Một số thầy cô giáo là tổ trưởng chuyên môn ở các địa phương sau khi đọc bài viết "Thi giáo viên dạy giỏi cấp trường: Đánh giá theo phụ lục Công văn 5512 sẽ giúp thực chất hơn" (đăng tải trên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam ngày 18/3/2025) đã có những chia sẻ với người viết về thực trạng của Hội thi giáo viên dạy giỏi cấp trường những năm vừa qua.
Theo đó, giáo viên bậc trung học cơ sở và trung học phổ thông cho biết, có không ít đơn vị "lách" Thông tư 22/2019/TT-BGDĐT.
Thứ nhất, Thông tư 22/2019/TT-BGDĐT quy định nguyên tắc của Hội thi giáo viên dạy giỏi như sau:
"Dựa trên sự tự nguyện của giáo viên; không ép buộc, không tạo áp lực cho giáo viên tham gia Hội thi". "Đảm bảo tính trung thực, dân chủ, công khai, minh bạch, công bằng, khách quan và đảm bảo thực chất". "Đảm bảo đúng quy định của chính sách, pháp luật của Nhà nước, quy định của Ngành".
Trước khi Thông tư 22/2019/TT-BGDĐT được ban hành, nhiều giáo viên cho biết họ luôn bị cuốn vào vòng xoáy định kỳ thi giáo viên giỏi hàng năm và cảm thấy áp lực ghê gớm.
Cụ thể, giáo viên tiểu học, trung học cơ sở có 3 Hội thi: thi giáo viên dạy giỏi cấp trường, cấp huyện, cấp tỉnh; còn giáo viên trung học phổ thông có 2 Hội thi: thi giáo viên dạy giỏi cấp trường, cấp tỉnh.
Vậy nên, khi Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Thông tư 22/2019/TT-BGDĐT Quy định về Hội thi giáo viên dạy giỏi cơ sở giáo dục mầm non; giáo viên dạy giỏi, giáo viên chủ nhiệm lớp giỏi cơ sở giáo dục phổ thông, thì nhiều thầy cô giáo cảm thấy như trút được gánh nặng kéo dài dai dẳng.
Thế nhưng, một số giáo viên phản ánh với người viết rằng, kể từ thời điểm 2019 đến nay, ở đơn vị nơi các thầy cô đang công tác vẫn có hiện tượng hiệu trưởng, hiệu phó "ép" thầy cô giáo tham gia Hội thi giáo viên dạy giỏi cấp huyện, cấp tỉnh.
Dĩ nhiên, các hiệu trưởng không ra văn bản (vì trái luật) nhưng luôn chỉ đạo miệng, đại ý: nếu không có thầy cô giáo tham gia Hội thi giáo viên dạy giỏi cấp huyện, cấp tỉnh thì biết ăn nói thế nào với lãnh đạo cấp trên.
Hoặc là, thầy cô giáo kiêm nhiệm tổ trưởng/tổ phó chuyên môn nhưng không tham gia Hội thi giáo viên dạy giỏi cấp tỉnh thì lấy gì chứng minh cho năng lực chuyên môn của mình, làm sao làm gương cho tổ viên, cho cấp dưới.
Ngẫm kĩ thì hiệu trưởng nói đúng và thuyết phục nên nhiều thầy cô giáo phải đăng kí tham gia Hội thi giáo viên dạy giỏi các cấp mặc dù trong lòng không vui vẻ gì.
Thứ hai, nội dung, tiêu chuẩn tham dự Hội thi giáo viên dạy giỏi đối với cơ sở giáo dục phổ thông, Thông tư 22/2019/TT-BGDĐT quy định:
"Thực hành dạy một tiết theo kế hoạch giảng dạy tại thời điểm diễn ra Hội thi. Tiết dạy tham gia Hội thi được tổ chức lần đầu tại lớp học với nguyên trạng số lượng học sinh của lớp đó.
Giáo viên không được dạy trước (dạy thử) tiết dạy tham gia Hội thi trong năm học tổ chức Hội thi. Giáo viên được thông báo và có thời gian chuẩn bị cho tiết dạy trong thời gian không quá 02 ngày trước thời điểm thi".
Quy định là thế, nhưng các giáo viên tiết lộ một số đơn vị vẫn "lách" quy định này mà làm trái. Cụ thể, giáo viên được thông báo tiết dạy trước cả tuần nên thầy cô có thời gian nhờ đồng nghiệp hỗ trợ giáo án, kể cả dạy thử ở lớp khác để rút kinh nghiệm.
Cùng với thực hành một tiết dạy, Thông tư 22/2019/TT-BGDĐT quy định giáo viên: "Trình bày một biện pháp góp phần nâng cao chất lượng công tác giảng dạy của cá nhân tại cơ sở giáo dục, nơi giáo viên đang làm việc.
Thời lượng trình bày biện pháp không quá 30 phút, bao gồm cả thời gian Ban Giám khảo trao đổi. Biện pháp được lãnh đạo cơ sở giáo dục xác nhận áp dụng hiệu quả và lần đầu được dùng để đăng ký thi giáo viên dạy giỏi cơ sở giáo dục phổ thông và chưa được dùng để xét duyệt thành tích khen thưởng cá nhân trước đó".
Thầy cô tổ trưởng chuyên môn chia sẻ, rất ít giáo viên có biện pháp được áp dụng hiệu quả lần đầu. Trong đó, không ít giáo viên lấy lại sáng kiến của bản thân đã được công nhận làm biện pháp nâng cao chất lượng công tác giảng dạy.
Mặc dù vậy, đa phần giám khảo Hội thi giáo viên dạy giỏi cấp trường vẫn chấm đạt cho biện pháp với quan điểm, quan trọng là phần thực hành một tiết dạy thầy cô dạy có đạt hay không.
Thứ ba, Điều 20 Thông tư 22/2019/TT-BGDĐT quy định sử dụng kết quả Hội thi giáo viên dạy giỏi các cấp như sau (lược trích):
Giáo viên được công nhận giáo viên dạy giỏi có trách nhiệm dạy lại tiết dạy và báo cáo biện pháp đã tham gia Hội thi trong phạm vi cấp trường, liên trường trên địa bàn để chia sẻ những kinh nghiệm vận dụng hiệu quả trong công tác giảng dạy.
Theo ghi nhận của người viết, ở địa phương nơi người viết đang công tác, sau khi Hội thi giáo viên dạy giỏi các cấp được tổ chức thành công, chưa thấy thầy cô giáo nào dạy lại tiết dạy cho giáo viên ở trong cụm học tập, rút kinh nghiệm.
Người viết cũng không thấy Sở Giáo dục và Đào tạo gửi đĩa CD ghi hình (yêu cầu bắt buộc đối với địa phương nơi người viết đang công tác) tiết dạy thực hành của những giáo viên được công nhận là giáo viên dạy giỏi (đạt giải) để các đồng nghiệp học tập, tham khảo.
Ngoài ra, theo ghi nhận của người viết (giáo viên trung học phổ thông kiêm nhiệm tổ trưởng chuyên môn), có hiện tượng giám khảo chấm nội dung tiết dạy thực hành chưa sát với Mẫu phiếu đánh giá bài dạy theo Phụ lục 5 Công văn 5512/BGDĐT-GDTrH.
Theo đó, các tiêu chí của Mẫu phiếu đánh giá bài dạy được nhận xét, đánh giá theo 3 mức: Đạt mức 1 cho khoảng 50-65% điểm tối đa; Đạt mức 2 cho khoảng 65-80% điểm tối đa; Đạt mức 3 cho khoảng 80-100% điểm tối đa.
Đáng chú ý, hoạt động của giáo viên rất khó đạt mức 3 nếu giám khảo chấm điểm theo đúng quy định. Cụ thể, giáo viên phải có phương pháp và hình thức chuyển giao nhiệm vụ học tập cho học sinh - đảm bảo cho 100% học sinh nhận thức đúng nhiệm vụ và hăng hái thực hiện;
Cùng với đó, giáo viên phải có khả năng theo dõi, quan sát, phát hiện kịp thời những khó khăn của học sinh. Bên cạnh đó là các biện pháp mà giáo viên hỗ trợ và khuyến khích học sinh hợp tác, giúp đỡ nhau khi thực hiện nhiệm vụ học tập.
Và cuối cùng, giáo viên tổng hợp, phân tích, đánh giá kết quả hoạt động và quá trình thảo luận của học sinh.
Đáng nói, câu hỏi định hướng của giáo viên giúp hầu hết học sinh tích cực tham gia thảo luận, tự đánh giá và hoàn thiện được sản phẩm học tập của mình và của bạn - là một trong những yêu cầu rất khó nếu giáo viên dạy ở lớp "đại trà" (học sinh được phân hoá rõ theo lực học).
Bàn về Hội thi giáo viên dạy giỏi các cấp, người viết khẳng định, việc ngành giáo dục tổ chức Hội thi này là bổ ích, tạo sân chơi giao lưu, học hỏi kinh nghiệm giữa các thầy cô giáo.
Tuy vậy, để Hội thi giáo viên dạy giỏi các cấp đi vào thực chất thì các nhà trường, Sở/Phòng Giáo dục và Đào tạo cần làm đúng theo quy định tại Thông tư 22/2019/TT-BGDĐT và Phụ lục 5 Công văn 5512/BGDĐT-GDTrH của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Tài liệu tham khảo:
https://giaoduc.net.vn/thi-gv-day-gioi-cap-truong-danh-gia-theo-phu-luc-cv-5512-se-giup-thuc-chat-hon-post249587.gd
https://thuvienphapluat.vn/van-ban/giao-duc/Thong-tu-22-2019-TT-BGDDT-Hoi-thi-giao-vien-chu-nhiem-lop-gioi-co-so-giao-duc-pho-thong-432283.aspx
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.
