Ngành Logistics và chuỗi cung ứng là một trong những ngành đào tạo nổi bật tại Trường Đại học Hàng hải Việt Nam, được xây dựng dựa trên giáo trình từ các trường đại học hàng đầu tại Mỹ và Nhật Bản.
Mục tiêu đào tạo của ngành là cung cấp cho sinh viên những kiến thức về các loại hình dịch vụ logistics, thị trường vận tải, đặc điểm sản xuất kinh doanh cũng như các chỉ tiêu khai thác và hiệu quả kinh doanh trong chuỗi cung ứng dịch vụ vận tải; kiến thức về cảng biển, hoạt động của cảng, quản trị cảng trên quan điểm hệ thống logistics; thương vụ cảng biển, chứng từ trong vận tải biển, bộ, sắt, hàng không và vận tải đa phương thức; kiến thức về hợp đồng thương mại và vận tải về cơ sở pháp lý, khiếu nại, bảo hiểm…
Sinh viên có khả năng áp dụng kiến thức chuyên ngành vào thực tiễn lập kế hoạch, quản lý, tổ chức thực hiện và đánh giá hoạt động logistics.
 |
Sinh viên học ngành Logistics và chuỗi cung ứng được tham quan, trải nghiệm tại doanh nghiệp ngay từ năm đầu học tập (Ảnh: LT) |
Sinh viên được trang bị kỹ năng nghiệp vụ phù hợp, mang tính thực tiễn cao, có khả năng làm việc ngay sau khi tốt nghiệp; kỹ năng làm việc độc lập và theo nhóm; khả năng giao tiếp tiếng Anh trong công việc, học tập và nghiên cứu.
Chương trình đào tạo được xây dựng dựa trên các giáo trình về logistics và chuỗi cung ứng từ các trường đại học hàng đầu tại Mỹ, Nhật Bản và được thay đổi, bổ sung, cập nhật thường xuyên để phù hợp với thực tiễn ở Việt Nam nhưng vẫn giới thiệu được những kiến thức tiên tiến trên thế giới.
100% giảng viên giảng dạy chuyên ngành đã học tập hoặc được đào tạo ở các nước phát triển trong lĩnh vực logistics và quản trị chuỗi cung ứng như Mỹ, Bỉ, Nhật, Đài Loan, Hàn Quốc… Đội ngũ giảng viên cơ hữu giàu kinh nghiệm giảng dạy và thực tế. Áp dụng phương pháp dạy học tiên tiến lấy sinh viên làm trung tâm.
Đặc biệt, Trường Đại học Hàng hải Việt Nam còn hỗ trợ sinh viên tham gia 02 đợt thực tập chính tại doanh nghiệp giúp sinh viên trau dồi kỹ năng thực tế.
Theo thống kê, từ năm 2020 đến nay, điểm trúng tuyển vào ngành dựa trên kết quả xét tuyển điểm thi tốt nghiệp trung học phổ thông đều thuộc tốp cao nhất của Trường Đại học Hàng hải Việt Nam.
Cụ thể, năm 2020, điểm trúng tuyển vào ngành này là 25,25 điểm; năm 2021 là 26,25 điểm; năm 2022 là 26,25 và năm 2023 là 25,75 điểm.
 |
Sinh viên học ngành Logistics sau khi ra trường có nhiều cơ hội việc làm với mức thu nhập cao (Ảnh: LT) |
Để có góc nhìn tổng quan về ngành Logistics và chuỗi cung ứng giúp sinh viên, các em học sinh đang băn khoăn việc học ngành này ra trường sẽ làm gì, Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam đã có cuộc trao đổi với Tiến sĩ Phạm Thị Yến - Trưởng bộ môn Logistics (Khoa Kinh tế, Trường Đại học Hàng hải Việt Nam).
Theo Tiến sĩ Phạm Thị Yến, Logistics và quản lý chuỗi cung ứng được Tổ chức thương mại thế giới (WTO) đánh giá là ngành xương sống của nền kinh tế, góp phần vào quá trình sản xuất, phân phối và lưu chuyển hàng hoá, dịch vụ và thúc đẩy quá trình tạo ra của cải cho xã hội.
Ngày nay, Logistics không những đóng góp vào việc cải thiện các chỉ số vĩ mô của nền kinh tế, mà còn thể hiện vai trò quan trọng của mình trong mọi ngành kinh tế, giúp tạo nên lợi thế cạnh tranh cho các doanh nghiệp trong nền kinh tế vi mô.
Xu hướng toàn cầu hoá ngày càng cho thấy Logistics và quản lý chuỗi cung ứng là yếu tố quan trọng hàng đầu trong việc thúc đẩy quá trình hội nhập và phát triển kinh tế xã hội của các nước đang phát triển nói chung và Việt Nam nói riêng.
Báo cáo của Ngân hàng Thế giới công bố năm 2023, Việt Nam đứng vị trí thứ 43 trong bảng xếp hạng chỉ số hiệu quả logistics (LPI - Logistics Performance Index), thuộc nhóm 5 nước đứng đầu ASEAN, sau Singapore, Malaysia, Thái Lan và cùng vị trí với Philippines.
Tốc độ tăng trưởng thị trường logistics Việt Nam bình quân hàng năm từ 14-16%, đóng góp quan trọng trong việc đưa tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu của Việt Nam năm 2022 lên 730,2 tỷ USD, tăng 9,1% so với cùng kỳ năm 2021.
Dịch vụ logistics không chỉ góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế của Việt Nam mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc tạo lập mạng lưới vận chuyển hiệu quả, kết nối thương mại trong nước với các thị trường quốc tế. Điều này cho thấy sự cải thiện đáng kể của ngành Logistics Việt Nam trong nỗ lực phát triển và hội nhập kinh tế trong khu vực cũng như toàn cầu.
Quá trình tự do hoá thương mại và hội nhập kinh tế quốc tế đang mang lại rất nhiều cơ hội cho Việt Nam để trở thành một mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu cũng như khu vực. Việc Việt Nam chủ động tích cực tham gia các tổ chức kinh tế lớn như Cộng đồng kinh tế chung ASEAN (AEC), Hiệp định quan hệ đối tác kinh tế xuyên Thái Bình Dương, và một loạt các Hiệp định thương mại tự do với các nước hay nhóm các nước đã rộng mở cánh cửa cho doanh nghiệp Việt Nam thâm nhập vào các chuỗi cung ứng thế giới.
Việt Nam đã trở thành mô hình kiểu mẫu cho các nước đang phát triển với phương thức gia nhập chuỗi cung ứng toàn cầu khi bước đầu tập trung tham gia vào một khâu trong chuỗi và sau đó nâng cao tiềm năng và vị thế khi từng bước leo cao hơn trong chuỗi giá trị đó. Việt Nam đã trở thành điểm đến hấp dẫn với các tập đoàn lớn trên thế giới đến từ Hoa kỳ, Nhật Bản, Hàn Quốc và khu vực Châu Âu…Việc cải thiện nền tảng Logistics đã góp phần đáng kể vào việc nâng cao năng lực cạnh tranh của các yếu tố kinh tế Việt Nam khi tham gia vào chuỗi cung ứng.
Chính vì vậy, theo các kết quả dự báo của Viện Nghiên cứu và phát triển Logistics Việt Nam, đến năm 2030, ngành logistics nước ta cần bổ sung 2,2 triệu nhân lực, cũng như có nhu cầu khoảng 200.000 nhân lực logistics chất lượng cao có bằng cấp chứng chỉ chuyên môn, có kỹ năng nghiệp vụ và năng lực ngoại ngữ.
 |
Nhu cầu nguồn nhân lực ngành Logistics và chuỗi cung ứng của Hải Phòng hiện đang rất lớn (Ảnh: LT) |
Tại thành phố Hải Phòng, ngành Logistics cũng đóng vai trò quan trọng trong mục tiêu phát triển kinh tế xã hội của cả nước, và đang trở thành một mắt xích quan trọng trong Logistics và quản lý chuỗi cung ứng không chỉ của Việt Nam mà còn trong khu vực ASEAN.
Tiến sĩ Phạm Thị Yến cho biết: “Hải Phòng hiện có khoảng 250 doanh nghiệp đăng ký cung cấp dịch vụ logistics. Lực lượng lao động trong lĩnh vực này chiếm khoảng 20% nguồn lao động logistics trên cả nước. Nếu tính đến nhu cầu nhân lực logistics của cả các doanh nghiệp sản xuất thương mại của thành phố, thì tổng số doanh nghiệp trong thống kê thị trường nhân lực logistics sẽ khoảng hơn 2000 doanh nghiệp.
Theo sách trắng Logistics của Hiệp hội Logistics Việt Nam (VLA) dự báo, đến 2025 Hải Phòng (trung tâm logistics lớn nhất miền Bắc) sẽ cần khoảng 369.000 lao động ngành logistics, trong đó có 252.600 lao động đã qua đào tạo; năm 2030 con số này sẽ tăng lên 460.000 lao động, trong đó có 368.000 lao động đã qua đào tạo.
Như vậy, nhu cầu nhân lực ngành Logistics và chuỗi cung ứng của Hải Phòng nói riêng và cả nước nói chung là rất lớn, đặc biệt là nhân lực chất lượng cao đáp ứng yêu cầu thị trường hiện nay cũng như khả năng thích ứng đối với những xu hướng mới trong tương lai là khá lớn”.
 |
Sinh viên năm thứ nhất của Khoa Kinh tế - Trường Đại học Hàng hải Việt Nam được trải nghiệm thực tế tại doanh nghiệp (Ảnh: LT) |
Theo Tiến sĩ Phạm Thị Yến, Logistics là ngành đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế của mỗi quốc gia. Do đó cơ hội việc làm của sinh viên ngành này rất đa dạng và rộng mở với mức lương khá hấp dẫn, đặc biệt là ở các thành phố lớn hay các khu công nghiệp.
Đối với những vị trí mới tốt nghiệp và ít kinh nghiệm, mức lương có thể dao động từ 7-12 triệu đồng/tháng. Mức lương tăng dần qua các năm khi có nhiều kinh nghiệm hơn. Khi đã lên đến vị trí cấp cao và trưởng nhóm thì mức lương dao động từ 15- 23 triệu đồng nhưng cũng có những tổ chức đang chi trả cho vị trí này tới 80 -100 triệu/tháng.
Tiến sĩ Phạm Thị Yến đã mô tả chi tiết những công việc mà sinh viên học ngành Logistics và chuỗi cung ứng sau khi ra trường như sau:
| Vị trí việc làm |
Mô tả công việc |
Yêu cầu công việc |
| Nhân viên chứng từ tại doanh nghiệp xuất nhập khẩu, doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ logistics |
- Soạn thảo hợp đồng mua bán theo yêu cầu - Theo dõi đơn hàng, soạn thảo chứng từ xuất nhập khẩu, đảm bảo tiến độ giao hàng, chứng từ, tiến độ thanh toán hợp đồng - Báo cáo tiến độ thực hiện hợp đồng cho các bộ phận liên quan, giải quyết các vấn đề phát sinh - Hướng dẫn, trao đổi, giải thích với khách hàng khi có vấn đề phát sinh trong quá trình thực hiện hợp đồng - Kiểm soát thanh toán mua hàng và thanh toán bán hàng |
- Có đam mê, định hướng phát triển trong ngành Logistics, xuất nhập khẩu, … - Sử dụng tốt tiếng Anh - Sử dụng thành thạo Tin học văn phòng - Có kiến thức liên quan đến logistics, xuất nhập khẩu - Khả năng làm việc nhóm và độc lập tốt - Khả năng giao tiếp tốt, kỷ luật cao, chăm chỉ, có ý chí phấn đấu - Khả năng học hỏi, tiếp thu tốt, chịu được áp lực công việc |
| Nhân viên điều phối tại doanh nghiệp vận tải đường bộ |
- Xác định các yêu cầu khách hàng về hàng hóa cần vận chuyển - Tạo lập kế hoạch các chuyến vận chuyển nội địa dựa trên thông tin khách hàng và yêu cầu cụ thể - Xác định tuyến đường và phương tiện phù hợp cho từng chuyến vận chuyển để tối ưu hóa hiệu suất và giảm thiểu chi phí - Xử lý mọi vấn đề xuất phát từ quá trình vận chuyển - Tìm kiếm và đề xuất giải pháp thích hợp để đảm bảo quá trình vận chuyển tiếp tục trơn tru - Sử dụng các công nghệ và hệ thống giám sát để theo dõi tiến trình vận chuyển theo kế hoạch - Theo dõi tình trạng hàng hóa trong quá trình vận chuyển - Liên lạc, tương tác với khách hàng để xác minh thông tin, yêu cầu vận chuyển và cung cấp tình hình vận chuyển - Giải quyết các khiếu nại, thắc mắc của khách hàng liên quan đến dịch vụ vận chuyển - Ghi chép thông tin chi tiết về các chuyến vận chuyển, lịch trình liên quan vào hệ thống quản lý |
- Có khả năng sử dụng tiếng Anh - Sử dụng tốt tin học văn phòng - Có khả năng làm việc độc lập - Nhanh nhẹn, trung thực, có nguyện vọng gắn bó với nghề - Hiểu biết về logistics, kinh doanh quốc tế, vận tải |
| Nhân viên kinh doanh tại doanh nghiệp vận tải đường bộ |
- Tìm kiếm, xây dựng tệp khách hàng tiềm năng - Liên hệ, tư vấn khách hàng về dịch vụ vận chuyển hàng hóa - Tạo, duy trì mối quan hệ dài hạn với khách hàng hiện tại và tiềm năng - Thảo luận với khách hàng để hiểu rõ nhu cầu và đề xuất giải pháp phù hợp - Đảm bảo mọi giao dịch và hợp đồng thực hiện một cách hiệu quả, đúng thời hạn |
- Tiếng Anh giao tiếp thành thạo - Trách nhiệm cao - Có kiến thức và kinh nghiệm về thị trường và xây dựng mối quan hệ với khách hàng mới - Kỹ năng giao tiếp, đàm phán, thuyết phục tốt - Đồng cảm, tập trung, lạc quan, hòa đồng - Làm việc độc lập hoặc theo nhóm dưới áp lực cao - Có kỹ năng vi tính |
| Nhân viên kinh doanh tại kho hàng |
- Lập kế hoạch kinh doanh, khảo sát thị trường - Lên chi phí, lập báo giá - Quản lý khách hàng - Quản lý, kiểm soát lãi lỗ từng khách hàng |
- Có thể sử dụng tiếng Trung, tiếng Anh - Hiểu biết về logistics, kinh tế ngoại thương - Có độ nhạy bén trong kinh doanh - Có kỹ năng bán hàng |
| Nhân viên thu mua tại doanh nghiệp sản xuất |
- Tìm kiếm, đánh giá nhà cung cấp trong và ngoài nước - Soạn, thương thảo hợp đồng mua bán hàng hóa - Tính toán chi phí, làm báo giá cho khách hàng - Đặt hàng, liên hệ vận chuyển về kho, theo dõi tiến độ đơn hàng - Kiểm tra chất lượng - Chuẩn bị giấy tờ, chứng từ xuất nhập khẩu của lô hàng, lập tờ khai xuất nhập khẩu - Liên hệ với hãng tàu để booking dịch vụ, đàm phán cước - Kiểm kho, theo dõi xuất nhập tồn - Theo dõi hàng hóa trong quá trình vận chuyển - Xử lý khiếu nại của khách hàng |
- Thành thạo sử dụng vi tính - Có thể sử dụng tiếng Anh trong công việc - Làm việc nhóm - Chịu được áp lực công việc, tự tổ chức làm việc - Làm việc có kế hoạch, siêng năng, cẩn thận, năng động |
| Nhân viên kinh doanh tại doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ logistics, xuất nhập khẩu |
- Chào bán dịch vụ giao nhận vận tải và tiếp vận (đường bộ, đường biển, hàng không, …) - Phát triển, duy trì mối quan hệ kinh doanh với khách hàng tiềm năng - Đàm phán hợp đồng cung cấp dịch vụ phù hợp - Kết hợp với các đối tác và cấp quản lý để xây dựng chiến lược phát triển kinh doanh - Nghiên cứu thị trường, đối thủ cạnh tranh, khách hàng tiềm năng - Kiểm soát khối lượng công việc để tối ưu các yêu cầu kinh doanh |
- Có kỹ năng thuyết phục, đàm phán, bán hàng - Tự tin, lạc quan, thái độ tốt, ứng biến tốt - Làm việc môi trường đa văn hóa - Sẵn sàng đi công tác, chịu áp lực công việc - Sử dụng tiếng Anh tốt - Hiểu biết về logistics, kinh tế ngoại thương - Thông thạo kỹ năng vi tính - Có khả năng phân tích thông tin, xử lý vấn đề chủ động, độc lập |
| Nhân viên khai thác kho |
- Nhận hàng, kiểm hàng, giao hàng, chụp phiếu gửi lên nhóm để các phòng ban khác nắm được thông tin - Thường xuyên kiểm tra đôn đốc tiến độ công việc theo kế hoạch. - Kiểm tra số lượng tồn kho - Chịu trách nhiệm mọi vấn đề chung trong công tác quản lý kho, là đầu mối nhận thông tin, giao tiếp với các phòng ban khác. - Phối hợp phòng kế toán kiểm kê số liệu thường xuyên và định kỳ đảm bảo số liệu giữa thực tế và trên hệ thống là luôn trùng khớp - Quản lý tài sản, nguyên vật liệu được giao - Báo cáo sự cố, thông tin dữ liệu trong quá trình thực hiện công việc |
- Kỹ năng quản lý vận hành kho, kiểm soát số liệu kho - Trách nhiệm cao - Cẩn thận, muốn gắn bó lâu dài - Sử dụng thành thạo máy tính, tin học văn phòng |
| Nhân viên logistics tại doanh nghiệp sản xuất |
- Lên kế hoạch mua hàng và thực hiện kế hoạch - Kiểm tra chứng từ xuất nhập khẩu và thanh toán - Theo dõi, xử lý công việc với các bên liên quan đến hoạt động khai thác hàng hóa - Lập báo cáo hàng tháng |
- Hiểu biết về logistics và kinh tế - Hiểu biết về mua hàng và hải quan - Có kiến thức về hệ thống thông tin SAP/ ERP - Cẩn thận, chăm chỉ - Giao tiếp tốt - Sử dụng tiếng Anh |
| Nhân viên chăm sóc khách hàng tại doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ logistics, doanh nghiệp giao nhận vận tải |
- Nhận thông tin từ khách hàng, xử lý thông tin, hoàn thiện các thủ tục công việc - Phát hành phiếu thu, hóa đơn, thu đúng, đủ tiền - Thống kê phiếu thu, hóa đơn, hoàn thiện báo cáo theo yêu cầu - Phối hợp các phòng ban để xử lý thông tin chung - Đối chiếu sản lượng thu, xử lý khiếu nại của khách hàng |
- Hiểu biết về logistics, vận tải biển, khai thác cảng - Có thể sử dụng tiếng Anh - Có kỹ năng tin học - Giao tiếp nhẹ nhàng, lịch sự - Linh hoạt, nhanh nhẹn, thuyết phục |
| Nhân viên hiện trường tại doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ logistics, doanh nghiệp giao nhận vận tải và xuất nhập khẩu |
- Đảm bảo quy trình xuất nhập khẩu diễn ra đúng tiến độ - Kết hợp với các bên để xử lý công việc hiệu quả - Kiểm tra, kiểm soát chứng từ xuất nhập khẩu - Cập nhật thông tin hàng ngày |
- Hiểu biết về logistics, vận tải, kinh tế ngoại thương - Có thể sử dụng tiếng Anh, tiếng Trung - Có kỹ năng tin học - Trách nhiệm, linh hoạt, chăm chỉ, sẵn sàng học hỏi - Có kỹ năng đàm phán, giao tiếp tốt - Có thể làm việc nhóm, độc lập hiệu quả - Chịu áp lực công việc |
| Nhân viên dịch vụ khách hàng tại doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ logistics, doanh nghiệp giao nhận vận tải và xuất nhập khẩu |
- Làm việc với khách hàng để đáp ứng nhu cầu khách - Chuẩn bị, kiểm tra chứng từ xuất nhập khẩu - Giải quyết khiếu nại, vấn đề của khách hàng - Cập nhật thông tin, báo cáo hàng tuần - Kết hợp các bên để xây dựng quyết toán, thanh toán |
- Hiểu biết về logistics, xuất nhập khẩu - Có thể sử dụng tiếng Anh - Làm việc độc lập, chăm chỉ, cẩn thận |
| Nhân viên marketing tại doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ logistics, doanh nghiệp giao nhận vận tải và xuất nhập khẩu |
- Trực tiếp Đào tạo, hướng dẫn nhà phân phối, đại lý - Thực hiện các kế hoạch/chương trình hoạt động kinh doanh và marketing theo sự phân công - Tư vấn bán hàng theo đúng qui định, chính sách - Lên kế hoạch và thực hiện kế hoạch chăm sóc khách hàng đặc biệt là khách hàng chiến lược để đánh giá đúng, kịp thời tiềm năng và thị trường - Chăm sóc khách hàng và cập nhật thông tin thị trường, thu thập ý kiến khách hàng phản ảnh đóng góp về chất lượng sản phẩm và dịch vụ |
- Chịu khó, chăm chỉ, định hướng công việc rõ ràng - Sẵn sàng học hỏi, di chuyển |
| Giảng viên, nghiên cứu viên tại các cơ sở giáo dục đào tạo, viện nghiên cứu, … |
- Giảng dạy, hướng dẫn, phát triển chương trình giáo dục - Nghiên cứu, tham gia đánh giá đề tài khoa học - Bồi dưỡng, học tập nâng cao trình độ |
- Nắm vững đường lối, chính sách Đảng, nhà nước - Có hiểu biết về chuyên môn nghiệp vụ chuyên ngành - Có năng lực nghiên cứu, chủ trì tổ chức hoạt động - Có đạo đức, trách nhiệm cao với công việc |
| Các vị trí việc làm có liên quan tại các cơ quan quản lý nhà nước về hoạt động xuất nhập khẩu, giao thông vận tải, … |
- Theo dõi, nghiên cứu kế hoạch, đề án, xây dựng, tổ chức thực hiện, kiểm soát kế hoạch, hoạt động |
- Nắm vững đường lối, chính sách Đảng, nhà nước - Có hiểu biết về chuyên môn nghiệp vụ chuyên ngành - Có năng lực nghiên cứu, chủ trì tổ chức hoạt động - Có đạo đức, trách nhiệm cao với công việc |
