò đốt rác tự chế” giúp xử lý rác ngay tại trường thay vì xả rác thải ra môi trường.

Bên cạnh đó, Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Trà Lĩnh đề cập đến những giải pháp thiết thực: “Nhà trường xác định, giáo dục bảo vệ môi trường, thực hiện lối sống xanh cần được lồng ghép vào chương trình học chính khóa. Các môn học như Sinh học, Địa lý,... sẽ được bổ sung nội dung về bảo vệ môi trường, giúp học sinh hiểu rõ tác động của con người đến thiên nhiên. Ngoài ra, các tiết học ngoại khóa, hoạt động trải nghiệm cũng được kết hợp, giúp học sinh có cơ hội thực hành các mô hình nông nghiệp xanh, sáng kiến bảo vệ môi trường.

Nhà trường mong muốn, không chỉ tạo ra một môi trường học tập trong lành, mà còn góp phần nâng cao nhận thức của học sinh về trách nhiệm bảo vệ môi trường. Những mô hình sống xanh tại nhà trường là minh chứng cho sự thay đổi tích cực, từng bước lan tỏa ý thức bảo vệ môi trường tới cộng đồng”.

Cũng chia sẻ về mô hình giáo dục sống xanh tại nhà trường, cô Bùi Thị Hồng Minh, Phó Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông chuyên Nguyễn Tất Thành (tỉnh Yên Bái) cho biết: “Trong những năm qua, nhà trường đã tích cực triển khai các hoạt động giáo dục nhằm nâng cao ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và ô nhiễm môi trường đang ảnh hưởng rất lớn đối với cuộc sống như hiện nay, việc giáo dục nâng cao nhận thức bảo vệ môi trường trở thành nhiệm vụ thiết yếu. Đây không chỉ là trách nhiệm của một cá nhân hay tổ chức, mà còn là nghĩa vụ chung của toàn xã hội, đặc biệt là ngành giáo dục.

Năm học 2024-2025, nhà trường đã triển khai mô hình “Trường xanh” nhằm giúp các em học sinh nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường, tạo môi trường học tập trong lành, thân thiện, góp phần giảm thiểu ô nhiễm và bảo vệ hệ sinh thái”.

Cô Hồng Minh chia sẻ, nhằm tạo không gian học tập trong lành, thân thiện, nhà trường đã chú trọng xây dựng hệ thống cây xanh với đa dạng các loại cây bóng mát, cây ăn quả, thảm cỏ, bồn hoa và cây cảnh. Hệ thống cây xanh được chăm sóc, cắt tỉa thường xuyên để đảm bảo mỹ quan và môi trường xanh - sạch - đẹp.

Trong công tác quản lý chất thải, nhà trường thực hiện nghiêm túc nhằm giảm thiểu rác thải không cần thiết. Hoạt động thu gom, phân loại và xử lý chất thải rắn sinh hoạt tuân thủ đúng quy định. Hệ thống thoát nước thải của nhà trường được khơi thông thường xuyên, đảm bảo vệ sinh, hạn chế ô nhiễm. Các công trình vệ sinh dành cho học sinh cũng được bố trí hợp lý, thường xuyên dọn dẹp sạch sẽ.

Cô Bùi Thị Hồng Minh chia sẻ thêm: “Vào tháng 2/2025, Trường Trung học phổ thông chuyên Nguyễn Tất Thành đã hưởng ứng ngày Tết trồng cây “Đời đời nhớ ơn Bác Hồ”. Nhà trường tổ chức cho các em học sinh trồng cây xanh xung quanh trường học, đây là hoạt động ý nghĩa nhằm tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức của đoàn viên, thanh thiếu niên về trồng, chăm sóc cây xanh, bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu.

Ngoài ra, nhà trường thường xuyên triển khai và thực hiện theo kế hoạch của phường Yên Thịnh (tỉnh Yên Bái) về việc đồng loạt tổng vệ sinh đường phố, trường học,... trước thềm năm học mới hay trước mỗi dịp Tết Nguyên Đán. Đoàn trường đã tổ chức cho học sinh dọn dẹp vệ sinh đường phố, sân trường, lớp học và nhận được sự tham gia nhiệt tình của các em học sinh”.

Phó Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông chuyên Nguyễn Tất Thành (tỉnh Yên Bái) nhấn mạnh: “Các hoạt động giáo dục bảo vệ môi trường luôn được nhà trường quan tâm, đẩy mạnh. Học sinh được trang bị kiến thức về bảo vệ môi trường, phù hợp với từng cấp học. Bên cạnh đó, nhà trường đã triển khai các biện pháp tiết kiệm năng lượng, sử dụng hiệu quả nguồn tài nguyên.

Song song với đó, công tác tuyên truyền bảo vệ môi trường, chống rác thải nhựa cũng được nhà trường kết hợp trong nhiều hoạt động, giúp học sinh hình thành ý thức bảo vệ môi trường. Những nỗ lực trên không chỉ góp phần xây dựng môi trường học tập trong lành, mà còn lan tỏa tinh thần sống xanh đến cộng đồng”.

Cô Bùi Thị Hồng Minh kỳ vọng, tất cả các em học sinh sẽ có ý thức bảo vệ môi trường thông qua những hành động thiết thực trong cuộc sống hằng ngày. Nhà trường mong muốn các em biết giữ gìn vệ sinh, tiết kiệm tài nguyên, hạn chế rác thải và tích cực tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường. Bằng những việc làm nhỏ nhưng ý nghĩa lớn, các em sẽ góp phần xây dựng một môi trường xanh, sạch, đẹp cho hiện tại và tương lai.