Giáo sư, Tiến sĩ Phan Trung Lý – nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội đã nhấn mạnh như vậy tại Hội thảo “Pháp luật về Trí tuệ nhân tạo (AI)” do Trường Đại học Quốc tế Sài Gòn (SIU) tổ chức vào ngày 4/1.
Đây là sự kiện mở đầu cho chuỗi hoạt động trong tuần lễ Hội thảo quốc tế SIU Prize và Lễ trao giải SIU Prize Computer Science 2024, hướng tới thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
Phát biểu tại hội thảo, Giáo sư, Tiến sĩ Phan Trung Lý – nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội đã nhấn mạnh tới tầm quan trọng của việc xây dựng chính sách AI có trách nhiệm, bảo đảm an toàn và lợi ích cho con người trong quá trình nghiên cứu và ứng dụng.
Đặc biệt, Việt Nam cần nghiên cứu cách tiếp cận của các nước trên thế giới để rút ra bài học kinh nghiệm, tạo lập khung pháp luật thúc đẩy phát triển AI. Một số yêu cầu quan trọng được đề xuất bao gồm: Cần tạo khung pháp luật thúc đẩy phát triển và ứng dụng AI; Xác định quyền sở hữu trí tuệ đối với sản phẩm AI, trong đó chủ sở hữu và các bên liên quan cần được pháp luật quy định rõ ràng; Bảo vệ quyền riêng tư, thông tin, dữ liệu cá nhân và tôn trọng quyền và phẩm giá con người trong các hoạt động nghiên cứu, ứng dụng AI; Đảm bảo đạo đức và trách nhiệm pháp lý khi triển khai các hệ thống AI; Đề xuất các hoạt động AI bị nghiêm cấm nhằm giảm thiểu rủi ro và bảo vệ quyền lợi xã hội.
“Chúng ta chưa cần có một Luật riêng về AI, mà chỉ cần những quy định khung về vấn đề đạo đức và pháp lý cơ bản, không được vi phạm, đồng thời khuyến khích các công ty công nghệ định ra các quy định của mình” – Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Bộ Lĩnh – Viện Nghiên cứu Pháp luật và Xã hội, nguyên Phó Tổng thư ký Quốc hội chia sẻ ý kiến.
Qua tham luận “Tổng quan về AI và những vấn đề pháp lý”, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Bộ Lĩnh cũng đề xuất dự thảo luật về quản lý AI, với các định hướng cụ thể như là: Bộ sẽ ban hành các nguyên tắc đạo đức cho việc phát triển, triển khai và ứng dụng AI, Xác định nguồn gốc của sản phẩm AI và Phân loại hệ thống AI theo mức độ rủi ro.
Tập trung vào lĩnh vực Khoa học và Công nghệ, tham luận “Pháp lý AI trong khoa học công nghệ tại Việt Nam” của Giáo sư, Tiến sĩ khoa học Hoàng Văn Kiếm, Chủ tịch Hội đồng Khoa học và Đào tạo của SIU và Thạc sĩ Hồ Thiện Thông Minh – Phó Viện trưởng Viện Công nghệ và Sáng tạo của SIU đã đưa ra các giải pháp pháp lý trong các vấn đề về về trách nhiệm pháp lý khi AI gây ra sai sót, bảo vệ quyền riêng tư, dữ liệu có tính minh bạch.
Đồng thời, các tác giả đề xuất quy định giám sát và cấp phép các sản phẩm AI, nhấn mạnh sự cần thiết quy trình kiểm duyệt sản phẩm AI cần trải qua 4 bước như: Đánh giá tính an toàn, thử nghiệm thực tế, đánh giá khả năng giải thích và cuối cùng là cấp phép.
Tham luận “Văn hóa pháp luật trong nghiên cứu, ứng dụng và phát triển trí tuệ nhân tạo ở Việt Nam” của Giáo sư, Tiến sĩ Lê Minh Tâm – nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Luật Hà Nội, nguyên Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội Luật gia Việt Nam đã đề xuất 5 giải pháp nhằm phát huy vai trò của văn hóa pháp luật trong nghiên cứu, ứng dụng và phát triển AI; Nâng cao nhận thức về AI và chú trọng cách tiếp cận văn hóa pháp luật trong quá trình nghiên cứu, ứng dụng và phát triển AI; Tiếp tục đổi mới tư duy pháp lý, nâng cao ý thức pháp luật về AI; Đẩy mạnh việc tuyên truyền, phổ biến và giáo dục về AI; Khẩn trương ban hành bộ quy tắc quản trị về AI và nghiên cứu, xây dựng về quy tắc đạo đức về AI.
Tham luận “Luật của Liên minh Châu Âu về trí tuệ nhân tạo và khuyến nghị áp dụng cho Việt Nam” đưa ra các khuyến nghị: Quản lý trí tuệ nhân tạo phải được xem như là một phần trong chiến lược kỹ thuật số; Cần sớm chuẩn hóa về mặt pháp lý đối với thuật ngữ trí tuệ nhân tạo để đảm bảo khả năng bao quát của pháp luật; Cần sớm có các kế hoạch xây dựng các quy định của pháp luật về trí tuệ nhân tạo, tiến tới để xây dựng một đạo luật về trí tuệ nhân tạo trên cơ sở kinh nghiệm của Liên minh Châu Âu.
Hội thảo có sự tham dự của các giảng viên SIU, các chuyên gia, nhà khoa học, các nhà hoạt động thực tiễn đã cùng thảo luận và đưa ra nhiều kiến nghị thiết thực, mang đến góc nhìn đa chiều về xây dựng, hoàn thiện thể chế pháp lý cho trí tuệ nhân tạo, góp phần nâng cao năng lực giảng dạy, nghiên cứu, học tập của giảng viên, sinh viên, mở rộng hợp tác với các tổ chức, cơ quan và các chuyên gia trong và ngoài nước.
SIU Prize week 2025 khởi động với hội thảo “Pháp luật về trí tuệ nhân tạo”. Đây là chuỗi sự kiện học thuật diễn ra từ ngày 4/1 đến 11/1/2025, gồm các hội thảo chuyên sâu về trí tuệ nhân tạo, kết hợp cùng với Lễ trao giải SIU Prize Computer Science mùa thứ 1.
Sự kiện vinh danh các hạng mục giải thưởng danh giá, trao cho các nhà khoa học trẻ người Việt Nam và người gốc Việt Nam trên toàn thế giới có luận án tiến sĩ xuất sắc, bảo vệ thành công không quá 5 năm trong lĩnh vực Khoa học máy tính.
