Những ngày qua, dư luận đặc biệt quan tâm đến Thông tư số 30/2024/TT-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Quy chế tuyển sinh trung học cơ sở và tuyển sinh trung học phổ thông.
Đánh giá năng lực cần thiết với trường chất lượng cao
Trao đổi với Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, thầy Nguyễn Anh Tuấn - Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Chu Văn An (Long Biên, Hà Nội) cho biết: “Thông tư số 30/2024/TT-BGDĐT ban hành Quy chế tuyển sinh trung học cơ sở, tuyển sinh trung học phổ thông có nhiều nội dung mới rất đáng chú ý. Trường Trung học cơ sở Chu Văn An đã tiếp nhận thông tin và đang chờ Sở Giáo dục và Đào tạo hướng dẫn để có thể thực hiện kỳ tuyển sinh đầu cấp tốt nhất theo đúng thông tư này.
Theo tôi được biết, các trường trên địa bàn thành phố Hà Nội đang rất quan tâm đến vấn đề tuyển sinh trung học cơ sở, làm thế nào để công tác tuyển sinh đơn giản nhất, đỡ gây phiền phức cho cả học sinh và phụ huynh mà vẫn đảm bảo chất lượng, số lượng.
Theo Vụ trưởng Vụ Giáo dục trung học Nguyễn Xuân Thành, các trường trung học cơ sở vẫn có thể đánh giá trực tiếp học sinh khi xét tuyển vào lớp 6 thông qua các hình thức như hỏi - đáp, viết, thuyết trình, thực hành… Tôi cho rằng, quy định này rất đúng tinh thần của Thông tư số 30. Điều này sẽ giúp cho các trường có số lượng đăng ký vượt quá chỉ tiêu được tuyển chọn lọc học sinh dễ dàng”.
Cũng theo thầy Nguyễn Anh Tuấn, sẽ khó khăn cho các trường chất lượng cao khi số lượng hồ sơ nộp vào quá đông. Lúc đó, để chọn được học sinh phù hợp với tiêu chí và chương trình học của nhà trường, chỉ dựa trên điểm học bạ là chưa đủ. Vì vậy, ngoài phương thức xét tuyển, các trường chất lượng cao thường tổ chức kiểm tra, đánh giá đầu vào để lọc lại một lần nữa.
“Theo quan điểm của tôi, việc các em học sinh nỗ lực ở tiểu học và có được kết quả học bạ tốt là cái điều rất đáng khích lệ. Tuy nhiên, đối với trường trung học cơ sở, chúng tôi luôn mong muốn, thủ tục thuận lợi cho phụ huynh, đồng thời đảm bảo chất lượng học sinh xét tuyển vào lớp 6, cũng như tính công bằng cho học sinh.
Hiện nay, nhiều phụ huynh khi nghe thông tin từ báo chí về việc chỉ xét tuyển, sẽ có tâm lý lo lắng, hoang mang. Do đó, sẽ đặt áp lực cho các con về việc phải đạt được điểm số tốt, “học bạ đẹp”. Các phụ huynh hết sức yên tâm và nên tin tưởng ở các quyết định, hướng dẫn của Bộ Giáo dục và Đào tạo”, thầy Anh Tuấn nói thêm.
Thầy Tuấn cũng thông tin thêm, Trường Trung học cơ sở Chu Văn An sẽ sớm công khai kế hoạch tuyển sinh lớp 6 năm học 2025 - 2026 cho các bậc phụ huynh cùng theo dõi.
Trường Trung học cơ sở và Trung học phổ thông Nguyễn Siêu (còn gọi Trường Phổ thông liên cấp Nguyễn Siêu) cũng là một trong số những trường học có phương thức tuyển sinh năm học 2024 - 2025 là xét tuyển kết hợp kiểm tra, đánh giá năng lực.
Trong kỳ tuyển sinh lớp 6 năm học 2024 - 2025, Trường Phổ thông liên cấp Nguyễn Siêu triển khai vòng 1 là xét tuyển kết quả học tập cấp tiểu học của học sinh, tiếp đến là các bài kiểm tra đánh giá năng lực tuỳ theo từng mô hình học.
Cô Nguyễn Thị Minh Thuý - Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở và Trung học phổ thông Nguyễn Siêu (Cầu Giấy, Hà Nội) chia sẻ: “Khi Thông tư số 30/2024/TT-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo được ban hành, một số phụ huynh cho rằng các trường trung học cơ sở sẽ chỉ tuyển sinh bằng phương thức xét tuyển học bạ, mà không có thêm các tiêu chí kèm theo. Điều này là chưa đúng.
Theo thông tin từ Vụ Giáo dục trung học, các trường trung học cơ sở vẫn được xét tuyển, kết hợp cùng các hình thức kiểm tra, đánh giá năng lực. Tôi cho rằng, đây là quy định phù hợp với các trường ở thành phố lớn, đặc biệt là các trường có mô hình học đặc trưng như tại thành phố Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh”.
Theo cô Minh Thuý, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã linh hoạt đối với đặc thù của các trường. Điển hình như Trường Trung học cơ sở và Trung học phổ thông Nguyễn Siêu, có các lớp theo mô hình song ngữ, tăng cường Toán và Tiếng Anh. Do đó, trường phải sử dụng đến các hình thức đánh giá, kiểm tra để chọn lọc được học sinh phù hợp vào các mô hình lớp này.
“Tùy theo mô hình học, nhà trường sẽ đưa ra phương thức xét tuyển phù hợp để làm thế nào chọn được các học sinh có năng lực theo đúng mô hình mà nhà trường đang triển khai. Các tiêu chí tuyển sinh cũng sẽ căn cứ theo mô hình này. Ví dụ như với lớp song ngữ, ngoài học bạ, các em học sinh cũng cần đạt được yêu cầu của người học Cambridge.
Lúc này, phụ huynh nhận thấy con có khả năng, có nguyện vọng, có thể cung cấp các giấy tờ, chứng chỉ, sao cho thể hiện được tất cả năng lực của con. Nếu phù hợp, con sẽ được nhận vào trường sau khi hoàn thành các bài kiểm tra đánh giá tư duy, kỹ năng khác”, cô Thuý nhận định.
Vẫn còn băn khoăn về tiêu chí xét tuyển
Trong Thông tư số 30/2024/TT-BGDĐT, có nêu: Tuyển sinh trung học cơ sở được thực hiện theo phương thức xét tuyển. Tiêu chí xét tuyển do Sở Giáo dục và Đào tạo hướng dẫn cụ thể, bảo đảm thực hiện việc xét tuyển công bằng, khách quan, minh bạch, phù hợp với tình hình thực tế tại địa phương.
Từ nội dung trên, nhiều trường trung học cơ sở tại Hà Nội cho biết, cần chờ các văn bản hướng dẫn từ Sở Giáo dục và Đào tạo để có thể “chốt” tiêu chí xét tuyển lớp 6 năm học 2025 - 2026.
Cô Lê Minh Nguyệt - Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Lê Lợi (Hà Đông, Hà Nội) chia sẻ: “Tôi cho rằng, Bộ Giáo dục và Đào tạo đưa ra quy định các trường trung học cơ sở tuyển sinh lớp 6 sử dụng phương thức xét tuyển là rất khả thi, có thể áp dụng đại trà đối với các trường. Từ trường chất lượng cao đến chất lượng đại trà đều thuộc phạm vi đối tượng thực hiện quy chế trên.
Tuy nhiên, với các trường đặc thù, có mô hình lớp học chất lượng cao, có yếu tố quốc tế, vẫn cần các hướng dẫn xét tuyển phù hợp và cụ thể hơn. Hiện nay, điều mà tôi còn băn khoăn là ở các trường trung học cơ sở tự chủ, chất lượng cao, tiêu chí tuyển sinh sẽ được xác định riêng biệt, hay đều phải giống như các trường khác”.
Cô Minh Nguyệt bày tỏ: “Mỗi địa phương đều có một đặc điểm khác biệt. Việc Sở Giáo dục và Đào tạo địa phương xác định tiêu chí xét tuyển là hợp lý. Nhưng tại các thành phố lớn, nơi có nhiều mô hình trường học đặc thù, nên có văn bản hướng dẫn riêng, tách bạch giữa tiêu chí của trường trung học cơ sở đại trà và các trường chất lượng cao, học hệ Cambridge hay chương trình học có yếu tố nước ngoài. Như vậy, các trường học sẽ hiểu rõ hơn về quyền lợi cũng như phạm vi, tiêu chí tuyển sinh mà trường mình được áp dụng.
Với các trường địa phương, nên dừng ở mức xét học bạ để giảm áp lực cho học sinh. Với các trường chất lượng cao, sẽ có cơ chế đặc biệt hơn. Bởi xu hướng phát triển giáo dục hiện nay đang ngày một cao lên, nhận thức của người dân về giáo dục cũng rất cao, phụ huynh luôn mong muốn con mình có một môi trường học tập tốt, phù hợp với năng lực của học sinh và định hướng sau này.
Do đó, nên có những tiêu chí xét tuyển phù hợp với mô hình dạy học của trường, cũng là phù hợp với nguyện vọng người dân. Từ hướng dẫn chi tiết của Sở Giáo dục và Đào tạo, nhà trường sẽ xây dựng kế hoạch tuyển sinh và xin ý kiến chỉ đạo của cấp trên”, cô Minh Nguyệt cho biết thêm.
Cùng bàn về vấn đề này, cô Nguyễn Thị Minh Thuý chia sẻ, trước thông tin từ Bộ Giáo dục và Đào tạo, nhiều phụ huynh có thể vẫn chưa hiểu rõ và chỉ chú trọng vào phần “phương thức xét tuyển”, dẫn đến tâm lý lo lắng và mong muốn con em có “học bạ đẹp”. Vì vậy, Sở Giáo dục và Đào tạo nên nhanh chóng ban hành các văn bản hướng dẫn thêm, giúp làm rõ tiêu chí của phương thức xét tuyển này.
“Học bạ là một trong những tiêu chí để các trường xét tuyển, không phải là tiêu chí duy nhất. Điều quan trọng là phụ huynh cần hiểu rằng, học bạ chỉ là điều kiện cần, không phải là điều kiện đủ. Các trường sẽ có những tiêu chí khác đi kèm, ví dụ như năng lực ngoại ngữ, các chứng chỉ hoặc những thành tích khác của học sinh.
Chẳng hạn, nếu học sinh có chứng chỉ về các cuộc thi như giải Toán bằng Tiếng Anh, hoặc các cuộc thi khoa học, đó sẽ là minh chứng cho năng lực của các em. Vì vậy, ngoài học bạ, phụ huynh có thể chuẩn bị thêm bằng cách trang bị cho các em những thành tích, năng lực, kỹ năng khác... để tăng cơ hội trúng tuyển”, cô Minh Thuý bày tỏ.
Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở và Trung học phổ thông Nguyễn Siêu cũng băn khoăn, tại Hà Nội, có khá nhiều trường có mô hình đặc thù khác nhau, nhưng chỉ có quy chế chung cho tuyển sinh cấp trung học cơ sở. Sẽ tốt hơn, nếu có tiêu chí dành riêng cho trường công lập, trường dân lập, trường tư thục, trường có vốn đầu tư nước ngoài…
“Phụ huynh cần bình tĩnh và hiểu đúng về quy trình xét tuyển, vì việc xét tuyển không chỉ dựa vào học bạ, mà còn vào nhiều yếu tố khác. Mặc dù có thể có sự lo lắng, nhưng các trường sẽ có phương án xét tuyển công bằng và minh bạch, đảm bảo chất lượng tuyển sinh. Để chuẩn bị tốt, phụ huynh nên chuẩn bị đầy đủ các minh chứng về năng lực của con, đặc biệt nếu muốn con vào các trường “tốp đầu”.
Đối với các trường có mô hình đặc thù hoặc trường chất lượng cao, sẽ có thêm các tiêu chí phụ và cách xét tuyển linh hoạt. Các trường sẽ áp dụng những hình thức như phỏng vấn, kiểm tra năng lực, hoặc các bài đánh giá khác, để xác minh các thông tin trong hồ sơ.
Về phía Trường Trung học cơ sở và Trung học phổ thông Nguyễn Siêu, nhà trường đã tổ chức tư vấn tuyển sinh ngay từ khi bắt đầu năm học trước, giúp phụ huynh hiểu rõ về quy trình và tiêu chí xét tuyển và chuẩn bị kỹ lưỡng cho mùa tuyển sinh năm sau. Các thông tin về học bạ, chứng chỉ ngoại ngữ và các tiêu chí khác đều được công khai và rõ ràng. Điều này giúp phụ huynh có thời gian chuẩn bị đầy đủ cho con em. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, nhà trường luôn sẵn sàng giải đáp và làm rõ để phụ huynh yên tâm”, cô Minh Thuý nhấn mạnh.
