Việc kết hợp giữa sách giáo khoa điện tử và công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) đang góp phần tạo nên một môi trường học tập linh hoạt, cá nhân hóa, đáp ứng đa dạng nhu cầu học tập của học viên trong thời đại số.
Bên cạnh sách giáo khoa giấy, hiện nay Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam đã phát triển nền tảng Hành Trang Số - kho học liệu điện tử và sách giáo khoa số, giúp hỗ trợ giảng dạy và học tập hiệu quả hơn trong chuyển đổi số giáo dục.
Nhiều thuận lợi so với sách giáo khoa truyền thống
Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, cô Đỗ Thị Bích Hồng - Phó Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Đại An, Phú Thọ chia sẻ, sách giáo khoa điện tử là nhân tố thiết yếu trong giáo dục hiện nay, nhất là trong thời đại công nghệ số.
“Sách giáo khoa điện tử không chỉ đơn giản là phiên bản số hóa của sách giấy, mà còn mở ra nhiều cơ hội đổi mới phương pháp giảng dạy cho giáo viên. Đồng thời, việc ứng dụng sách giáo khoa điện tử cũng giúp học sinh tiếp cận kiến thức một cách linh hoạt, trực quan hơn, từ đó góp phần phát huy khả năng tự học, tự nghiên cứu của các em.
Với các tính năng tích hợp như video minh họa, hình ảnh động, bài tập tương tác hay liên kết tới các tài nguyên mở, giáo viên có thể thiết kế bài giảng sinh động, hấp dẫn hơn, từ đó khơi dậy ngẫu hứng học tập nơi học sinh. Cùng với đó, việc sử dụng sách điện tử còn giúp giảm tải lượng cặp sách cho học sinh, góp phần bảo vệ sức khỏe thể chất và tâm lý cho các em trong quá trình học tập hàng ngày”, cô Hồng cho hay.
Cũng theo cô Đỗ Thị Bích Hồng, sách giáo khoa số do Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam cung cấp mang lại nhiều tiện ích, phù hợp với xu thế giáo dục trong thời đại số. Một trong những điểm nổi bật nhất của sách điện tử là tính linh hoạt cao khi chỉ cần có thiết bị thông minh và kết nối internet, giáo viên và học sinh có thể truy cập nội dung sách mọi lúc, mọi nơi dù ở lớp học, tại nhà và ngay cả khi di chuyển trên đường.
Theo cô Vũ Thị Ngân - giáo viên Trường Tiểu học Cao Văn Ngọc, Côn Đảo, Bà Rịa - Vũng Tàu, người đã có nhiều năm sử dụng sách giáo khoa điện tử cho biết, sách giáo khoa điện tử là công cụ dạy và học có nhiều ưu điểm đối với cả giáo viên lẫn học sinh, đặc biệt trong bối cảnh công nghệ ngày càng phát triển.
“Đối với môn Tiếng Anh, sách giáo khoa điện tử giúp học sinh nghe trực tiếp giọng đọc của người bản xứ, giúp việc luyện nghe và phát âm trở nên hiệu quả và chuẩn xác hơn. Việc tiếp cận sách điện tử tạo nên sự hứng thú trong học tập khi học sinh được tiếp cận với những hình ảnh, hiệu ứng sinh động, gần gũi giúp các em dễ hiểu bài hơn. Cùng với đó, sách điện tử hỗ trợ rất tốt trong việc biên soạn tài liệu giảng dạy của giáo viên nhờ vào hệ thống tài liệu, hình ảnh minh họa phong phú, có sẵn các nội dung bài giảng, giúp tiết kiệm thời gian và công sức", cô Ngân chia sẻ.
Cũng theo cô Ngân, sách giáo khoa điện tử mang đến khả năng truy cập linh hoạt cho người học thông qua nhiều thiết bị hiện đại như máy tính, máy tính bảng, điện thoại thông minh hay các thiết bị đọc sách.
Không dừng lại ở đó, việc dùng sách điện tử cũng giúp học sinh không còn phải mang theo quá nhiều sách đến trường. Điều này phù hợp với xu hướng chuyển đổi số trong giáo dục – một xu thế tất yếu trong thời đại công nghệ 4.0.
Cô Ngân cũng cho biết thêm, tại Trường Tiểu học Cao Văn Ngọc, sách giáo khoa điện tử đã được đưa vào giảng dạy thực tế, do các lớp học đều có điều kiện thiết bị phù hợp. Trong quá trình giảng dạy với sách giáo khoa điện tử, học sinh tỏ ra rất hứng thú, tiếp cận nhanh và có phản hồi tích cực sau mỗi tiết học. Điều này cho thấy hiệu quả mà sách giáo khoa điện tử mang lại trong môi trường giáo dục hiện đại.
Trong khi đó, cô Bùi Hồng Hạnh - giáo viên dạy môn Toán tại một trường tiểu học trên địa bàn thành phố Hà Nội cho rằng, chuyển đổi số trong giáo dục không chỉ là một xu hướng mà còn là yêu cầu tất yếu. Bởi giáo dục là một trong những lĩnh vực tiên phong trong việc ứng dụng công nghệ. Trong đó, sách giáo khoa điện tử đóng vai trò quan trọng trong việc ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số.
Dưới góc nhìn của một giáo viên dạy môn Toán đã sử dụng sách điện tử, cô Hạnh cho hay: “Toán học là một môn học quan trọng nhưng thường bị đánh giá là khô khan, khó tiếp cận. Tuy nhiên, sách giáo khoa điện tử có thể góp phần giải quyết vấn đề này. Việc sử dụng sách giáo khoa điện tử trong giảng dạy môn Toán, giúp học sinh được tiếp xúc với các bài học sinh động, trực quan và hấp dẫn. Từ đó, học sinh có thể cá nhân hóa quá trình học tập, hiểu các khái niệm toán học đơn giản và dễ tiếp thu hơn.
Cô Hạnh cũng cho rằng, nền tảng sách điện tử và học liệu điện tử của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam là một trong những nền tảng đang đẩy mạnh việc phát triển sách giáo khoa điện tử, trở thành kênh học tập hiệu quả với nguồn tư liệu phong phú, giúp học sinh có thể vừa học tập vừa tương tác trực tiếp ngay trên trang web.
Sách giáo khoa điện tử trên Hành Trang Số có đầy đủ các loại sách và học liệu điện tử như: sách giáo khoa, sách bổ trợ và cả sách dành cho giáo viên. Đặc biệt, Hành Trang Số cũng có video hướng dẫn sử dụng chức năng “đọc sách” giúp người dùng dễ dàng thao tác.
Ngoài sách giáo khoa điện tử môn Toán, sách giáo khoa các môn khác như Tiếng Việt, Âm nhạc cũng mang lại những trải nghiệm học tập phong phú, trực quan cho học sinh tiểu học. Ở môn học Tiếng Việt, khi học sinh bắt đầu làm quen với chữ cái, vần và cách phát âm, sách giáo khoa điện tử tích hợp các video hướng dẫn cách viết chữ, phát âm chuẩn từng âm, từng tiếng. Vì vậy, các em có thể vừa quan sát hình ảnh trực quan, vừa nghe mẫu đọc giọng nói để luyện tập, từ đó nâng cao khả năng ghi nhớ và phát âm chính xác. Đặc biệt, học sinh có thể xem đi xem lại video nhiều lần, giúp các em ôn luyện một cách chủ động mà không bị phụ thuộc hoàn toàn vào thời lượng trên lớp.
Tương tự, trong môn Âm nhạc, sách giáo khoa điện tử giúp tiết học trở nên sinh động và hấp dẫn hơn. Bởi khi học phần hát, học sinh có thể xem các video minh họa vừa có hình ảnh vừa có âm thanh để học cách hát đúng giai điệu, đúng nhịp.
Một điểm nổi bật khác của sách giáo khoa điện tử là phần học liệu đi kèm rất phong phú và sáng tạo. Không có văn bản đơn thuần, mỗi bài học vẫn được hỗ trợ bởi hệ thống hình ảnh minh họa, đoạn phim hoạt hình và âm thanh. Những yếu tố này góp phần khơi dậy cảm hứng học tập sinh, tạo cảm giác gần gũi và dễ dàng tiếp theo hơn so với hình thức sách truyền thống.
Trường học, giáo viên xây dựng kế hoạch cho học sinh tiếp cận sách giáo khoa điện tử
Theo cô Đỗ Thị Bích Hồng, trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ trên toàn ngành giáo dục, đội ngũ giáo viên nhà trường đã chủ động ứng dụng công nghệ thông tin, trong đó có sách giáo khoa điện tử vào quá trình giảng dạy.
“Việc phát triển sách giáo khoa điện tử là một bước tiến tất yếu để nền giáo dục Việt Nam bắt kịp xu thế giáo dục hiện đại. Việc này không chỉ hỗ trợ giáo viên trong việc đổi mới phương pháp giảng dạy, mà còn góp phần hình thành cho học sinh thói quen tự học, khả năng tư duy số và kỹ năng sử dụng công nghệ trong học tập. Nếu được hướng dẫn và sử dụng đúng cách, sách giáo khoa điện tử sẽ trở thành công cụ hữu hiệu, góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập, đồng thời cung cấp quá trình đổi mới giáo dục một cách toàn diện và bền vững”, cô Hồng bày tỏ.
Cô Đỗ Thị Bích Hồng cho biết thêm, hiện nay, nhà trường đã xây dựng kế hoạch sử dụng sách giáo khoa điện tử trong giảng dạy, đồng thời có những hướng dẫn hỗ trợ học sinh làm quen và từng bước tiếp cận với hình thức học liệu hiện đại này. Nhà trường cũng tích cực lồng ghép sách điện tử vào các tiết học và hướng dẫn học sinh về cách sử dụng, truy cập cũng như khai thác hiệu quả nguồn tài nguyên trên nền tảng số.
Còn theo cô Bùi Hồng Hạnh, mỗi giáo viên cần phải trở thành người tiên phong trong công việc sử dụng sách giáo khoa điện tử và hướng dẫn học sinh làm quen với hình thức học tập hiện đại này. Vai trò dẫn dắt của giáo viên là yếu tố quan trọng để học sinh tiếp cận điện tử một cách hiệu quả.
Đưa ra đề xuất nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng sách giáo khoa điện tử trong giảng dạy, cô Hạnh cho rằng: “Trước hết, cần đầu tư mạnh mẽ vào cơ sở hạ tầng công nghệ, đặc biệt là tại các trường học vùng sâu, vùng xa, nơi điều kiện còn nhiều hạn chế. Chỉ khi học sinh có thiết bị học tập và được kết nối Internet ổn định thì sách giáo khoa điện tử mới thực sự phát huy tác dụng. Đồng thời, việc tổ chức các khóa đào tạo và đào tạo giáo viên về cách sử dụng sách giáo dục điện tử cũng là điều cần thiết. Giáo viên cần có kỹ năng và hiểu biết về các tính năng, công cụ trong sách giáo khoa điện tử để có thể khai thác thác tối đa trong quá trình giảng dạy,” cô Hạnh nhấn mạnh.
