Không phải trường nào có yếu tố nước ngoài cũng đạt chất lượng "chuẩn quốc tế"

Nhiều cơ sở giáo dục quảng bá hàng loạt ưu đãi hấp dẫn kèm theo những cam kết mang đến môi trường "chuẩn quốc tế" để chiêu sinh. Tuy nhiên, thời gian qua, một số trường có yếu tố quốc tế dừng hoạt động đột ngột ảnh hưởng tới quyền lợi học tập của học sinh, phụ huynh thì không khỏi lo lắng.

Trước thực trạng này, chuyên gia cho rằng, khi lựa chọn trường có yếu tố quốc tế cho con, phụ huynh cần cẩn trọng, tìm hiểu một cách kỹ lưỡng, tránh rơi vào hoàn cảnh đóng học phí hàng trăm triệu nhưng trường đóng cửa giữa chừng.

Trường có yếu tố quốc tế cần cam kết chất lượng giáo dục, tránh đưa ra những ưu đãi mang tính chiêu sinh nhất thời

Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Tiến sĩ Phạm Kim Thư - Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Mai Hắc Đế (Hà Nội) chia sẻ, khi chọn trường tư có yếu tố quốc tế cho con, phụ huynh cần xem xét kỹ để đảm bảo môi trường học tập ổn định và tránh rủi ro. Trước tiên, cần kiểm tra pháp lý của trường, bao gồm giấy phép hoạt động, chương trình giảng dạy có được công nhận chuẩn quốc tế không, cũng như lịch sử hoạt động và uy tín của trường.

Theo Tiến sĩ Phạm Kim Thư, tài chính là yếu tố quan trọng, phụ huynh nên tìm hiểu chủ đầu tư có đủ năng lực duy trì hoạt động lâu dài, cơ sở vật chất có dấu hiệu xuống cấp và chính sách hoàn phí có rõ ràng hay không...

Ngoài ra, chất lượng giảng dạy cũng cần được xem xét, đặc biệt là chất lượng (bằng cấp) của giáo viên và tỷ lệ thay đổi nhân sự. Theo thầy Thư, phụ huynh nên đọc kỹ hợp đồng học phí để tránh các khoản thu không minh bạch và đảm bảo trường có cam kết lâu dài về chương trình học. Bên cạnh đó, có thể tìm hiểu ý kiến từ phụ huynh có con đang theo học và các diễn đàn giáo dục cũng giúp có cái nhìn thực tế hơn.

Cuối cùng, cần cảnh giác nếu trường có dấu hiệu bất ổn như thay đổi nhân sự liên tục, chậm lương giáo viên hoặc không công khai tài chính. Việc đánh giá cẩn thận sẽ giúp phụ huynh đưa ra quyết định sáng suốt.

Thầy Thư nhìn nhận, các cơ sở giáo dục phổ thông, đặc biệt là trường tư thục và trường có yếu tố quốc tế cần có trách nhiệm trong việc công khai, minh bạch, cam kết chất lượng giáo dục nhằm đảm bảo quyền lợi cho học sinh và phụ huynh. Trước hết, trường cần công khai đầy đủ thông tin về giấy phép hoạt động, chương trình giảng dạy, đội ngũ giáo viên và các chứng nhận kiểm định từ các tổ chức giáo dục uy tín. Điều này giúp phụ huynh và học sinh có cơ sở đánh giá mức độ tin cậy và chất lượng đào tạo.

Bên cạnh đó, minh bạch tài chính là yếu tố then chốt, bao gồm việc công khai rõ ràng học phí, các khoản phí đi kèm, chính sách hoàn phí và các điều khoản cam kết khi có sự thay đổi trong hoạt động của trường. Điều này giúp phụ huynh tránh rủi ro tài chính và đảm bảo sự ổn định trong quá trình học tập của con em.

Ngoài ra, trường cần cam kết duy trì chất lượng giảng dạy theo đúng tiêu chuẩn đã công bố, đảm bảo đội ngũ giáo viên có trình độ, cơ sở vật chất đáp ứng nhu cầu học tập và có lộ trình phát triển dài hạn. Khi có thay đổi về chương trình hoặc học phí, nhà trường phải thông báo sớm, lắng nghe ý kiến phụ huynh và có phương án hợp lý để đảm bảo quyền lợi của học sinh. Việc thực hiện trách nhiệm này không chỉ giúp xây dựng lòng tin với phụ huynh mà còn góp phần nâng cao chất lượng giáo dục bền vững.

Tiến sĩ Phạm Kim Thư bày tỏ: "Để đảm bảo quyền lợi của học sinh và tạo dựng niềm tin cho phụ huynh, các trường phải minh bạch trong cam kết chất lượng giáo dục, tránh đưa ra những ưu đãi mang tính chiêu sinh nhất thời nhưng không đảm bảo lâu dài. Trước hết, trường cần công khai rõ ràng chương trình giảng dạy, đội ngũ giáo viên, điều kiện cơ sở vật chất và các tiêu chuẩn kiểm định quốc tế mà trường đang áp dụng. Chính sách học phí cũng cần rõ ràng, tránh tình trạng thu phí thấp ban đầu để thu hút học sinh nhưng sau đó tăng mạnh hoặc cắt giảm chất lượng.

Bên cạnh đó, các trường cần cam kết duy trì ổn định môi trường học tập, đảm bảo chương trình giảng dạy không bị thay đổi đột ngột, giáo viên có năng lực chuyên môn và không có tình trạng thay đổi nhân sự thường xuyên. Nếu có điều chỉnh về học phí hay chương trình học, nhà trường phải thông báo sớm và có lộ trình cụ thể để không gây ảnh hưởng đến quá trình học tập của học sinh. Ngoài ra, việc thành lập hội đồng phụ huynh hoặc các kênh giám sát độc lập cũng là một cách giúp theo dõi chất lượng giảng dạy và bảo vệ quyền lợi người học".

Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Mai Hắc Đế cho rằng, Nhà nước cần siết chặt quản lý mô hình trường có yếu tố quốc tế bằng các biện pháp kiểm soát chặt chẽ về pháp lý và chất lượng giảng dạy.

Trước tiên, cần yêu cầu các trường công khai giấy phép hoạt động, kiểm định chất lượng và có báo cáo tài chính định kỳ để đảm bảo năng lực duy trì lâu dài. Đồng thời, cần có cơ chế giám sát học phí, tránh tình trạng các trường tự ý tăng học phí quá mức hoặc cắt giảm các dịch vụ giáo dục đã cam kết ban đầu.

Ngoài ra, theo thầy Thư, cơ quan quản lý trực tiếp nên xây dựng một hệ thống đánh giá định kỳ đối với các trường có yếu tố quốc tế, bao gồm kiểm tra chất lượng giảng dạy, tỷ lệ thay đổi giáo viên và mức độ hài lòng của phụ huynh, học sinh. Trường nào vi phạm các cam kết về chất lượng cần bị xử lý nghiêm, thậm chí rút giấy phép hoạt động nếu gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi học sinh.

Hơn thế, cần có quy định rõ ràng về chính sách bảo vệ quyền lợi học sinh trong trường hợp trường đóng cửa hoặc thay đổi chủ đầu tư, nhằm đảm bảo các em không bị gián đoạn việc học tập. Việc tăng cường quản lý sẽ giúp các trường quốc tế hoạt động minh bạch hơn, đồng thời đảm bảo môi trường giáo dục ổn định, mang lại lợi ích thực sự cho học sinh và phụ huynh.

Không nên chọn trường vì chỉ để mang danh con học trường "quốc tế"

Đồng quan điểm, Tiến sĩ, chuyên gia giáo dục Nguyễn Sóng Hiền cho rằng, cần xây dựng bộ tiêu chí đánh giá một trường đạt chất lượng chuẩn quốc tế, bên cạnh một số quy định về thành lập trường có yếu tố nước ngoài.

"Việc ban hành bộ tiêu chí để làm căn cứ đánh giá chất lượng của một trường ở bậc học phổ thông theo chuẩn quốc tế là cần thiết nhằm giảm thiểu những bất cập xảy ra đối với mô hình này gây ảnh hưởng xấu đến xã hội và thiệt hại quyền lợi của người học.

Trên thực tế không phải cứ trường nào có yếu tố nước ngoài đầu tư hay tên gọi có gắn chữ quốc tế là đồng nghĩa chất lượng tốt. Ngay ở những nước phát triển, nhiều trường tư thục có chất lượng đào tạo chưa tốt nhưng có thể là họ mượn danh để đầu tư ra các nước kém phát triển hơn để kiếm lợi", Tiến sĩ Nguyễn Sóng Hiền chia sẻ.

Chuyên gia giáo dục cũng khuyên phụ huynh khi chọn trường cho con tuyệt đối không vì tên gọi của trường có yếu tố quốc tế mà cần phải xem xét nguồn gốc, bề dày hoạt động, cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên, chương trình đào tạo và quan trọng nhất là kết quả đầu ra của người học trước đó.

Tiến sĩ Nguyễn Sóng Hiền cho hay: "Phụ huynh cần cân nhắc kỹ xem sứ mệnh đào tạo của trường đó liệu có phù hợp với mục tiêu học tập cho con trẻ. Phụ huynh không nên chọn trường vì chỉ để mang danh con học trường "quốc tế". Vì thực chất dù môi trường giáo dục nào thì kết quả cuối cùng là giúp con phát triển được tiềm năng và khơi dậy được các tố chất tài năng, trở thành người có ích cho xã hội; mà điều này không nhất thiết phải trường có yếu tố quốc tế mới làm được".

Bên cạnh đó, siết chặt quản lý đối với các trường có yếu tố nước ngoài cũng là vấn đề cần lưu ý. "Giáo dục là lĩnh vực đặc biệt, liên quan đến con người, đến nguồn nhân lực tương lai của đất nước, do đó, các quy định cần chặt chẽ hơn để vừa đảm bảo các đối tác đầu tư cung cấp một môi trường giáo dục chất lượng, đảm bảo đầy đủ quyền lợi của người học, hài hòa lợi ích của nhà đầu tư nhưng phải có trách nhiệm trong việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực phù hợp với mục tiêu của giáo dục Việt Nam", Tiến sĩ Nguyễn Sóng Hiền nhấn mạnh thêm.

Những lưu ý quan trọng khi phụ huynh chọn trường "quốc tế"

Là một nhà quản lý giáo dục lâu năm, trao đổi với phóng viên, thầy Nguyễn Văn Ngai – nguyên Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Thành phố Hồ Chí Minh cho rằng, trên thực tế, một số phụ huynh có điều kiện, muốn cho con theo học chương trình nước ngoài cần tìm hiểu kỹ thông tin về trường. Chẳng hạn, phụ huynh cần kiểm tra xem trường đó có được phép hoạt động hay không, chương trình giảng dạy cụ thể ra sao, rồi đội ngũ quản lý, giáo viên... Sau đó, phụ huynh cần "mục sở thị" để hiểu rõ về cơ sở vật chất cũng như môi trường học tập.

Về việc có những cơ sở giáo dục quảng cáo chiêu sinh là "trường quốc tế", trong khi đó, tại quyết định giao chỉ tiêu của đơn vị quản lý thì tên trường hoàn toàn khác, thầy Ngai cho rằng, từ bảng tên trường cũng phải để đúng tên theo quy định, không thể buông lỏng để cơ sở muốn quảng cáo thế nào cũng được. Bởi nếu phụ huynh không hiểu thì sẽ dễ nhầm lẫn theo thông tin trường quảng bá, đến lúc có sự cố trường đóng cửa thì học sinh bị ảnh hưởng quá trình học tập, cha mẹ có thể không được hoàn lại số tiền đã đóng.

Đối với những trường đã hoạt động được một số năm, thầy Ngai khuyên phụ huynh cần xem xét quá trình hoạt động như thế nào để có thể đưa ra lựa chọn phù hợp.

Nguyên Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Thành phố Hồ Chí Minh cũng nhìn nhận, trong quy định hiện chưa có khái niệm về trường quốc tế. Do đó, các cơ quan quản lý cần tăng cường thanh tra, kiểm tra, nếu trường nào làm sai quy định cần xử lý tùy theo từng mức độ, thậm chí có thể yêu cầu ngừng hoạt động, tránh tình trạng trường quảng cáo một đằng, thực tế lại một nẻo, ảnh hưởng đến quyền lợi của người học.

Đối với việc quản lý các trường có yếu tố nước ngoài, trong một chừng mực nào đó của công tác tổ chức, kiểm tra, xử lý vi phạm vẫn chưa được chặt chẽ. Qua một số sự việc đã xảy ra như trường thu học phí trọn gói nhưng không đảm bảo được hoạt động, hay trường học phí rất cao nhưng "sức khỏe tài chính" không tốt nên đóng cửa giữa chừng, cơ quan quản lý cần có sự rà soát, chấn chỉnh, quy định chặt chẽ để không ảnh hưởng đến học sinh, phụ huynh. Ngoài ra, những gì đã quy định mà cơ sở giáo dục chưa thực hiện đúng thì cần xử lý nghiêm. Việc thông tin công khai cũng cần có sự minh bạch hơn để phụ huynh có thể dễ dàng tiếp cận, tìm hiểu thông tin cần thiết về cơ sở giáo dục đó.

Theo thầy Ngai, một số cơ sở giáo dục quảng cáo luôn gắn kèm từ "quốc tế", nhưng phải xem xét liệu chất lượng có đúng chuẩn quốc tế hay không. Điều quan trọng hơn hết là phụ huynh cần thực sự tỉnh táo trong quá trình chọn môi trường học tập cho con em.

Thầy Ngai cũng chia sẻ thêm: "Qua quá trình quản lý, thanh tra, kiểm tra các trường phổ thông ngoài công lập có yếu tố nước ngoài, Bộ Giáo dục và Đào tạo, các cơ quan quản lý giáo dục, nếu thấy cần thiết, nên bổ sung, điều chỉnh một số nội dung trong các quy định hiện hành cho phù hợp với tình hình thực tế, trên tinh thần đảm bảo tốt nhất quyền lợi người học và gia đình người học. Chẳng hạn, việc nhà trường phải báo cáo cơ quan quản lý trực tiếp về phương án sử dụng học phí, tránh việc sử dụng học phí ngoài mục đích đảm bảo cho việc dạy - học, hoạt động giáo dục và đầu tư cơ sở vật chất cũng như sự phát triển lâu dài, với tỉ lệ chi, đầu tư hợp lý, dù mức học phí là do thỏa thuận giữa phụ huynh và nhà trường".