Trình bày Tờ trình về dự án Luật, Đại tướng Nguyễn Tân Cương, Tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, cho biết Luật Tình trạng khẩn cấp quy định về nguyên tắc, trình tự, thủ tục, thẩm quyền ban bố, công bố, bãi bỏ tình trạng khẩn cấp; các biện pháp được áp dụng trong tình trạng khẩn cấp; tổ chức thi hành Nghị quyết ban bố, Lệnh công bố tình trạng khẩn cấp; trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong tình trạng khẩn cấp.
Dự thảo Luật gồm 6 chương, 42 điều; cụ thể hóa 2 chính sách được thông qua trong giai đoạn lập đề nghị xây dựng dự án Luật. Trong đó, chính sách 1: Biện pháp áp dụng trong tình trạng khẩn cấp, thẩm quyền tổ chức, chỉ đạo, điều hành và quyết định áp dụng các biện pháp đặc biệt của một số chủ thể trong tình trạng khẩn cấp; chính sách 2: Các biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp; cứu trợ, hỗ trợ người dân ứng phó trong và sau tình trạng khẩn cấp.
Trình bày Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại của Quốc hội Lê Tấn Tới nêu rõ Ủy ban nhất trí về sự cần thiết ban hành Luật Tình trạng khẩn cấp nhằm thể chế hóa đường lối, chủ trương của Đảng về hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về phòng, chống, khắc phục thảm họa, sự cố; đảm bảo phù hợp với quy định của Hiến pháp năm 2013 về quyền con người, quyền công dân. Việc ban hành Luật nhằm kịp thời khắc phục những bất cập, hạn chế trong thực tiễn thi hành pháp luật về tình trạng khẩn cấp, nhất là từ khi diễn ra đại dịch COVID-19.
Về áp dụng Luật Tình trạng khẩn cấp và các luật có liên quan (Điều 4), Thường trực Ủy ban cơ bản tán thành với sự cần thiết của quy định này vì pháp luật về tình trạng khẩn cấp có đặc thù riêng. Luật Tình trạng khẩn cấp là đạo luật chung, do đó cần thiết phải đồng thời áp dụng các luật chuyên ngành để cùng điều chỉnh các vấn đề về tình trạng khẩn cấp.
Liên quan đến các biện pháp được áp dụng trong tình trạng khẩn cấp (Chương III), cơ quan thẩm tra cơ bản tán thành với quy định ủy quyền cho Thủ tướng Chính phủ: Trong trường hợp cần thiết, Thủ tướng Chính phủ có thể áp dụng các biện pháp mà pháp luật hiện hành chưa quy định. Tuy nhiên, để bảo đảm bảo phù hợp với Hiến pháp, đề nghị bổ sung nội dung các biện pháp này phải phù hợp với các nguyên tắc quy định tại Điều 3, đồng thời cần tiếp tục làm rõ thêm về thời điểm hiệu lực, đối tượng, các biện pháp đặc thù này để bảo đảm khả thi.
Đại tướng Nguyễn Tân Cương, Tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng phát biểu. (Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN)
Dự thảo Luật quy định về “Đội tuần tra đặc biệt thuộc các lực lượng công an, quân đội và dân quân tự vệ” có thẩm quyền khám người, phương tiện, nơi ở, đồ vật, tạm giữ người, phương tiện, tang vật gây nguy hại cho an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội trong tình trạng khẩn cấp. Có ý kiến đề nghị quy định này cần phải được nghiên cứu, quy định phù hợp và thống nhất với quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự.
Tán thành với sự cần thiết ban hành Luật Tình trạng khẩn cấp, các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, dự thảo Luật cơ bản bám sát quan điểm chỉ đạo của Đảng về đổi mới, hoàn thiện quy trình xây dựng pháp luật và yêu cầu đổi mới tư duy xây dựng pháp luật; đủ điều kiện để trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 9.
Các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị tiếp tục nghiên cứu, rà soát kỹ lưỡng các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan đến tình trạng khẩn cấp, các điều ước quốc tế để đảm bảo tính thống nhất, tương thích, khả thi, xử lý hài hòa các nội dung quy định có liên quan ở các luật khác, đảm bảo tính thống nhất của hệ thống pháp luật.
Cơ quan soạn thảo nghiên cứu phạm vi điều chỉnh cho phù hợp với tên gọi và nội hàm của luật, không thay thế các luật chuyên ngành khác đang điều chỉnh nội dung về tình trạng khẩn cấp; chỉ tập trung quy định về nguyên tắc, trình tự, thủ tục, thẩm quyền ban bố, công bố và bãi bỏ tình trạng khẩn cấp.
