Luật Thi đua, Khen thưởng 2022 có hiệu lực từ 01/01/2024 có rất nhiều điểm mới đáng ghi nhận, phù hợp thực tiễn.
Đối với ngành giáo dục, thời điểm xét thi đua năm học 2023-2024 vào cuối tháng 5 năm 2024, thời điểm Luật Thi đua, Khen thưởng 2022 đã có hiệu lực nên phải áp dụng các quy định mới tại Luật này.
Một trong những vấn đề được giáo viên đặc biệt quan tâm chính là việc tiêu chuẩn, điều kiện để được công nhận danh hiệu Chiến sĩ thi đua cấp cơ sở vì nếu đạt danh hiệu thi đua này sẽ là điều kiện tối thiểu để đạt các danh hiệu thi đua cao hơn như Chiến sĩ thi đua cấp tỉnh, toàn quốc và cũng là cơ sở để được xét tặng các danh hiệu khen thưởng như bằng khen của Ủy ban tỉnh, Thủ tướng Chính phủ,…
 |
Ảnh minh họa: tuyenquang.dcs.vn |
Tại dự thảo Thông tư Hướng dẫn công tác thi đua, khen thưởng ngành Giáo dục do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành đã cụ thể hóa nhiều điểm mới trong Luật Thi đua, Khen thưởng áp dụng cho ngành giáo dục trong đó có việc giáo viên có thể được xét tặng danh hiệu Chiến sĩ thi đua cơ sở, các danh hiệu thi đua, khen thưởng khác được giáo viên đồng tình hoan nghênh.
Để được xét tặng danh hiệu Chiến sĩ thi đua cơ sở có thể không cần Sáng kiến cải tiến kinh nghiệm (sau đây gọi chung là sáng kiến)
Tại Điều 5 của dự thảo quy định về Danh hiệu “Lao động tiên tiến” như sau:
Danh hiệu “Lao động tiên tiến” được xét tặng hàng năm khi kết thúc năm học, năm công tác cho các cá nhân quy định tại điểm a khoản 2 Điều 4 và đạt các tiêu chuẩn theo quy định tại khoản 1 Điều 24 Luật Thi đua, khen thưởng.
“Điều 24. Danh hiệu “Lao động tiên tiến”, “Chiến sĩ tiên tiến”
1. Danh hiệu “Lao động tiên tiến” để tặng cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động đạt các tiêu chuẩn sau đây:
a) Hoàn thành tốt nhiệm vụ trở lên;
b) Có tinh thần tự lực, tự cường, đoàn kết, tương trợ, tích cực tham gia phong trào thi đua.
Trích khoản 1 Điều 24 Luật Thi đua, Khen thưởng 2022 ”
Đối với tiêu chuẩn, điều kiện để được xét tặng danh hiệu Chiến sĩ thi đua cơ sở được quy định tại Điều 23. Danh hiệu “Chiến sĩ thi đua cơ sở” của Luật thi đua, Khen thưởng 2022.
“Danh hiệu “Chiến sĩ thi đua cơ sở” để tặng cho cá nhân đạt các tiêu chuẩn sau đây:
1. Đạt tiêu chuẩn danh hiệu “Lao động tiên tiến” hoặc “Chiến sĩ tiên tiến”;
2. Hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ hoặc có sáng kiến được cơ sở công nhận hoặc có đề tài khoa học, đề án khoa học, công trình khoa học và công nghệ đã được nghiệm thu hoặc mưu trí, sáng tạo trong chiến đấu, phục vụ chiến đấu được đơn vị công nhận.”
Như vậy, để được tặng danh hiệu Chiến sĩ Thi đua cơ sở thì giáo viên phải đạt 2 tiêu chuẩn là phải đạt danh hiệu Lao động tiên tiến và được đánh giá hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ (thủ trưởng cơ quan/đơn vị đánh giá) hoặc có sáng kiến được công nhận.
Có sáng kiến đạt là một lợi thế nhưng nếu không có sáng kiến nhưng được thủ trưởng đánh giá hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ thì có thể được xét tặng danh hiệu Chiến sĩ thi đua cơ sở.
Căn cứ vào Điều 12 Nghị định 90/2020/NĐ-CP quy định như sau:
“Tiêu chí xếp loại chất lượng viên chức ở mức hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ
1. Viên chức không giữ chức vụ quản lý đạt được tất cả các tiêu chí sau đây thì xếp loại chất lượng ở mức hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ:
a) Thực hiện tốt các quy định tại khoản 1, khoản 2, khoản 3 và khoản 4 Điều 3 Nghị định này;
b) Hoàn thành 100% nhiệm vụ theo hợp đồng làm việc đã ký kết, theo kế hoạch đề ra hoặc theo công việc cụ thể được giao bảo đảm đúng tiến độ, chất lượng, hiệu quả cao, trong đó ít nhất 50% nhiệm vụ hoàn thành vượt mức.
2. Viên chức quản lý đạt được tất cả các tiêu chí sau đây thì xếp loại chất lượng ở mức hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ:
a) Thực hiện tốt các quy định tại khoản 1, khoản 2, khoản 3, khoản 4 và điểm a khoản 5 Điều 3 Nghị định này;
b) Các tiêu chí về kết quả thực hiện nhiệm vụ theo hợp đồng làm việc đã ký kết, theo kế hoạch đề ra hoặc theo công việc cụ thể được giao đều hoàn thành đúng tiến độ, bảo đảm chất lượng, hiệu quả cao;
c) Đơn vị hoặc lĩnh vực công tác được giao phụ trách hoàn thành tất cả các chỉ tiêu, nhiệm vụ, trong đó ít nhất 50% chỉ tiêu, nhiệm vụ hoàn thành vượt mức;
d) 100% đơn vị thuộc thẩm quyền phụ trách, quản lý trực tiếp được đánh giá hoàn thành nhiệm vụ trở lên, trong đó ít nhất 70% hoàn thành tốt và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.”
Mới nhất, ngày 17 tháng 7 năm 2023, Chính phủ vừa ban hành Nghị định Số: 48/2023/NĐ-CP, sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 90/2020/NĐ-CP ngày 13 tháng 8 năm 2020 về đánh giá, xếp loại chất lượng cán bộ, công chức, viên chức.
Theo đó về tỷ lệ được đánh giá Hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ như sau:
Tại Điều 1. Sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 90/2020/NĐ-CP ngày 13 tháng 8 năm 2020 về đánh giá, xếp loại chất lượng cán bộ, công chức, viên chức
“1. …..Bổ sung khoản 6 vào sau khoản 4 Điều 2 như sau:
6. Tỷ lệ cán bộ, công chức, viên chức xếp loại "Hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ" trong tổng số cán bộ, công chức, viên chức tại cùng cơ quan, tổ chức, đơn vị và đối với từng nhóm đối tượng có nhiệm vụ tương đồng không quá tỷ lệ đảng viên được xếp loại "Hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ" theo quy định của Đảng. Trường hợp cơ quan, tổ chức, đơn vị có thành tích xuất sắc, nổi trội, hoàn thành vượt kế hoạch các công việc được giao, hoàn thành tốt các công việc đột xuất, có đề xuất hoặc tổ chức thực hiện đổi mới sáng tạo, tạo sự chuyển biến tích cực, mang lại giá trị, hiệu quả thiết thực thì cấp có thẩm quyền quyết định tỷ lệ hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ phù hợp với thực tế, bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của cán bộ, công chức, viên chức.”
Một số quy định mới trong Luật thi đua, Khen thưởng 2022, giáo viên nên biết
Dưới đây xin được nêu một số điểm mới về các danh hiệu mà giáo viên đặc biệt quan tâm trong Luật Thi đua, Khen thưởng và dự thảo xét thi đua của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Thứ nhất, danh hiệu chiến sĩ thi đua cấp Bộ, ban, ngành, tỉnh
Tại Điều 22. Danh hiệu chiến sĩ thi đua Bộ, ban, ngành, tỉnh của Luật Thi đua, Khen thưởng 2022
“1. Danh hiệu chiến sĩ thi đua Bộ, ban, ngành, tỉnh để tặng cho cá nhân đạt các tiêu chuẩn sau đây:
a) Có thành tích xuất sắc tiêu biểu được lựa chọn trong số những cá nhân có 03 lần liên tục được tặng danh hiệu “Chiến sĩ thi đua cơ sở”;
b) Có sáng kiến đã được áp dụng hiệu quả và có khả năng nhân rộng trong Bộ, ban, ngành, tỉnh hoặc có đề tài khoa học, đề án khoa học, công trình khoa học và công nghệ đã được nghiệm thu và áp dụng hiệu quả, có phạm vi ảnh hưởng trong Bộ, ban, ngành, tỉnh hoặc mưu trí, sáng tạo trong chiến đấu, phục vụ chiến đấu có phạm vi ảnh hưởng trong toàn quân hoặc toàn lực lượng Công an nhân dân.
2. Người đứng đầu Bộ, ban, ngành, tỉnh xem xét, công nhận hiệu quả và khả năng nhân rộng, phạm vi ảnh hưởng trong Bộ, ban, ngành, tỉnh của sáng kiến, đề tài khoa học, đề án khoa học, công trình khoa học và công nghệ.”
Như vậy, để được xét tặng danh hiệu chiến sĩ thi đua Bộ, ban, ngành, tỉnh, giáo viên phải có thành tích xuất sắc tiêu biểu được lựa chọn trong số những cá nhân có 03 lần liên tục được tặng danh hiệu “Chiến sĩ thi đua cơ sở” và phải có sáng kiến được Bộ, ban, ngành, tỉnh công nhận đạt hiệu quả.
Thứ hai, danh hiệu Chiến sĩ thi đua toàn quốc
Tại Điều 21. Danh hiệu “Chiến sĩ thi đua toàn quốc” của Luật Thi đua, Khen thưởng 2022 quy định như sau:
“1. Danh hiệu “Chiến sĩ thi đua toàn quốc” để tặng cho cá nhân đạt các tiêu chuẩn sau đây:
a) Có thành tích xuất sắc tiêu biểu được lựa chọn trong số những cá nhân có 02 lần liên tục được tặng danh hiệu chiến sĩ thi đua Bộ, ban, ngành, tỉnh;
b) Có sáng kiến đã được áp dụng hiệu quả và có khả năng nhân rộng trong toàn quốc hoặc có đề tài khoa học, đề án khoa học, công trình khoa học và công nghệ đã được nghiệm thu và áp dụng hiệu quả, có phạm vi ảnh hưởng trong toàn quốc hoặc mưu trí, sáng tạo trong chiến đấu, phục vụ chiến đấu có phạm vi ảnh hưởng trong toàn quốc.
2. Người đứng đầu Bộ, ban, ngành, tỉnh xem xét, công nhận hiệu quả và khả năng nhân rộng, phạm vi ảnh hưởng trong toàn quốc của sáng kiến, đề tài khoa học, đề án khoa học, công trình khoa học và công nghệ.”
Giáo viên muốn được tặng danh hiệu Chiến sĩ thi đua toàn quốc phải có thành tích xuất sắc tiêu biểu được lựa chọn trong số những cá nhân có 02 lần liên tục được tặng danh hiệu chiến sĩ thi đua Bộ, ban, ngành, tỉnh và có sáng kiến cấp toàn quốc được công nhận.
Thứ ba, bằng khen của Bộ, ban, ngành tỉnh
Điều 74. Bằng khen của Bộ, ban, ngành, tỉnh
1. Bằng khen của Bộ, ban, ngành, tỉnh để tặng hoặc truy tặng cho cá nhân gương mẫu chấp hành tốt chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và đạt một trong các tiêu chuẩn sau đây:
a) Có thành tích xuất sắc được bình xét trong các phong trào thi đua do Bộ, ban, ngành, tỉnh phát động;
b) Lập được nhiều thành tích hoặc thành tích đột xuất, có phạm vi ảnh hưởng ở một trong các lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý của Bộ, ban, ngành, tỉnh;
c) Có đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội, ứng dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật, công tác xã hội, từ thiện nhân đạo;
d) Có 02 lần liên tục được tặng danh hiệu “Chiến sĩ thi đua cơ sở” hoặc có liên tục từ 02 năm trở lên được công nhận hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, trong thời gian đó có 02 sáng kiến được công nhận và áp dụng có hiệu quả trong phạm vi cơ sở hoặc có 02 đề tài khoa học, đề án khoa học, công trình khoa học và công nghệ đã được nghiệm thu và áp dụng hiệu quả trong phạm vi cơ sở;
đ) Công nhân, nông dân, người lao động lập được nhiều thành tích trong lao động, sản xuất, có phạm vi ảnh hưởng trong địa bàn cấp xã, cơ quan, đơn vị, tổ chức, doanh nghiệp.”
Đối với giáo viên để được đề nghị tặng bằng khen của Bộ, ban, ngành, tỉnh phải có 2 lần tặng danh hiệu Chiến sĩ thi đua cơ sở (có thể không cần có sáng kiến) hoặc 2 năm liên tục được công nhận hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, và có 2 sáng kiến được công nhận.
Thứ tư, bằng khen của Thủ tướng Chính phủ
Tại Điều 73. “Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ” của Luật Thi đua, Khen thưởng 2022 quy định:
“1. “Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ” để tặng hoặc truy tặng cho cá nhân chấp hành tốt chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và đạt một trong các tiêu chuẩn sau đây:
a) Có thành tích xuất sắc tiêu biểu, được bình xét trong phong trào thi đua;
b) Đã được tặng bằng khen của Bộ, ban, ngành, tỉnh và có liên tục từ 05 năm trở lên đến thời điểm đề nghị được công nhận hoàn thành tốt nhiệm vụ trở lên, trong thời gian đó có 03 lần được tặng danh hiệu “Chiến sĩ thi đua cơ sở”;
c) Lập được nhiều thành tích hoặc thành tích đột xuất, có phạm vi ảnh hưởng trong Bộ, ban, ngành, tỉnh hoặc được giải thưởng ở khu vực;
d) Có đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, ứng dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật, công tác xã hội, từ thiện nhân đạo.”
Giáo viên để được tặng bằng khen của Thủ tướng Chính phủ trước đó phải được tặng bằng khen của Bộ, ban, ngành, tỉnh và liên tục từ 05 năm trở lên đến thời điểm đề nghị được công nhận hoàn thành tốt nhiệm vụ trở lên, trong thời gian đó có 03 lần được tặng danh hiệu “Chiến sĩ thi đua cơ sở”. Để được tặng bằng khen của Thủ tướng Chính phủ cũng không quy định bắt buộc giáo viên phải có sáng kiến.
Thứ năm, quy định về tặng bằng khen của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo
Tại khoản 1 Điều 9. Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo dự thảo hướng dẫn thi đua, khen thưởng ngành giáo dục có quy định việc tặng bằng khen của Bộ trưởng như sau:
“1. Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo để tặng cho cá nhân có phẩm chất đạo đức tốt, gương mẫu chấp hành tốt chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, đạt một trong các tiêu chuẩn sau:
a) Cá nhân công tác tại các đơn vị quy định tại điểm a khoản 2 Điều 4 Thông tư này: Có 02 lần liên tục được tặng danh hiệu “Chiến sĩ thi đua cơ sở” hoặc có liên tục từ 02 năm trở lên được công nhận hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, trong thời gian đó có 02 sáng kiến được công nhận và áp dụng có hiệu quả trong phạm vi cơ sở hoặc có 02 đề tài khoa học, đề án khoa học, công trình khoa học và công nghệ, dự án khoa học và công nghệ đã được nghiệm thu và áp dụng hiệu quả trong phạm vi cơ sở;
b) Cá nhân công tác tại các đơn vị quy định tại điểm a, điểm b khoản 2 Điều 4 Thông tư này: Có thành tích tiêu biểu, xuất sắc, được bình xét khi sơ kết, tổng kết phong trào thi đua do Thủ tướng Chính phủ phát động; hoặc được bình xét hàng năm, sơ kết, tổng kết phong trào thi đua do Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo phát động; hoặc trong thực hiện nhiệm vụ chính trị do Đảng, Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ giao có thời gian từ 03 năm trở lên có phạm vi ảnh hưởng và nêu gương lan tỏa trong ngành Giáo dục; hoặc trong thực hiện nhiệm vụ mà Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo giao có thời gian từ 05 năm trở lên có phạm vi ảnh hưởng và nêu gương lan tỏa trong ngành Giáo dục;
c) Cá nhân quy định tại điểm a, điểm b, điểm c, điểm d khoản 2 Điều 4 Thông tư này: Lập được nhiều thành tích có phạm vi ảnh hưởng ở một trong các lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý nhà nước của Bộ Giáo dục và Đào tạo hoặc có nghĩa cử cao đẹp, hành động dũng cảm cứu người, cứu tài sản của nhân dân, của Nhà nước, phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai, địch họa, dịch bệnh, đấu tranh với những hành vi tiêu cực, vi phạm pháp luật và tệ nạn xã hội, có tác dụng nêu gương và được đơn vị, địa phương ghi nhận, tôn vinh;
d) Cá nhân quy định tại khoản 2 Điều 4 Thông tư này: Có nhiều đóng góp đặc biệt xuất sắc cho sự nghiệp phát triển giáo dục và đào tạo, có ý nghĩa xã hội to lớn, hỗ trợ thiết thực, hiệu quả cho ngành Giáo dục, được cơ quan quản lý trực tiếp và đơn vị thụ hưởng xác nhận;
đ) Cá nhân quy định tại điểm a, điểm b, điểm c khoản 2 Điều 4 Thông tư này: Có thời gian công tác tại đơn vị từ 10 năm trở lên (05 năm trở lên đối với đơn vị đề nghị khen thưởng 10 năm thành lập); có thành tích xuất sắc, đóng góp cho sự phát triển của đơn vị được ghi nhận nhân dịp kỷ niệm thành lập (năm tròn);
e) Cá nhân công tác tại các đơn vị quy định tại điểm a khoản 2 Điều 4 Thông tư này trong 05 năm trước khi nghỉ theo chế độ bảo hiểm xã hội hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, chưa được Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo tặng Bằng khen;
g) Việc truy tặng Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đối với cá nhân (đã mất) mà đang trong quá trình xét khen thưởng ở Hội đồng - Thi đua khen thưởng cơ sở hoặc có nghĩa cử cao đẹp, hành động dũng cảm cứu người, cứu tài sản của nhân dân, của Nhà nước, phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai, địch họa, dịch bệnh, đấu tranh với những hành vi tiêu cực, vi phạm pháp luật và tệ nạn xã hội.”
Không cần có sáng kiến vẫn có thể đạt danh hiệu Chiến sĩ thi đua cấp cơ sở, vẫn có thể đạt các danh hiệu thi đua, khen thưởng khác là điểm sáng rất đáng được ghi nhận, được đông đảo người lao động, cán bộ, công chức, viên chức đồng tình, hoan nghênh.
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.
