Chương trình 2006 của cấp trung học cơ sở và trung học phổ thông đang được đánh giá, xếp loại học lực của học sinh theo hướng dẫn của Thông tư số 26/2020/TT-BGDĐT Sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế đánh giá, xếp loại học sinh trung học cơ sở và học sinh trung học phổ thông ban hành kèm theo Thông tư số 58/2011/TT-BGDĐT.
Vì thế, những học sinh lớp 9 có điểm dưới 3,5 sẽ không đủ điều kiện để được xét tốt nghiệp trung học cơ sở bởi đây là mức điểm Kém. Thế nhưng, kỳ thi tuyển sinh 10 của nhiều địa phương năm nay, có những trường trung học phổ thông chỉ lấy điểm chuẩn quanh mốc trên dưới 2,0 điểm/ môn thi.
Với mức điểm này sẽ khiến cho nhiều người băn khoăn, lo lắng vì với điểm đầu vào như vậy có dễ để thay đổi được kết quả học tập trong 3 năm học trung học phổ thông- nếu được thầy cô bộ môn đánh giá đúng, trung thực kết quả học tập của học sinh.
Mỗi kỳ thi tuyển sinh 10 đi qua, bên cạnh những trường có mức điểm chuẩn cao như Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh và những trường chuyên của các tỉnh thì điểm thi, điểm chuẩn của nhiều trường không chuyên ở một số tỉnh, thành đang ở ngưỡng khá thấp.
 |
Học bạ và điểm thi của 1 phòng thi. Ảnh: Nguyễn Đăng |
Những môn thi tuyển sinh 10 là những môn có số tiết nhiều và học sinh học thêm nhiều nhất
Từ năm 2011, việc đánh giá, xếp loại học lực cho học sinh trung học cơ sở và trung học phổ thông được thực hiện theo Thông tư số 58/2011/TT-BGDĐT và môn Ngữ văn, Toán luôn có vị thế quan trọng trong việc xếp loại học lực, danh hiệu thi đua của học sinh. Sau này, được sửa đổi, bổ sung một số điều bằng Thông tư số 26/2020/TT-BGDĐT có thêm môn Ngoại ngữ nữa.
Vì thế, ở cấp Trung học cơ sở hiện nay, chương trình 2006 vẫn đang xếp Toán, Văn, Anh ở một vị trí rất đặc biệt bởi môn học có số tiết nhiều nhất ở cấp trung học cơ sở (chương trình 2006).
Lớp 9, học sinh học môn Ngữ văn có 5 tiết; môn Toán có 4 tiết; môn Ngoại ngữ (thường là tiếng Anh) có 3 tiết/ tuần.
Chính vì thế, đối với các trường trung học phổ thông không chuyên, tất cả các tỉnh thành đều chọn 3 môn: Toán, Văn, Anh làm các môn thi tuyển sinh 10 và đây là những môn có số tiết nhiều nhất, học sinh học thêm liên tục trong nhiều năm và ôn thi nhiều tháng trời trước khi diễn ra kỳ thi.
Đặc biệt, khi học lớp 9, gần như địa phương nào cũng có kế hoạch dạy tăng tiết và kết thúc chương trình vào đầu tháng Tư hàng năm để các nhà trường bắt tay vào ôn tập cho học sinh nhằm nâng cao chất lượng tuyển sinh 10.
Thời điểm kết thúc chương trình đến lúc thi tuyển sinh 10, học sinh chỉ tập trung ôn thi 3 môn: Toán, Văn, Anh. Những học sinh thi trường chuyên thì ôn thêm môn thứ tư nữa.
Thế nhưng, điều mà mọi người thấy được là bên cạnh những trường Trung học phổ thông thuộc các khu vực trung tâm của các thành phố có điểm chuẩn cao thì các khu vực còn lại có mức điểm chuẩn khá thấp. Nhiều trường thấp đến mức khiến cho dư luận ngỡ ngàng về chất lượng đầu vào.
Tại Thanh Hóa, Trường trung học phổ thông Lang Chánh lấy điểm chuẩn năm học 2023-2024 là 8,40. Mức điểm này, thí sinh có điểm trung bình 1,68 điểm/ môn thi là trúng tuyển vì Văn, Toán nhân hệ số 2.
Tại Khánh Hòa, Trường trung học phổ thông Tôn Đức Thắng chỉ lấy 8 điểm. Trong khi, điểm chuẩn của Khánh Hòa được cấu thành từ 3 môn thi, môn Ngữ văn và Toán hệ số 2 nên học sinh chỉ cần đạt 1,6 điểm là trúng tuyển.
Tại Bình Thuận, Trường trung học phổ thông Ngô Quyền chỉ lấy điểm chuẩn nguyện vọng 1 là 8,0 điểm; trường trung học phổ thông Hàm Tân lấy điểm chuẩn nguyện vọng 1 là 9,5 điểm; Trường trung học phổ thông Đức Tân, Trường trung học phổ thông Bùi Thị Xuân đều lấy điểm chuẩn nguyện vọng 1 là 10 điểm…
Vì thế, thí sinh các trường này chỉ cần đạt mức 1,6-2,0 điểm là trúng tuyển vào lớp 10 công lập. Mức điểm này, phải khẳng định là cực thấp đối với chất lượng đầu vào của cấp trung học phổ thông trong bối cảnh điểm chuẩn năm nay của nhiều địa phương đều có xu hướng tăng lên.
Nếu điểm đầu vào lớp 10 của một số trường quá thấp sẽ khổ cho cả thầy và trò
Theo chương trình giáo dục phổ thông 2018, kể từ năm học 2022-2023, khi các thí sinh trúng tuyển sẽ vào học lớp 10 thì các môn: Toán, Văn, Ngoại ngữ vẫn là những môn học bắt buộc và đây cũng là ¾ môn thi bắt buộc theo dự thảo thi tốt nghiệp trung học phổ thông từ năm 2025.
Vì thế, tất cả các học sinh trung học phổ thông đều phải học Toán, Văn, Ngoại ngữ nhưng nếu nhìn vào điểm chuẩn quá thấp như một số trường đã được phản ánh qua báo chí trong những ngày gần đây cho thấy nhiều vấn đề, nguyên nhân cần phải được mổ xẻ kĩ lưỡng về hiệu quả đào tạo của nhiều trường phổ thông hiện nay.
Có những địa phương cập nhật điểm học bạ trên lớp và điểm thi vào phiếu điểm thi thấy khoảng cách chênh lệch khá lớn.
Một kỳ thi tuyển sinh 10 sau 9 năm học tập đã khiến những người quan tâm giáo dục lo lắng và băn khoăn. Học sinh học dở, học yếu nhưng vì nhiều lý do khác nhau vẫn cứ cho lên lớp đều đều nên đã dẫn đến tình trạng nhiều học sinh đến lớp không học hành gì, thậm chí phá phách nhưng rồi cuối năm vẫn đủ điều kiện lên lớp.
Năm này qua được, năm khác qua được nhưng kiến thức của một bộ phận học sinh rỗng tuếch. Khi trải qua kỳ thi tuyển sinh 10- lúc mà mọi thứ không thể giấu được thì điểm số khiến nhiều người ngã ngửa. Thậm chí, nhiều phụ huynh vẫn tin rằng "học tài thi phận" khi điểm học bạ của cháu ở lớp rất cao, không hiểu sao đi thi điểm lại thấp thế!
Những thí sinh đậu mà chỉ đạt bình quân 1,6 điểm/ môn thi thì những thí sinh rớt còn thấp ở mức nào nữa. Ngay cả những em đậu tuyển sinh thì với điểm chuẩn như vậy có làm thay đổi được chất lượng giáo dục ở cấp trung học phổ thông hay không?
Bởi lẽ, nhiều thí sinh khi thi đầu vào bằng các môn Toán, Văn, Anh chỉ dao động trên dưới 2,0 điểm/ môn thi chắc chắn sẽ gặp rất nhiều khó khăn vì đây là các môn học bắt buộc, thi bắt buộc ở cấp trung học phổ thông.
Người xưa từng nói: “Có bột mới gột nên hồ” nhưng điểm chuẩn có chừng ấy thôi sẽ rất khó có sự chuyển biến thực sự về chất trong những năm học tiếp theo- nếu được thầy cô, nhà trường đánh giá trung thực.
Thực tế, một số năm qua, báo chí cũng từng nhiều phần phản ánh, tình trạng điểm đầu vào lớp 10 của một số địa phương, trường học thấp nhưng khi vào cấp trung học phổ thông thì học sinh lại có những bước tiến vượt bậc để có những cuốn học bạ đẹp và trúng tuyển vào đại học theo hình thức xét tuyển học bạ.
Cái vòng luẩn quẩn điểm học bạ cấp trung học cơ sở cao, khi thi tuyển 10 điểm thấp nhưng vào cấp trung học phổ thông lại có điểm học bạ cao bao giờ sẽ kết thúc?
Câu hỏi còn đó nhưng nỗi lo thì có thật với nhiều người vì học sinh thi tuyển sinh 10 có điểm chuẩn bình quân trên dưới 2,0 điểm/ môn thi hiện nay và những năm vừa qua không hiếm gặp ở một số địa phương trên cả nước.
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.
