Tiếp tục chương trình làm việc Kỳ họp thứ 6, chiều 07/11, tại Nhà Quốc hội, dưới sự chủ trì và điều hành của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Quốc hội tiếp tục tiến hành Phiên Chất vấn và trả lời chất vấn. Nhiều đại biểu Quốc hội bày tỏ sự quan tâm đối với lĩnh vực giáo dục và đào tạo.
Vì sao vẫn nên tổ chức kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông?
Phát biểu tại phiên chất vấn, Đại biểu Lý Tiết Hạnh - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Định đề cập, theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018, kiến thức phổ thông cơ bản được trang bị đến hết bậc trung học cơ sở. Trung học cơ sở là dấu mốc quan trọng để tiếp tục thực hiện phân luồng học sinh. Tuy nhiên, hiện nay, khi kết thúc chương trình trung học cơ sở, học sinh không thi tốt nghiệp mà xét tốt nghiệp; trong đó khi kết thúc trung học phổ thông thì lại thi tốt nghiệp.
Nữ đại biểu đặt câu hỏi Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo có cần thay đổi lại việc tổ chức kỳ thi tốt nghiệp trung học cơ sở kết hợp với xét tuyển vào lớp 10 và xét tốt nghiệp trung học phổ thông hay không?
Đồng thời, Đại biểu Lý Tiết Hạnh cũng đặt câu hỏi: “Vừa qua, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo có cuộc gặp gỡ, trao đổi với khoảng 1 triệu giáo viên và đã nhận được trên 6.000 câu hỏi. Đề nghị Bộ trưởng cho biết những trăn trở, vướng mắc lớn nhất của đội ngũ giáo viên hiện nay? Đồng thời, cho biết kế hoạch để giải quyết những vấn đề đó”.
 |
Đại biểu Lý Tiết Hạnh - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Định. Ảnh: quochoi.vn. |
Trả lời chất vấn về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết: “Ngày 15/8 vừa qua, trước thềm năm học, Bộ đã tổ chức gặp gỡ, trao đổi trực tuyến với hơn 1 triệu giáo viên, trong cuộc gặp gỡ có hơn 6.300 câu hỏi, ý kiến đã được gửi đến, bày tỏ sự đồng tình với xu hướng đổi mới giáo dục đào tạo do Đảng, Quốc hội, Chính phủ đang dẫn dắt.
Dù công tác đổi mới giáo dục đang gặp nhiều khó khăn, tuy nhiên đây cũng là vinh dự, các thầy cô giáo đều thể hiện quyết tâm vượt qua. Bên cạnh đó, các nhà giáo cũng bày tỏ tâm tư khi thách thức lớn, đời sống và các điều kiện của nhà giáo còn hạn chế, khó khăn, giáo viên trẻ mới vào nghề gặp khó khăn về mức lương, giáo viên ở vùng sâu, vùng xa có điều kiện cơ sở vật chất hạn chế. Các giáo viên cũng mong muốn xã hội, phụ huynh có thêm sự chia sẻ với công việc lớn mà lực lượng giáo viên đang làm, đồng thời cần có sự cải thiện về mức lương, điều kiện sống”.
 |
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn trả lời chất vấn. Ảnh: quochoi.vn. |
Đối với cơ cấu của các kỳ thi trong chương trình giáo dục phổ thông, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, theo thiết kế chương trình, bậc trung học cơ sở là bậc giáo dục cơ bản nền tảng tích hợp để trang bị những kiến thức cơ bản nhất của giáo dục phổ thông. Trong chương trình bậc trung học phổ thông sẽ tăng cường yếu tố phân luồng hướng nghiệp, tăng sự chủ động lựa chọn cho học sinh. Việc tổ chức dạy học tích hợp cũng như trang bị kiến thức ở trung học cơ sở đảm bảo cơ bản và nền tảng cũng đã được triển khai thực hiện trong thời gian vừa qua.
Tuy nhiên, nếu trong 12 năm phổ thông có quá nhiều kỳ thi thì sẽ quá nặng cho học sinh. Dư luận xã hội, phụ huynh và ngành giáo dục đều nhận thức sự cần thiết phải giảm các kỳ thi khi kết thúc trung học cơ sở để chuyển sang trung học phổ thông.
Kết thúc trung học phổ thông, dù là giai đoạn phân luồng hướng nghiệp, nhưng vẫn trong phạm vi giáo dục phổ thông. Kết thúc 12 năm giáo dục phổ thông, cần thiết có một kỳ thi tốt nghiệp, điều này đã được quy định rõ trong Luật Giáo dục 2019. Kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông không chỉ nhằm mục đích đánh giá kết quả học tập của học sinh, mà còn là căn cứ để các cơ sở giáo dục đại học xét tuyển.
“Với mục đích, ý nghĩa như vậy, kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông thời gian qua vẫn được tổ chức và sẽ vẫn tiếp tục được tiến hành trong những năm tới” - Bộ trưởng nhấn mạnh.
Nghị định 116 nhiều bất cập, tỉ lệ địa phương đặt hàng đào tạo giáo viên chỉ chiếm 17,4%
Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Lâm Đồng cho biết: “Nghị định số 116 năm 2020 quy định về chính sách hỗ trợ tiền đóng học phí, chi phí sinh hoạt đối với sinh viên sư phạm đã có tác động tích cực tới việc thu hút học sinh có năng lực học tập tốt vào ngành đào tạo giáo viên, đây là tiền đề để nâng cao chất lượng của hệ thống giáo dục.
Tuy nhiên, trong thời gian vừa qua, tỉ lệ sinh viên được địa phương đặt hàng giao nhiệm vụ chỉ chiếm 17,4% so với sinh viên nhập học. Số địa phương thực hiện giao nhiệm vụ đặt hàng là 23/63 tỉnh, thành phố.
Có thể nói, phương thức địa phương đặt hàng, giao nhiệm vụ đào tạo giáo viên chưa được triển khai ở mức độ và hiệu quả như quan điểm chủ đạo của Nghị định 116. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết nguyên nhân và giải pháp khắc phục vấn đề trên trong thời gian tới?”.
 |
Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Lâm Đồng. Ảnh: quochoi.vn. |
Về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo trả lời: “Việc thực hiện Nghị định số 116 ngày 25/9/2020 của Chính phủ “Quy định về chính sách hỗ trợ tiền đóng học phí, chi phí sinh hoạt đối với sinh viên sư phạm” còn có vướng mắc trong đặt hàng, đấu thầu. Bộ Giáo dục và Đào tạo đã sớm nhận thấy điều này.
Bộ đã đề nghị Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị định trên. Hiện, dự thảo đã được xin ý kiến rộng rãi và đang trong giai đoạn hoàn thành để có thể ban hành trong thời gian tới”.
Theo dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 116/2020/NĐ-CP “sửa đổi, bổ sung khoản 1, khoản 2 Điều 5” như sau: Căn cứ vào số chỉ tiêu của Bộ Giáo dục và Đào tạo thông báo, hằng năm cơ sở đào tạo giáo viên lập dự toán kinh phí và gửi cơ quan cấp trên tổng hợp báo cáo cơ quan tài chính bố trí dự toán theo quy định của Luật Ngân sách Nhà nước.
Kinh phí hỗ trợ tiền đóng học phí và chi phí sinh hoạt cho sinh viên sư phạm đào tạo được cấp cho cơ sở đào tạo giáo viên theo hình thức giao dự toán theo quy định. Cơ sở đào tạo giáo viên có trách nhiệm chi trả tiền hỗ trợ chi phí sinh hoạt cho sinh viên sư phạm thông qua tài khoản tiền gửi của sinh viên tại ngân hàng.
Trường hợp địa phương có nhu cầu giao nhiệm vụ hoặc đặt hàng đào tạo sinh viên sư phạm thì hằng năm cơ quan giao nhiệm vụ, đặt hàng lập dự toán kinh phí đào tạo giáo viên theo định mức quy định tại Điều 4 Nghị định này báo cáo cơ quan có thẩm quyền phê duyệt kinh phí để chi trả hỗ trợ tiền đóng học phí và chi phí sinh hoạt cho sinh viên sư phạm qua cơ sở đào tạo giáo viên.
Các quy định khác về giao nhiệm vụ, đặt hàng chưa được quy định cụ thể tại Nghị định này thì thực hiện theo quy định tại Nghị định số 32/2019/NĐ-CP ngày 10/4/2019 của Chính phủ quy định giao nhiệm vụ, đặt hàng hoặc đấu thầu cung cấp sản phẩm, dịch vụ công sử dụng ngân sách Nhà nước.
Bình quân cứ khoảng 50 cơ sở giáo dục, xảy ra một vụ bạo lực học đường
Đại biểu Vương Quốc Thắng - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Nam chất vấn: “Tôi xin phép gửi đến Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo một câu hỏi. Trong Báo cáo số 508 ngày 3/10/2023 của Chính phủ gửi đến các đại biểu Quốc hội về đánh giá việc triển khai các nghị quyết của Quốc hội về lĩnh vực giáo dục và đào tạo, tại trang 54 có tự đánh giá “tình trạng bạo lực học đường diễn ra phức tạp”.
Vậy theo Bộ trưởng, có những nguyên nhân nào gây ra tình trạng này, hướng khắc phục thật căn cơ của Bộ Giáo dục và Đào tạo trong thời gian tới như thế nào?”.
 |
Đại biểu Vương Quốc Thắng - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Nam. Ảnh: quochoi.vn. |
Về vấn đề bạo lực học đường, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo nhấn mạnh, đây là vấn đề trong phiên chất vấn trước cũng như trong một vài phiên trao đổi về kinh tế - xã hội cũng được các đại biểu rất quan tâm.
“Tôi có thể nêu một con số thống kê cập nhật đến ngày 05/11 vừa qua, tính từ ngày 01/9/2021 cho đến ngày 05/11/2023 cả nước có xảy ra 699 vụ bạo lực học đường liên quan đến 2.016 học sinh, trong số đó có 854 học sinh là nữ.
Có thể nói, các diễn biến của bạo lực học đường là một diễn biến khá phức tạp. Nếu tính tỉ lệ với con số đó, thì bình quân cứ khoảng 50 cơ sở giáo dục thì có xảy ra một việc bạo lực học đường và số các vụ bạo lực học đường có nhiều học sinh tham gia, xảy ra cả trong trường học lẫn ngoài trường học; các bạo lực có số học sinh nữ tham gia nhiều hơn, đây là một điều khiến cho ngành giáo dục rất quan tâm, lo lắng và tìm mọi cách để cùng cả nước, cùng các địa phương xử lý vấn đề này” - Bộ trưởng thông tin.
Về nguyên nhân, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho rằng có rất nhiều: “Trong đó, có nguyên nhân từ phía ngành giáo dục là trong trường học. Có thể nói trách nhiệm trong việc phát hiện và xử lý những tình huống dẫn đến bạo lực vẫn đang giao cho giáo viên kiêm các công việc, chẳng hạn như việc tư vấn tâm lý hay xử lý cho giáo viên, trách nhiệm của hiệu trưởng. Tuy nhiên, cũng có thể nói, một phần các giáo viên, hiệu trưởng khi trực tiếp phát hiện những tình huống dẫn đến bạo lực học đường, vẫn còn có phần lúng túng về phương diện kỹ năng xử lý.
Một phần khác, qua một quá trình dịch bệnh Covid-19 kéo dài, học sinh học online lâu cũng dẫn đến những vấn đề về mặt tâm lý. Bên cạnh đó, những vấn đề về tâm sinh lý của lứa tuổi đang dần trưởng thành cũng là các yếu tố.
Bên cạnh đó, có thể nói đến một vấn đề cũng mong được toàn bộ xã hội quan tâm: Theo thống kê của Tòa án nhân dân tối cao, hằng năm, có con số 220.000 vụ ly hôn, trong đó có từ 70-80% có lý do liên quan đến xung đột và bạo lực gia đình. Với một tỉ lệ bạo lực gia đình như vậy, học sinh trong các gia đình đó có thể vừa là người chứng kiến bạo lực, vừa là đối tượng bị bạo lực, bị bỏ rơi. Theo thống kê, số học sinh có bối cảnh bạo lực gia đình liên quan đến bạo lực trong nhà trường có một tỉ lệ rất lớn, cho nên việc ngăn chặn, giải quyết những vấn đề gia đình là một câu chuyện rất quan trọng.
Ngoài ra, những vấn đề ảnh hưởng của mạng xã hội, đặc biệt là những bộ phim của nhiều nước được giới trẻ rất quan tâm dẫn đến mô típ về bạo lực tập thể rồi quay clip, đưa lên mạng đang rất phổ biến. Từ những nguyên nhân trên, rất mong các ngành có liên quan hỗ trợ cùng ngành giáo dục để giải quyết một vấn đề lớn này”.
Rạch ròi “đồng nào mua giấy, đồng nào mua bút” chưa biết chừng sẽ khó thêm cho các trường
Đại biểu Tô Thị Bích Châu - Đoàn đại biểu Thành phố Hồ Chí Minh lại bày tỏ quan tâm đến vai trò của hoạt động đoàn, đội: “Tôi vẫn kiên trì với Bộ Giáo dục và Đào tạo là đoàn, đội đối với Bộ Giáo dục có quan trọng hay không trong sự nghiệp trồng người?”.
 |
Đại biểu Tô Thị Bích Châu - Đoàn đại biểu Thành phố Hồ Chí Minh. Ảnh: quochoi.vn. |
Trả lời vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo bày tỏ: “Đối với câu chất vấn của Đại biểu Tô Thị Bích Châu, trong phiên chất vấn đối với Bộ Tài chính, đại biểu cũng đã nêu về vấn đề kinh phí cho hoạt động đoàn, đội.
Có thể nói, trong hoạt động của trường học thì đoàn, đội là các tổ chức có vai trò rất quan trọng, đặc biệt là khi chúng ta coi trọng giáo dục, phát triển con người, phát triển đạo đức, nhân cách, chăm lo lối sống cho học sinh thì vai trò của các tổ chức và các hoạt động Đoàn, hội càng có vai trò quan trọng.
Ở trong trường tiểu học, luôn luôn có một tổng phụ trách là giáo viên kiêm nhiệm, trong trường trung học hoặc là giáo viên hoặc là học sinh... Nói như thế để thấy trong hệ thống hoạt động của nhà trường, đây là một hoạt động rất quan trọng, chúng ta không cần phải bàn nhiều về tầm quan trọng của nó nữa.
Còn về mặt kinh phí cho hoạt động của đoàn, đội; hiện nay, trong trường học, cơ sở giáo dục, kinh phí chi cho hai phần, một phần chiếm 81% để chi lương và khoảng 19% cho các loại chi thường xuyên, bao gồm điện, nước, hoạt động văn thể, hoạt động đoàn, đội,... đều nằm trong số 19% kinh phí đó.
Kinh phí này do các trường đề xuất, sẽ do phòng Tài chính của cấp huyện, thị , còn đối với trường trung học thì Sở Tài chính sẽ duyệt kinh phí này. Với 19% kinh phí như vậy, nhà trường sẽ tự cân đối sao cho thuận tiện nhất, Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng chưa ghi nhận các ý kiến kêu ca từ 53.000 hiệu trưởng trong toàn quốc về việc chi tiền trong 19% có khó khăn.
Bên cạnh việc chúng ta nhấn mạnh tầm quan trọng của hoạt động đoàn, đội; thì việc cân nhắc có cần có một mục kinh phí riêng cho hoạt động đoàn, đội hay không, cũng cần phải xem xét lắng nghe của “người trong cuộc” là 53.000 hiệu trưởng nữa.
Bởi vì trong 19% mà rạch ròi “đồng nào mua giấy, đồng nào mua bút”, thì chưa biết chừng lại làm khó thêm cho các hiệu trưởng. Việc này cần phải xem xét, khảo sát một cách thấu đáo, còn nguyên tắc thì chúng ta ủng hộ làm sao cho các hoạt động này hiệu quả và tốt nhất trong nhà trường”.
