Năm 2025, Trường Đại học CMC chính thức tuyển sinh ngành Ngôn ngữ Trung Quốc, đánh dấu bước đi chiến lược nhằm đón đầu nhu cầu nhân lực chất lượng cao trong bối cảnh ngày càng nhiều doanh nghiệp Trung Quốc đầu tư và mở rộng hoạt động sản xuất tại Việt Nam.
Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Long – Giám đốc chương trình Ngôn ngữ Trung Quốc, Trường Đại học CMC cho biết, theo thống kê từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư, trong năm 2023, tổng vốn đầu tư đăng ký từ các nhà đầu tư Trung Quốc vào Việt Nam đạt 4,5 tỷ USD, tăng gần 80% so với năm trước.
Tại Bắc Ninh, nhiều doanh nghiệp Trung Quốc đang mở rộng quy mô đầu tư. Goertek tiếp tục triển khai dự án nhà máy tại Khu công nghiệp VSIP Bắc Ninh 2 trên diện tích 10ha, chuyên nghiên cứu, sản xuất và kinh doanh bảng mạch có độ chính xác cao, với tổng vốn đầu tư hơn 800 triệu USD. Tập đoàn Foxconn cũng đăng ký điều chỉnh tăng vốn đầu tư thêm hơn 380 triệu USD.
Bên cạnh đó, các địa phương khác cũng thu hút nguồn vốn lớn từ Trung Quốc. Quảng Ninh có dự án nhà máy sản xuất tấm quang năng trị giá 1,5 tỷ USD. Nghệ An thu hút dự án nhà máy bán dẫn trị giá 293 triệu USD. Phú Thọ triển khai dự án sản xuất phụ tùng ô tô với tổng vốn đầu tư 269 triệu USD. Tại Hải Dương, hai dự án mới của doanh nghiệp Trung Quốc, chuyên sản xuất văn phòng phẩm, có tổng vốn đầu tư gần 400 triệu USD.
Trước làn sóng đầu tư mạnh mẽ này, nhu cầu về nguồn nhân lực có khả năng giao tiếp bằng tiếng Trung ngày càng tăng để phục vụ các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.
Cùng với đó, chỉ tính riêng khu vực miền Bắc nước ta, hiện đã có 36 cơ sở giáo dục đại học đào tạo chuyên ngành Ngôn ngữ Trung Quốc, phản ánh xu hướng phát triển mạnh mẽ của ngành học này và kéo theo nhu cầu cấp thiết về đội ngũ giảng viên có trình độ chuyên môn cao.
Hơn nữa, với lợi thế về vị trí địa lý và mối quan hệ giao thương ngày càng sâu rộng giữa Việt Nam và Trung Quốc, nhu cầu sử dụng tiếng Trung trong kinh doanh và thương mại được dự báo sẽ tiếp tục tăng mạnh trong thời gian tới.
“Trước thực tiễn đó, Trường Đại học CMC đã quyết định mở ngành đào tạo Ngôn ngữ Trung Quốc nhằm đáp ứng nhu cầu xã hội và bắt kịp xu hướng phát triển kinh tế. Mức thu nhập của nhân sự trong lĩnh vực này hiện dao động từ 12 triệu đồng trở lên, tùy theo năng lực và kinh nghiệm”, Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Long cho biết.
Trước một số ý kiến cho rằng ngành Ngôn ngữ Trung Quốc đang dần bão hòa, Giám đốc chương trình Ngôn ngữ Trung Quốc, Trường Đại học CMC cho rằng nhận định này chưa chính xác, bởi nhu cầu về nhân lực thành thạo tiếng Trung vẫn rất lớn và có xu hướng gia tăng.
Theo Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Long, các doanh nghiệp Trung Quốc khi đầu tư vào Việt Nam thường có kế hoạch kinh doanh kéo dài từ 20 đến 40 năm. Điều này đồng nghĩa với việc họ cần một nguồn nhân lực ổn định và lâu dài, đặc biệt là những người có khả năng sử dụng tiếng Trung trong công việc.
Bên cạnh đó, từ năm 1991 đến nay, số lượng cơ sở giáo dục đại học có đào tạo chuyên ngành tiếng Trung không ngừng tăng lên, đồng thời chỉ tiêu tuyển sinh cũng ngày càng mở rộng. Đặc biệt, năm 2024 chứng kiến sự bùng nổ trong việc tuyển sinh ngành này khi các trường đại học hàng đầu yêu cầu mức điểm đầu vào trên 9 điểm/môn mới có thể trúng tuyển.
Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Long cũng nhấn mạnh, Việt Nam và Trung Quốc là hai quốc gia láng giềng có mối quan hệ giao thương, hợp tác kinh tế, văn hóa và du lịch sâu rộng. Vì vậy nhu cầu về nhân lực có khả năng sử dụng tiếng Trung trong nhiều lĩnh vực như xuất nhập khẩu, du lịch, dịch vụ, phiên dịch và giáo dục là rất lớn.
“Ngành Ngôn ngữ Trung Quốc không hề bão hòa mà ngược lại, đang ngày càng trở nên quan trọng và có nhiều cơ hội việc làm hấp dẫn. Sinh viên theo học ngành này không chỉ có lợi thế về thị trường lao động rộng mở mà còn có thể phát triển sự nghiệp trong nhiều lĩnh vực khác nhau, từ kinh doanh, ngoại giao đến giáo dục và nghiên cứu”, Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Long khẳng định.
Để sinh viên đáp ứng tốt nhu cầu thị trường và có thể làm việc hiệu quả ngay sau khi tốt nghiệp, chương trình đào tạo ngành Ngôn ngữ Trung Quốc tại Trường Đại học CMC được thiết kế theo định hướng thực tiễn, với trọng tâm là phát triển kỹ năng toàn diện cho người học.
Theo Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Long – Giám đốc chương trình, sinh viên sẽ được đào tạo thông qua các học phần trọng điểm như Nói nâng cao, nơi họ rèn luyện kỹ năng thuyết trình về các vấn đề đương đại trong xã hội và thế giới. Học phần này giúp người học biết cách tổng hợp, trình bày thông tin một cách khoa học, chủ động, đồng thời nâng cao tư duy phản biện và năng lực giao tiếp chuyên nghiệp.
Với học phần Viết nâng cao, chương trình giảng dạy gắn liền với thực tiễn thương mại, giúp sinh viên làm quen với nhiều loại văn bản khác nhau trong giao dịch kinh doanh, trao đổi giữa các tổ chức và doanh nghiệp. Nhờ đó, sinh viên có thể ứng dụng kỹ năng viết trong môi trường làm việc thực tế, đáp ứng nhu cầu giao tiếp thương mại bằng tiếng Trung.
Ngoài ra, kỹ năng dịch thuật cũng được chú trọng, giúp sinh viên có kiến thức về dịch thuật trong lĩnh vực luật kinh tế và thương mại, đồng thời học cách phân tích và xử lý sự khác biệt giữa các phong cách văn bản, từ đó có khả năng dịch chính xác, phù hợp với từng bối cảnh giao tiếp và yêu cầu công việc cụ thể.
Bên cạnh nội dung học thuật, chương trình còn có nhiều điểm nổi bật tạo lợi thế cạnh tranh so với các trường khác. Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Long cho biết, chương trình dành 90/124 tín chỉ cho các học phần chuyên ngành, đảm bảo sinh viên có thời gian tập trung vào những kiến thức và kỹ năng cốt lõi, giúp họ thành thạo chuyên môn ngay khi ra trường.
Với lợi thế là trường đại học có thế mạnh về công nghệ, Trường Đại học CMC tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) vào giảng dạy nhằm nâng cao chất lượng đào tạo và tạo ra môi trường học tập hiện đại. Nhà trường cũng đề cao phương châm "Tiếp nhận đào tạo không bằng Tự đào tạo và Chịu đào tạo", khuyến khích sinh viên tận dụng công nghệ để học tập chủ động, nâng cao khả năng tự nghiên cứu và thích ứng với thực tiễn công việc.
Về đội ngũ giảng viên, chương trình quy tụ những chuyên gia giàu kinh nghiệm cùng các giảng viên trẻ được đào tạo bài bản tại các cơ sở uy tín trong nước và quốc tế. Hệ thống bài giảng được thiết kế và giám sát chặt chẽ, đảm bảo tính đồng bộ và chất lượng toàn diện.
Ngoài ra, phương pháp giảng dạy hiện đại cũng là điểm nhấn nổi bật. Mô hình “Lớp học đảo ngược” được áp dụng, thay thế cách dạy truyền thống “Thầy giảng – Trò tiếp thu” bằng phương pháp “Trò hỏi – Thầy trả lời”. Sinh viên sẽ chủ động chuẩn bị bài, nghiên cứu tài liệu trước khi đến lớp, từ đó tăng cường tư duy phản biện, khả năng trình bày và kỹ năng làm việc nhóm.
Trước sự phát triển mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo (AI) và các công cụ dịch thuật tự động, sinh viên ngành Ngôn ngữ Trung Quốc tại Trường Đại học CMC được định hướng để thích ứng chủ động với xu thế, thay vì lo ngại nguy cơ bị thay thế.
Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Long nhận định, AI vẫn chỉ là công cụ do con người tạo ra, không thể thay thế hoàn toàn vai trò của con người – đặc biệt trong những lĩnh vực đòi hỏi tư duy linh hoạt, cảm xúc và sự thấu hiểu văn hóa. Tại Trường Đại học CMC, sinh viên được hướng dẫn cách khai thác hiệu quả lợi thế của AI, đồng thời rèn luyện các kỹ năng thiết yếu mà công nghệ chưa thể thay thế.
Theo Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Long, AI có thể hỗ trợ trong việc luyện tập phát âm, tra cứu thuật ngữ chuyên ngành và dịch thuật sơ bộ. Tuy nhiên, một trong những hạn chế lớn của AI là thiếu khả năng cảm nhận văn hóa, ngữ cảnh và cảm xúc trong giao tiếp. Các công cụ dịch thuật tự động thường mắc lỗi diễn đạt khi xử lý văn bản mang tính chuyên sâu, đặc biệt trong lĩnh vực đàm phán thương mại, ngoại giao hay dịch văn bản có tính biểu cảm cao.
Chương trình đào tạo tại Trường Đại học CMC chú trọng giúp sinh viên nhận diện và khắc phục các hạn chế của công cụ dịch tự động, từ đó đảm bảo tính chính xác, sắc sảo và phù hợp về văn phong trong quá trình giao tiếp và làm việc thực tế.
Trong bối cảnh hợp tác Việt – Trung tiếp tục mở rộng, nhu cầu nhân lực tiếng Trung được dự báo sẽ duy trì ở mức cao trong nhiều năm tới. Với định hướng đào tạo gắn với thực tiễn, ứng dụng công nghệ và phát triển kỹ năng ngôn ngữ cùng năng lực giao tiếp liên văn hóa, chương trình Ngôn ngữ Trung Quốc tại Trường Đại học CMC không chỉ đáp ứng nhu cầu thị trường mà còn phản ánh nỗ lực thích ứng của cơ sở giáo dục đại học trước những đổi thay của môi trường lao động.
