Trường Trung học phổ thông chuyên Nguyễn Trãi (Hải Dương) được thành lập từ năm 1984 với tên gọi là Trường Phổ thông năng khiếu Hải Hưng.
Đến năm 1997, sự kiện tách tỉnh Hải Hưng thành 2 tỉnh Hải Dương và Hưng Yên, Trường đổi tên thành Trường Trung học phổ thông chuyên Nguyễn Trãi.
Trong 10 năm qua (2013-2023), nhà trường giữ ổn định quy mô 36 lớp, mỗi khối 12 lớp, trong đó có 11 lớp chuyên và 1 lớp công lập không chuyên.
Tổng số học sinh toàn trường năm học 2022-2023 là 1.118 học sinh, đến năm học 2023-2024 là 1.143 học sinh.
Toàn trường có 121 cán bộ, giáo viên, nhân viên, trong đó có 4 cán bộ quản lý (1 Tiến sĩ, 3 Thạc sĩ); 105 giáo viên (2 Tiến sĩ, 64 Thạc sĩ).
 |
Một tiết học tại Trường Trung học phổ thông chuyên Nguyễn Trãi Ảnh: Lã Tiến) |
Trong khoảng 5 năm qua, Trường Trung học phổ thông chuyên Nguyễn Trãi đã luôn duy trì và giữ vững được thành tích học sinh giỏi quốc gia, nhiều năm nằm trong tốp 10 trường chuyên dẫn đầu cả nước.
Cụ thể, năm học 2021-2022, trường có 82 học sinh đạt giải học sinh giỏi quốc gia, xếp thứ 3 toàn quốc; năm học 2018-2019, trường có 7 học sinh đạt giải nhất, xếp hạng 2 toàn quốc về chất lượng giải…
Đặc biệt, trong năm học 2020-2021, trường đã có học sinh đạt giải thi quốc tế và khu vực với 1 huy chương vàng Hoá quốc tế và 1 huy chương đồng Tin học khu vực.
Tuy nhiên, theo thầy giáo Trịnh Ngọc Tùng – Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông chuyên Nguyễn Trãi, chất lượng giải trong 2 năm gần đây có chiều hướng đi xuống.
Cụ thể, năm học 2021-2022, trường có tổng số 82 giải xếp thứ 11 toàn quốc theo Olympic thì đến năm 2022-2023, trường chỉ có 71 giải, xếp thứ 31 toàn quốc.
Điều đáng nói là, 2 năm liên tục (2021-2022, 2022-2023), Trường Trung học phổ thông Nguyễn Trãi không có học sinh đạt giải khu vực, quốc tế. Năm học 2022-2023, trường không có giải nhất học sinh giỏi quốc gia.
 |
Kết quả thi học sinh giỏi quốc gia 5 năm qua của Trường Trung học phổ thông chuyên Nguyễn Trãi (Ảnh: Lã Tiến) |
Lý giải về điều này, thầy Tùng cho rằng, mặc dù Uỷ ban nhân dân tỉnh Hải Dương đã có Quyết định 2878 ngày 10/8/2018 về chế độ đặc thù cho học sinh chuyên. Nhà trường có kí túc xá, có bếp ăn tập thể cho học sinh ở huyện, nhưng vẫn chưa thu hút đông đảo được học sinh các huyện tham gia thi vào trường.
Hơn nữa, trường chưa thu hút được nhiều học sinh đạt giải cao trong kỳ thi học sinh giỏi cấp tỉnh lớp 9; chưa thu hút được học sinh có năng khiếu của các huyện, thị xã, thành phố khác ngoài thành phố Hải Dương.
Thầy giáo Trịnh Ngọc Tùng nêu ra các nguyên nhân dẫn đến việc chất lượng giải của Trường Trung học phổ thông chuyên Nguyễn Trãi có chiều hướng đi xuống.
Cụ thể, nguyên nhân khách quan là do ý thức, tinh thần học tập môn chuyên của học sinh. Từ khi vào trường, nhiều học sinh không có ý thức phấn đấu vào đội tuyển bởi:
Thứ nhất, hiện tại số học sinh thuộc thành phố Hải Dương đỗ vào trường chỉ chiếm khoảng 55-70% tổng số học sinh mỗi khối. Đa số học sinh tại thành phố Hải Dương được gia đình cho học thêm quá nhiều từ cấp tiểu học, trung học cơ sở, lại có suy nghĩ thực dụng “mục tiêu cuối cùng là vào đại học, nhiều con đường để có thể vào đại học” nên nhiều em thiếu ý chí.
Thứ hai, một số học sinh đăng ký thi chuyên nhưng lại lựa chọn không theo học môn chuyên ngay từ lớp 10.
Thứ ba, việc tuyển sinh tự chủ của các trường đại học ảnh hưởng rất lớn đến ý chí phấn đấu của học sinh, học sinh có nhiều cách vào đại học nhàn hơn rất nhiều so với việc phấn đấu đạt giải quốc gia để vào đại học.
Thứ 4, có số ít học sinh thực sự có ý chí phấn đấu vào đội tuyển thì lại bị ảnh hưởng bởi lối học “ăn sẵn”, thụ động, máy móc từ cấp trung học cơ sở nên chất lượng và kết quả học tập chưa như mong muốn…
 |
Tại Trường Trung học phổ thông chuyên Nguyễn Trãi, môn Tin học nhiều năm không tuyển được giáo viên dạy chuyên (Ảnh: Lã Tiến) |
Xét về nguyên nhân chủ quan, thầy Tùng cho rằng, do chất lượng đội ngũ giáo viên dạy chuyên nhiều thầy cô còn trẻ nên kinh nghiệm chưa nhiều, năng lực của giáo viên dạy chuyên không đồng đều.
Một số giáo viên sau nhiều năm dạy chuyên và bồi dưỡng đội tuyển đã bắt đầu giảm sút về sức khoẻ và chậm cập nhật thông tin mới trong dạy môn chuyên.
Thực tế tại Trường Trung học phổ thông chuyên Nguyễn Trãi hiện nay, đội ngũ giáo viên dạy chuyên ở một số môn học như: Tin học, Vật lý, Hoá học, Sinh học có nhiều giáo viên đã có tuổi. Đặc biệt là môn Tin học không tuyển được giáo viên dạy chuyên từ nhiều năm nay.
Theo thống kê của nhà trường, trong 5 năm qua, trường tuyển dụng được 12 giáo viên, trong đó có 11 giáo viên chuyên. Trong đó, có 3 giáo viên được tuyển dụng theo chế độ chính sách đối với giáo viên và học sinh Trường Trung học phổ thông chuyên Nguyễn Trãi.
Thầy giáo Trịnh Ngọc Tùng cho rằng, kinh phí cho việc dạy đội tuyển và chế độ khen thưởng, đãi ngộ chưa cao ảnh hưởng đến động lực phấn đấu, nhiệt huyết của giáo viên dạy chuyên.
Do đó, Trường Trung học phổ thông chuyên Nguyễn Trãi đề nghị tỉnh Hải Dương có chế độ thu hút nhân tài, khuyến khích sinh viên, giáo viên có năng khiếu về công tác tại trường chuyên.
Bên cạnh đó, tỉnh cần nâng mức trợ cấp, khen thưởng với giáo viên dạy các tiết học môn chuyên, giáo viên bồi dưỡng đội tuyển.
