Kết quả đến năm 2022, Sơn La chưa “đuổi kịp” mục tiêu năm 2020
Ngày 12/7/2019, Ủy ban nhân dân tỉnh Sơn La rất kịp thời, có Quyết định số 1732/QĐ-UBND ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện Nghị quyết số 35/NQ-CP ngày 04/6/2019 của Chính phủ về tăng cường huy động các nguồn lực của xã hội đầu tư cho phát triển giáo dục và đào tạo giai đoạn 2019-2025.
Theo kế hoạch, mục tiêu chung là tăng cường huy động các nguồn lực của xã hội, tạo bước chuyển biến rõ rệt, thực chất trong thu hút, sử dụng và quản lý các nguồn lực của các cá nhân, tổ chức ở trong và ngoài nước đầu tư cho phát triển giáo dục và đào tạo, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo nhân lực của tỉnh, đáp ứng yêu cầu của cách mạng công nghiệp 4.0 và hội nhập quốc tế.
Mục tiêu cụ thể: Đẩy mạnh huy động các nguồn lực của xã hội, thúc đẩy sự phát triển của cơ sở giáo dục ngoài công lập đạt tỉ lệ 3,1% số cơ sở và 2,2% người học vào năm 2020 và lần lượt là 5,7% và 4,8% vào năm 2025.
Cụ thể, đối với giáo dục mầm non, đặc biệt là ở các trung tâm huyện, thành phố, các khu vực đông dân cư có số trẻ em trong độ tuổi đi học mầm non, mẫu giáo tăng nhanh do di dân cơ học, phấn đấu đến năm 2020, số cơ sở giáo dục mầm non ngoài công lập đạt tỉ lệ ít nhất là 7,0%, tương ứng với số trẻ em theo học đạt khoảng 3,5%; đến năm 2025, số cơ sở giáo dục mầm non ngoài công lập đạt 15,5% với số trẻ em theo học đạt 8,1%.
Đối với giáo dục phổ thông, phấn đấu đến năm 2020, tỉ lệ cơ sở và số học sinh theo học tại các trường phổ thông ngoài công lập đạt lần lượt là 1,1% và 0,38%; đến năm 2025, tỉ lệ cơ sở và số học sinh theo học tại các cơ sở ngoài công lập là 2,5% và 1,1%.
 |
Một giờ học của trường ngoài công lập tại Sơn La. (Ảnh: Trường liên cấp Tiểu học-Trung học cơ sở & Trung học phổ thông quốc tế Bình Minh). |
Đối với giáo dục nghề nghiệp, phấn đấu đến năm 2025, có 01 cơ sở giáo dục nghề nghiệp ngoài công lập trên địa bàn tỉnh.
Theo báo cáo số 265/BC-SGDĐT ngày 09/6/2021 của Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Sơn La về Tình hình thực hiện Nghị quyết số 35/NQ-CP ngày 04/6/2019 của Chính phủ về tăng cường huy động các nguồn lực của xã hội đầu tư cho phát triển giáo dục và đào tạo, tính đến năm 2021 đã đạt được một số kết quả.
Cụ thể, tại tỉnh Sơn La, đã có chính sách của trung ương thực hiện xã hội hóa giáo dục, chính sách thu hút đầu tư của tỉnh khuyến khích mở trường lớp ngoài công lập để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp, nhà đầu tư tham gia thực hiện đầu tư xây dựng các dự án trường mầm non, phổ thông ngoài công lập, các doanh nghiệp tích cực khảo sát địa điểm, nhu cầu của xã hội đề xuất Ủy ban nhân dân tỉnh xin đầu tư xây dựng, thành lập mới các trường ngoài công lập ở một số huyện, thành phố.
Kết quả duy trì, mở rộng trường lớp ngoài công lập: Đối với giáo dục mầm non: Toàn tỉnh có 13 trường mầm non tư thục và 76 nhóm trẻ độc lập, lớp mầm non tư thục tại các huyện, thành phố gồm 83 nhóm lớp, 2039 trẻ, 153 giáo viên. Cụ thể: Thành phố Sơn La có 6 trường mầm non, huyện Mai Sơn có 02 trường mầm non, Phù Yên có 02 trường mầm non, Thuận Châu có 01 trường mầm non, Quỳnh Nhai có 01 trường mầm non, Sông Mã 01 trường mầm non, Mộc Châu có 01 trường mầm non.
Số cơ sở giáo dục mầm non đạt 5,7%, số trẻ 2,2%. Số cơ sở và số học sinh ngoài công lập lần lượt đạt 0,3% và 0,32%.
Đối với giáo dục tiểu học: có 01 trường tiểu học tư thục tại thành phố Sơn La, gồm 26 lớp, với 889 học sinh, 44 giáo viên.
Đối với giáo dục không chính quy: Toàn tỉnh có 13 trung tâm ngoại ngữ, tin học, tư vấn du học được cấp phép và đang hoạt động gồm 247 lớp, 6.494 học sinh, học viên, 65 người tham gia làm việc. Thành phố có 8 cơ sở, Mai Sơn có 01 cơ sở, Mộc Châu có 03 cơ sở, Sông Mã có 01 cơ sở.
Ngoài ra, về việc mở trường ngoài công lập theo Nghị quyết số 39/2017/NQ-HĐND ngày 15/3/2017 của Hội đồng nhân dân tỉnh, cũng có những kết quả bước đầu.
Cụ thể, năm 2019-2021, trên địa bàn tỉnh Sơn La, có 8 doanh nghiệp đề nghị xin chủ trương lập 10 dự án đầu tư xây dựng trường học tư thục trên địa bàn tỉnh theo Nghị quyết số 39/2017/NQ-HĐND ngày 15/3/2017 của Hội đồng nhân dân tỉnh (01 dự án tại huyện Phù Yên, 04 dự án tại thành phố Sơn La, 03 dự án tại huyện Mộc Châu, 01 dự án tại huyện Mai Sơn).
 |
Sơn La ưu tiên dành quỹ đất cho xã hội hóa giáo dục. (Ảnh minh họa: Trường liên cấp Tiểu học-Trung học cơ sở & Trung học phổ thông quốc tế Bình Minh). |
Theo số liệu thống kê từ Sở Giáo dục và Đào tạo, năm học 2021-2022, toàn tỉnh Sơn La có 229 trường mầm non với 92.613 học sinh. Trong đó, có 215 trường công lập, 14 trường tư thục (trường tư thục chiếm tỉ lệ 6,11%). Số học sinh trong các cơ sở tư thục là 2.023 (chiếm tỉ lệ 2,18%).
Và 308 cơ sở giáo dục phổ thông (trong đó, tiểu học có 97 trường, 148.948 học sinh; trung học cơ sở có 80 trường; tiểu học và trung học cơ sở có 146 trường, 98.443 học sinh; trung học phổ thông có 57 trường, 38.835 học sinh); 01 trường tiểu học, 01 trường tiểu học-trung học cơ sở & trung học phổ thông ngoài công lập (đạt tỉ lệ 0,54%); 1.576 học sinh (đạt tỉ lệ 0,56%).
Phấn đấu đến năm 2025, số trường mầm non, phổ thông ngoài công lập trên địa bàn tỉnh tăng thêm 09 trường (trong đó 07 trường mầm non, 01 trường tiểu học, 01 trường trung học cơ sở), nâng tổng số cơ sở giáo dục ngoài công lập trên địa bàn tỉnh lên 26 trường (ngoài ra, duy trì và phát triển số cơ sở mầm non/nhóm lớp độc lập)”.
Trước đó, trong Quyết định số 1732/QĐ-UBND, phấn đấu đến năm 2020, số cơ sở giáo dục mầm non ngoài công lập đạt tỉ lệ ít nhất là 7,0%, tương ứng với số trẻ em theo học đạt khoảng 3,5%; giáo dục phổ thông phấn đấu đến năm 2020, tỉ lệ cơ sở và số học sinh theo học tại các trường phổ thông ngoài công lập đạt lần lượt là 1,1% và 0,38%.
 |
Vậy, tỉ lệ cơ sở giáo dục ngoài công lập tính đến thời điểm này vẫn chưa đạt được theo mục tiêu đã đề ra trước đó.
Đảm bảo quyền lợi giáo viên hệ thống ngoài công lập
Sau gần 3 năm triển khai kế hoạch, quy hoạch mạng lưới trường lớp trên địa bàn tỉnh ít nhiều đã có sự chuyển biến, dù tốc độ còn chậm.
Ngay trong báo cáo số 265/BC-SGDĐT, Sở Giáo dục và Dào tạo tỉnh Sơn La cũng đã chỉ ra những khó khăn, vướng mắc còn tồn tại, khiến tốc độ xã hội hóa chưa thực sự hiệu quả.
Theo đó, Sơn La là một tỉnh miền núi, biên giới nên điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của nhân dân còn thấp, đặc biệt trên địa bàn tỉnh chưa có các nhà máy, xí nghiệp, doanh nghiệp lớn có nguồn lực về kinh tế để tham gia công tác xã hội hóa giáo dục, nên việc huy động các nguồn lực của xã hội cho giáo dục và đào tạo trong thời gian qua vẫn còn khiêm tốn, hạn chế. Để phát triển giáo dục và đào tạo trên địa bàn tỉnh Sơn La chủ yếu phải dựa vào ngân sách nhà nước. Các nguồn xã hội hóa chủ yếu được thực hiện qua thông qua các chương trình thiện nguyện như tặng quà, sách vở, đồ dùng cho học sinh...
Một số cơ chế, chính sách để đảm bảo các điều kiện đầu tư như: Chính sách về thuế, chính sách về đất đai trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo còn nhiều vướng mắc và bất cập.
Cơ hội cho các doanh nghiệp được tiếp cận và thụ hưởng các nguồn vốn vay nước ngoài (viện trợ ODA, vay ưu đãi) dành cho phát triển giáo dục và đào tạo còn nhiều khó khăn, vướng nhiều thủ tục hành chính.
 |
Ông Quàng Văn Lâm (Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Sơn La) thông tin về công tác triển khai xã hội hóa giáo dục trên địa bàn. (Ảnh: NVCC). |
Bên cạnh đó, công tác tuyên truyền, phổ biến các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành của nhà nước, của Ủy ban nhân dân tỉnh tại một số địa phương, đơn vị chưa đầy đủ và sâu sát. Ở một số cấp ủy xã, việc chỉ đạo triển khai Nghị quyết đến nhân dân trên địa bàn chưa sâu sắc, chưa căn cứ vào nhu cầu xã hội hóa giáo dục để tuyên truyền. Công tác tham mưu của một số Ban giám hiệu với cấp ủy, chính quyền xã trong việc triển khai thực hiện công tác xã hội hóa giáo dục tại một số đơn vị trường học còn chưa kịp thời và hiệu quả chưa cao.
Hình thức huy động các nguồn lực xã hội hóa chưa đa dạng, đối tượng và phạm vi huy động chủ yếu là các tổ chức, cá nhân trên địa bàn huyện; việc quản lý, sử dụng nguồn lực xã hội hóa còn một số hạn chế. Việc huy động các nguồn lực trong và ngoài nước đầu tư cho giáo dục của tỉnh chưa nhiều, chủ yếu tập trung ở các trung tâm và mới chỉ tập trung ở cấp mầm non; chưa có nhiều cơ sở giáo dục ngoài công lập ở các cấp học khác. Mặt khác, chưa có khung pháp lý cụ thể quy định quyền lợi, trách nhiệm của các cá nhân, tổ chức khi đầu tư cho các cơ sở giáo dục ngoài công lập.
Đồng thời, nhận thức của người đứng đầu một số cấp ủy, chính quyền xã về ý nghĩa và tầm quan trọng của việc huy động xã hội hóa giáo dục chưa đầy đủ, chưa sâu sắc, dẫn đến việc triển khai chưa hiệu quả.
Đảng ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân ở một số xã chưa thường xuyên kiểm tra, giám sát kết quả thực hiện công tác xã hội hóa giáo dục trên địa bàn nhằm phát hiện, xử lý kịp thời những vi phạm, tồn tại, hạn chế, khuyết điểm liên quan đến các khoản thu, công tác xã hội hóa giáo dục trên địa bàn xã và các đơn vị trường học. Chưa tập trung nghiên cứu kỹ, quán triệt chưa sâu sắc các văn bản chỉ đạo của cấp trên về công tác xã hội hóa giáo dục đến toàn thể giáo viên, nhân dân, các tổ chức cá nhân trên địa bàn xã.
“Ngoài ra, ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19 trong 2 năm học 2019-2020 và 2020-2021 đã giảm 2 trường mầm non tư thục do không tuyển đủ số trẻ để duy trì hoạt động” - báo cáo nêu rõ.
Từ những khó khăn trong thực tiễn triển khai Nghị quyết 35/NQ-CP ngày 4/6/2019 của Chính phủ về tăng cường huy động các nguồn lực của xã hội đầu tư cho phát triển giáo dục và đào tạo giai đoạn 2019-2025, Sở Giáo dục và Đào tạo Sơn La có một số kiến nghị.
Ông Quàng Văn Lâm, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Sơn La nhấn mạnh: “Đề nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành liên quan nghiên cứu, tham mưu Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý về quyền, trách nhiệm và nghĩa vụ của các cá nhân, tổ chức đầu tư cho giáo dục và các cơ sở giáo dục ngoài công lập; về sử dụng các nguồn kinh phí ngoài ngân sách nhà nước.
Đồng thời, quan tâm tăng cường phân bổ ngân sách Trung ương để đầu tư cho phát triển giáo dục và đào tạo của các tỉnh miền núi, biên giới và hải đảo để rút ngắn khoảng cách về giáo dục và đào tạo đối với các tỉnh vùng đồng bằng. Kết hợp chặt chẽ, hài hòa giữa phát triển giáo dục và đào tạo của tỉnh gắn với hoàn thiện các cơ chế chính sách giáo dục và đào tạo, bảo đảm an sinh xã hội”.
“Bên cạnh đó, tại địa phương, cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức của cán bộ Đảng viên, học sinh và các tầng lớp nhân dân về xã hội hóa giáo dục - đào tạo, các cơ chế, chính sách hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp, thực hiện cải thiện môi trường kinh doanh, đầu tư, tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp trong điều kiện phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế.
Ngoài ra, cần tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, chính quyền, công tác giáo dục chính trị, tư tưởng đạo đức trong cán bộ, Đảng viên, học sinh tại các cơ sở giáo dục, trường học ngoài công lập, tạo sự bình đẳng giữa giáo dục công lập và ngoài công lập.
Xây dựng, ban hành chính sách đặc thù về quyền lợi, của đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục được tuyển dụng, làm việc tại các cơ sở giáo dục ngoài công lập (bao gồm cả các cơ sở giáo dục nghề nghiệp ngoài công lập), bảo đảm ít nhất ngang bằng với quyền lợi của đội ngũ nhà giáo làm việc tại các cơ sở giáo dục công lập. Đặc biệt về tiền lương, tiền công, đảm bảo giáo viên có cuộc sống tốt bằng lương” - Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Sơn La nhấn mạnh.
Thanh Hóa tăng 15 cơ sở giáo dục ngoài công lập, với 14.074 học sinh
Trong những năm qua, công tác triển khai xã hội hóa giáo dục theo Nghị quyết số 35/NQ-CP ngày 04/6/2019 của Chính phủ tại Thanh Hóa cũng đạt được một số chuyển biến.
Cụ thể, theo số liệu Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Thanh Hóa cung cấp, các cơ sở giáo dục ngoài công lập được đầu tư từ các nguồn lực xã hội từ trước cho đến năm 2019, kết quả đạt được: Mầm non có 34 cơ sở ngoài công lập, số trẻ được huy động là 9.016. Tiểu học có 3 cơ sở ngoài công lập, số học sinh được huy động là 1.665 học sinh. Trung học cơ sở có 0 cơ sở ngoài công lập, số học sinh được huy động: 373 học sinh. Trung học phổ thông có 8 (trong đó có 1 trường liên cấp tiểu học-trung học cơ sở-trung học phổ thông) cơ sở ngoài công lập, số học sinh được huy động là 3.141 học sinh.
Tổng số các cơ sở ngoài công lập được đầu tư từ các nguồn lực xã hội là 45 cơ sở, huy động 14.195 học sinh; số học sinh ngoài công lập đạt tỉ lệ 1,71%.
Các cơ sở giáo dục ngoài công lập được đầu tư từ các nguồn lực xã hội, theo thống kê năm học 2021-2022 toàn tỉnh Thanh Hóa đạt được: Mầm non có 41 cơ sở ngoài công lập, số trẻ được huy động là 19.421. Tiểu học có 5 cơ sở ngoài công lập, số học sinh được huy động là 3.874 học sinh. Trung học cơ sở có 3 (trong đó có 3 trường liên cấp tiểu học-trung học cơ sở) cơ sở ngoài công lập, số học sinh được huy động là 1.036 học sinh. Trung học phổ thông có 11 (trong đó có 4 trường liên cấp tiểu học-trung học cơ sở-trung học phổ thông) cơ sở ngoài công lập, số học sinh được huy động là 3.938 học sinh.
Tổng số các cơ sở ngoài công lập được đầu tư từ các nguồn lực xã hội là 60 cơ sở, huy động: 28.269 học sinh; số học sinh ngoài công lập đạt tỉ lệ 3,22%.
 |
Chuyển biến về số cơ sở giáo dục và học sinh ngoài công lập tại Thanh Hóa từ trước năm 2019 đến năm 2022. |
Như vậy, kết quả đạt được sau 3 năm thực hiện Nghị quyết 35/NQ-CP ngày 04/6/2019 của Chính phủ, theo thống kê các cơ sở ngoài công lập được đầu tư từ các nguồn lực xã hội tăng thêm 15 cơ sở; tăng 14.074 học sinh, tỉ lệ học sinh tăng (3,22%-1.71%) = 1,51%; đến năm 2025 toàn tỉnh dự kiến tăng 5%.
Bên cạnh những thuận lợi về chính sách, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Thanh Hóa nêu rõ khó khăn đang gặp phải: “Thanh Hóa là tỉnh đất rộng người đông, điều kiện kinh tế còn chậm phát triển, đại đa số người dân còn khó khăn, nên con em của họ chủ yếu đi học trong tại các trường công lập, mục tiêu để phải đóng góp kinh phí ít”.
Từ đó, đại diện Sở Giáo dục va Đào tạo tỉnh Thanh Hóa kiến nghị: “Sau khi có Nghị định số 25/2020/NĐ-CP ngày 28/02/2020 của Chính phủ ban hành về Quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đấu thầu về lựa chọn nhà đầu tư. Việc giao đất cho các nhà đầu tư trong tất cả các lĩnh vực phải thông qua đấu thầu, vì vậy từ năm 2020 đến nay các nhà đầu tư không mặn mà đầu tư trong lĩnh vực xã hội hóa giáo dục.
Đề nghị Chính phủ có cơ chế đặc thù trong lĩnh vực xã hội hóa giáo dục để kêu gọi các nhà đầu tư đầu tư phát triển, nhằm đạt được mục tiêu đẩy mạnh huy động các nguồn lực xã hội hóa theo Nghị quyết 35/NQ-CP ngày 04/6/2019 của Chính phủ”.
