AI không thể thay nhà báo kiểm chứng thông tin
Tại Ngày hội tư vấn tuyển sinh - hướng nghiệp 2025 diễn ra ở Hà Nội, nhiều thí sinh đã có cơ hội tìm hiểu và đặt câu hỏi về ngành nghề mình quan tâm, đặc biệt là lĩnh vực báo chí, truyền thông trước sự phát triển của AI.
Chia sẻ tại ngày hội Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đặng Thị Thu Hương - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội) cho biết, dự kiến trong thời gian tới, khi các quy định chính thức được ban hành, nhà trường sẽ công bố đề án tuyển sinh trên các kênh thông tin chính thống.
Năm nay, chỉ tiêu tuyển sinh của trường tăng thêm 350 so với năm trước. Việc mở rộng này dựa trên năng lực đào tạo, đội ngũ giảng viên cũng như nhu cầu thực tế của thị trường lao động. Đây là cơ hội lớn cho thí sinh có nguyện vọng theo học tại trường.
Về phương thức tuyển sinh, bên cạnh phương thức xét tuyển thẳng theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, nhà trường áp dụng 3 phương thức chính gồm: xét tuyển bằng chứng chỉ ngoại ngữ quốc tế kết hợp kết quả học tập; xét tuyển dựa trên điểm thi tốt nghiệp trung học phổ thông và xét tuyển bằng điểm bài thi đánh giá năng lực (HSA) còn hiệu lực của Đại học Quốc gia Hà Nội. Nhà trường sẽ sớm công bố phương thức quy đổi điểm để đảm bảo công bằng cho thí sinh.
Trước câu hỏi của học sinh về cơ hội nghề nghiệp của người học ngành báo chí, truyền thông có giảm sút khi AI ngày càng phát triển, cô Hương chia sẻ: “AI hiện có khả năng phân tích dữ liệu lớn, dự đoán xu hướng và thậm chí tạo ra nội dung báo chí tự động.
Tuy nhiên, công nghệ không thể thay thế vai trò của nhà báo trong việc kiểm chứng thông tin, phân tích, bình luận và phản biện xã hội. Đặc biệt, những sản phẩm báo chí mang tính nhân văn, phản ánh góc nhìn sâu sắc vẫn cần đến tư duy sáng tạo của con người”.
Nhằm đáp ứng xu thế mới, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội) đã cập nhật chương trình đào tạo, bổ sung các học phần về AI, phân tích dữ liệu, công nghệ thực tế ảo tăng cường... giúp sinh viên nâng cao kỹ năng, tận dụng công nghệ phục vụ công việc.
Các trường đại học không chỉ trang bị kiến thức chuyên môn mà còn rèn luyện tư duy, phương pháp tự học, giúp sinh viên linh hoạt thích ứng với nhiều lĩnh vực. Nhà trường khuyến khích thí sinh giữ vững tâm lý, tập trung thể hiện tốt nhất năng lực của mình trong kỳ thi sắp tới.
Trao đổi thêm về cơ hội việc làm trước làn sóng tinh gọn, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đặng Thị Thu Hương bày tỏ: “Việc nâng cao chất lượng hoạt động báo chí trong thời đại chuyển đổi số là việc vô cùng cần thiết. Nhưng bên cạnh đó, báo chí truyền thông là kiến tạo, là dòng chảy thông tin trong đời sống xã hội.
Vì vậy, nhu cầu thông tin của công chúng luôn cần thiết, sẽ tạo ra những lĩnh vực phát triển khác của báo chí và truyền thông. Như vậy, sinh viên học về lĩnh vực báo chí, truyền thông ra trường có rất nhiều cơ hội làm việc, không chỉ ở các cơ quan báo chí mà còn ở các đơn vị truyền thông, thậm chí có thể trở thành những người khởi nghiệp sáng tạo”.
Cô Hương lưu ý, sinh viên có thể chuyển ngành sau năm thứ nhất nếu đáp ứng điều kiện về điểm đầu vào và kết quả học tập. Với sinh viên từ năm thứ hai trở đi, quy chế cho phép học song ngành, giúp mở rộng cơ hội nghề nghiệp với hai bằng đại học chính quy sau khoảng 4,5 – 5 năm đào tạo.
Ngành biên - phiên dịch sẽ không bị ảnh hưởng bởi trí tuệ nhân tạo
Trong bối cảnh hội nhập toàn cầu, ngoại ngữ ngày càng trở thành kỹ năng thiết yếu, mở ra nhiều cơ hội nghề nghiệp cho sinh viên. Không chỉ là công cụ giao tiếp, ngoại ngữ còn đóng vai trò quan trọng trong nhiều lĩnh vực như thương mại, ngoại giao, công nghệ và truyền thông.
Đặc biệt, trước sự phát triển mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo (AI), nhiều thí sinh đặt ra câu hỏi liệu ngành biên - phiên dịch có bị ảnh hưởng hay không. Về vấn đề này, Tiến sĩ Nguyễn Thị Cúc Phương - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Hà Nội cho hay, hiện nay, hầu hết các trường đại học trong nước đều yêu cầu sinh viên đạt trình độ ngoại ngữ nhất định, chủ yếu là tiếng Anh, với chuẩn đầu ra tối thiểu bậc 3/6 theo Khung năng lực ngoại ngữ Việt Nam. Điều này cho thấy ngoại ngữ đóng vai trò thiết yếu trong giáo dục và nghề nghiệp.
Riêng về đào tạo ngoại ngữ, hiện tại Việt Nam có khoảng 130 trường đại học giảng dạy ngành Ngôn ngữ Anh. Ngoài ra, còn có 10 ngôn ngữ khác như Pháp, Nga, Hàn, Italia, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha và Ả Rập được đào tạo cấp bằng chính quy.
Trước đây, việc học ngoại ngữ chủ yếu tập trung vào các kỹ năng nghe, nói, đọc, viết và ngữ pháp. Tuy nhiên, ngày nay, chương trình đào tạo đã có sự thay đổi rõ rệt, gắn liền với định hướng nghề nghiệp.
Nhận định về trí tuệ nhân tạo (AI) có tác động đáng kể đến ngành ngoại ngữ hay không, Tiến sĩ Nguyễn Thị Cúc Phương chia sẻ: “AI đã đạt được những bước tiến lớn trong lĩnh vực dịch thuật, giúp cải thiện tốc độ và độ chính xác của việc biên – phiên dịch.
Các công cụ trí tuệ nhân tạo có thể xử lý văn bản với nhiều ngôn ngữ khác nhau, thậm chí hỗ trợ dịch hội thoại theo thời gian thực. Điều này đã tạo ra những thay đổi nhất định trong ngành dịch thuật truyền thống, đặc biệt là đối với các nội dung đơn giản hoặc mang tính lặp lại cao.
Tuy nhiên, AI vẫn chỉ là công cụ bổ trợ và không thể thay thế hoàn toàn con người trong nhiều tình huống quan trọng. Đặc biệt, trong các cuộc giao tiếp thực tế, yếu tố văn hóa, ngữ cảnh và cảm xúc đóng vai trò rất lớn mà máy móc chưa thể hiểu và diễn đạt chính xác như con người”.
Theo cô Phương, một phiên dịch viên không chỉ truyền tải ngôn ngữ mà còn phải nắm bắt sắc thái, ý nghĩa ngầm, cũng như điều chỉnh cách diễn đạt sao cho phù hợp với tình huống và đối tượng giao tiếp.
Ví dụ, trong các cuộc đàm phán kinh doanh, ngoại giao hay sự kiện quốc tế, sự hiện diện của phiên dịch viên chuyên nghiệp vẫn là điều không thể thiếu.
Ngoài ra, đối với lĩnh vực giảng dạy ngoại ngữ, AI có thể hỗ trợ việc học tập bằng các ứng dụng thông minh, nhưng không thể thay thế vai trò của giáo viên. Việc học ngoại ngữ không chỉ đơn thuần là học từ vựng và ngữ pháp mà còn là quá trình tiếp thu văn hóa, tư duy và cách biểu đạt của một dân tộc, điều mà AI khó có thể đảm nhiệm toàn diện.
“Do đó, dù AI đang có những tác động đáng kể đến ngành ngoại ngữ, nhưng nó vẫn chỉ là công cụ hỗ trợ, giúp nâng cao hiệu suất làm việc của con người thay vì thay thế hoàn toàn. Ngành ngoại ngữ vẫn có chỗ đứng vững chắc trong tương lai, đặc biệt đối với những công việc đòi hỏi sự linh hoạt, sáng tạo và khả năng giao tiếp sâu sắc giữa con người với con người”, cô Phương nhấn mạnh.
Vị phó hiệu trưởng cũng đưa ra các lĩnh vực chính mà sinh viên ngành ngoại ngữ có thể theo đuổi ngoài công việc biên - phiên dịch.
Nếu học tại các trường sư phạm, sinh viên có thể trở thành giảng viên ngay sau khi tốt nghiệp. Còn tại các trường chuyên ngữ như Trường Đại học Hà Nội, sinh viên cần bổ sung chứng chỉ sư phạm để trở thành giảng viên. Hiện nay, nhu cầu về giảng viên ngoại ngữ, đặc biệt là tiếng Anh, Pháp, Đức, Nhật và Hàn rất cao.
Ngành du lịch có nhu cầu tuyển dụng lớn đối với sinh viên thông thạo ngoại ngữ. Việt Nam đón khoảng 11 triệu khách quốc tế mỗi năm, nhưng vẫn thiếu hướng dẫn viên thành thạo các ngoại ngữ hiếm.
Cô Phương gợi ý, sinh viên có thể tham gia vào lĩnh vực truyền thông, thương mại, đối ngoại. Các cơ quan báo chí, truyền thông rất cần nhân sự giỏi ngoại ngữ để khai thác tài liệu quốc tế và làm việc với đối tác nước ngoài.
Các tổ chức quốc tế, doanh nghiệp nước ngoài cũng cần nhân sự có kỹ năng ngoại ngữ để làm việc trong các vị trí như thư ký, trợ lý dự án hay quản lý dự án.
Trường đại học sẽ giúp sinh viên thích ứng tốt với AI
Đứng trước sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ, theo Thạc sĩ Phạm Thanh Hà - Phó Trưởng phòng phụ trách Phòng Quản lý đào tạo, Trường Đại học Ngoại thương, không chỉ khối ngành báo chí, truyền thông mà cả các ngành kinh tế cũng chịu tác động.
“Khoa học dữ liệu và Big Data liên quan đến blockchain (công nghệ chuỗi khối) đang được ứng dụng trong lĩnh vực ngôn ngữ, cũng như trong các ngành khoa học xã hội, báo chí và tuyên truyền. Đây là một xu hướng quan trọng, giúp nâng cao hiệu quả xử lý dữ liệu, phân tích ngôn ngữ và tối ưu hóa các hoạt động truyền thông.
Bên cạnh đó, khối ngành kinh tế - một lĩnh vực được nhiều người quan tâm cũng đã tích cực ứng dụng các công nghệ tiên tiến. Hiện nay, nhiều chương trình đào tạo tiên tiến, chương trình chất lượng cao đã tích hợp công nghệ số, trí tuệ nhân tạo (AI) vào giảng dạy và nghiên cứu”, Thạc sĩ Phạm Thanh Hà nhận định.
Cũng theo cô Hà, khi xây dựng các chương trình đào tạo, nhà trường luôn dựa trên các tiêu chuẩn, tiêu chí nhằm đảm bảo đáp ứng yêu cầu của chương trình, cũng như nhu cầu của người học và thị trường lao động. Hiện nay, không chỉ Trường Đại học Ngoại thương mà nhiều trường đại học khác cũng đang phát triển mạnh các chương trình chất lượng cao, chương trình tiên tiến và chương trình định hướng nghề nghiệp.
Các trường luôn hướng đến mục tiêu đảm bảo chất lượng đào tạo, đồng thời đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động trong bối cảnh toàn cầu hóa. Sinh viên theo học các chương trình này không chỉ có kiến thức chuyên môn vững vàng mà còn có thể thích ứng nhanh với những thay đổi liên tục của nền kinh tế – xã hội trong và ngoài nước.
Về chuẩn đầu ra, các chương trình chất lượng cao thường có yêu cầu cao hơn so với chương trình tiêu chuẩn, đặc biệt là về trình độ ngoại ngữ và các kỹ năng liên quan đến từng lĩnh vực đào tạo. Trường Đại học Ngoại thương cũng chú trọng xây dựng một môi trường học tập quốc tế hóa, giúp sinh viên có cơ hội trao đổi học thuật với sinh viên quốc tế, tham gia các chương trình học tập ở nước ngoài hoặc tiếp nhận sinh viên nước ngoài đến học tập tại trường.
Đáng chú ý, nhà trường đã thiết lập cơ chế công nhận tín chỉ tương đương với hơn 120 trường đại học trên thế giới. Điều này giúp sinh viên có thể tham gia các chương trình trao đổi quốc tế, học tập tại nước ngoài và được công nhận tín chỉ khi quay trở lại trường.
Cô Hà khẳng định, đây là một bước tiến quan trọng nhằm tăng cường hội nhập quốc tế trong giáo dục, tạo điều kiện để sinh viên tiếp cận với môi trường học tập đa văn hóa và nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường lao động toàn cầu. Khi sinh viên có nền tảng kiến thức vững chắc, kỹ năng thực tiễn tốt sẽ sẵn sàng đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường lao động.
