Giáo sư, Tiến sĩ, Nhà giáo Nhân dân Bùi Khánh Thế qua đời

Theo thông tin từ Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, Giáo sư, Tiến sĩ, Nhà giáo Nhân dân Bùi Khánh Thế đã từ trần vào ngày 1/4/2024, hưởng thọ 88 tuổi.

Giáo sư, Tiến sĩ, Nhà giáo Nhân dân Bùi Khánh Thế sinh năm 1936, nguyên quán Bình Định. Ông được xem là một trong những nhà ngôn ngữ học hàng đầu của Việt Nam.

Thuở thiếu thời, ông là người tích cực tham gia hoạt động cách mạng. Sau Cách mạng tháng Tám (1945), ông hoạt động ở Ủy ban kháng chiến hành chính tỉnh Bình Thuận (từ năm 1945 – 1951). Nhờ quá trình hoạt động sôi nổi, năm 1951, ông được kết nạp Đảng khi mới 17 tuổi.

Từ năm 1951 – 1954, Bùi Khánh Thế hoàn thành chương trình phổ thông tại Trường trung học Hòa Bình (tỉnh Bình Định). Đến năm 1954, sau khi tốt nghiệp, ông thuộc diện học sinh được tập kết ra Bắc tiếp tục được đào tạo, sau này trở về xây dựng quê hương.

Năm 1956, Bùi Khánh Thế nhận được lệnh tập trung ra Hà Nội để học lớp tiếng Nga. Khi này, ông được tạo điều kiện thi lấy bằng tốt nghiệp trung học phổ thông rồi mới lấy bằng tiếng Nga.

Năm 1958, Bùi Khánh Thế được phân công làm phiên dịch ở nhà máy Trung quy mô (Hà Nội) trong một thời gian ngắn, rồi được cử về Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội để dạy tiếng Nga cho sinh viên. Từ năm 1959, Bùi Khánh Thế là cán bộ thuộc biên chế thuộc khoa Ngữ văn, Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội, dù ông chưa chính thức có bằng tốt nghiệp đại học.

Bên cạnh việc dạy học, ông còn làm phiên dịch cho chuyên gia Liên Xô, và cũng tranh thủ học tập như một sinh viên chính quy. Tới năm 1968, ông mới tốt nghiệp đại học ngành Nga văn tại Đại học Sư phạm Hà Nội và năm 1969, tốt nghiệp đại học tại Khoa Ngữ văn, Trường Đại học tổng hợp Hà Nội.

Năm 1977, ông được cử làm Bí thư Đảng uỷ, Phó hiệu trưởng Trường đại học Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh.

Năm 1981, Bùi Khánh Thế nhận bằng Tiến sĩ Ngữ văn tại Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội. Sau đó, ông trở lại quay trở lại với công tác giảng dạy ngôn ngữ học ở đơn vị này.

Ông được công nhận chức danh Phó Giáo sư năm 1984, Giáo sư năm 2004; được phong tặng danh hiệu Nhà giáo Ưu tú năm 1995 và Nhà giáo Nhân dân năm 2000.

Giáo sư Bùi Khánh Thế cũng là người đã đặt những viên gạch đầu tiên cho việc thành lập khoa Đông phương học ở Trường đại học Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh. Ông cũng từng là Trưởng Khoa Đông phương học – Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh.

Đồng thời, ông cũng là Nguyên Giám đốc Trung tâm nghiên cứu Việt Nam - Đông Nam Á.

Trong quãng thời gian công tác, Giáo sư, Tiến sĩ, Nhà giáo Nhân dân Bùi Khánh Thế được bạn bè, đồng nghiệp đánh giá là người say sưa với học thuật, dễ gần và có nhiều đóng góp chuyên môn to lớn.

Năm 2017, khi ở tuổi 83, Giáo sư, Tiến sĩ, Nhà giáo Nhân dân Bùi Khánh Thế đã chuyển giao cho Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam hơn 2.400 đầu tài liệu. Trong đó có hàng trăm cuốn nhật ký điền dã, nghiên cứu về ngôn ngữ, hàng trăm bức thư trao đổi với các nhà nghiên cứu trong và ngoài nước, bản thảo bài viết về ngôn ngữ, bản thảo báo cáo đề tài, hàng chục cuốn sổ công tác… cùng hàng chục cuốn sách do ông viết hoặc chủ biên.

Một số công trình nghiên cứu có giá trị của giáo sư có thể kể đến như: cuốn Nhập môn ngôn ngữ học (Nhà xuất bản Giáo Dục, 1995), Từ điển Chăm - Việt (chủ biên, Nhà xuất bản Giáo Dục, 1995), Mấy vấn đề về tiếng Việt hiện đại (Nhà xuất bản Đại Học Quốc Gia Thành phố Hồ Chí Minh, 2001), Tiếng Việt - tiếng nói thống nhất của dân tộc Việt Nam (Nhà xuất bản Chính Trị Quốc Gia, 2012), Học tập di sản ngôn ngữ của Hồ Chí Minh (Nhà xuất bản Đại Học Quốc Gia Thành phố Hồ Chí Minh, 2011)...

Đây thực sự là nguồn tài liệu quý báu đối với việc tìm hiểu về sự phát triển của ngành ngôn ngữ học ở Việt Nam.