Chuyện viết sáng kiến kinh nghiệm của cán bộ, giáo viên, nhân viên ở các trường mầm non và các cấp học phổ thông đã được phản ánh khá nhiều trên các phương tiện thông tin đại chúng trong những năm vừa qua. Phản ánh nhiều bởi việc viết, chấm và vị thế của sáng kiến kinh nghiệm trước đây, bây giờ vẫn còn có nhiều bất cập.
Theo quy định mới tại Điều 23 Luật Thi đua, khen thưởng 2022, để đạt danh hiệu “Chiến sĩ thi đua cơ sở” thì không bắt buộc phải có sáng kiến kinh nghiệm như trước đây. Cụ thể, Luật Thi đua, khen thưởng 2022 hướng dẫn tiêu chí: “Hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ hoặc có sáng kiến được cơ sở công nhận hoặc có đề tài khoa học, đề án khoa học, công trình khoa học và công nghệ đã được nghiệm thu hoặc mưu trí, sáng tạo trong chiến đấu, phục vụ chiến đấu được đơn vị công nhận”.
Thông tin này được nhiều giáo viên vui mừng bởi về lí đúng là như vậy vì khi xét danh hiệu Chiến sĩ thi đua thì sáng kiến kinh nghiệm không còn là tiêu chí bắt buộc nữa.
Thế nhưng, thực tế giáo viên được xét, đánh giá loại viên chức Hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ tới đây cũng khó ngang ngửa với danh hiệu hiệu Chiến sĩ thi đua.
Bởi lẽ, theo hướng dẫn thì từ năm học 2023-2024 này, khi xếp loại viên chức sẽ có số lượng “tương đồng không quá tỷ lệ đảng viên được xếp loại Hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ theo quy định của Đảng” (không quá 20% đảng viên hoàn thành tốt nhiệm vụ) nên giáo viên có sáng kiến kinh nghiệm vẫn có nhiều lợi thế hơn.
 |
Ảnh minh họa: thpt-phanthuctruc-nghean.edu.vn |
Không bắt buộc có sáng kiến kinh nghiệm khi xét Chiến sĩ thi đua vui nhưng không mừng
Theo hướng dẫn Tại Điều 23 Luật Thi đua, Khen thưởng 2022 quy định Danh hiệu “Chiến sĩ thi đua cơ sở” tặng cho cá nhân đạt các tiêu chuẩn sau đây:
1. Đạt tiêu chuẩn danh hiệu “Lao động tiên tiến” hoặc “Chiến sĩ tiên tiến”;
2. Hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ hoặc có sáng kiến được cơ sở công nhận hoặc có đề tài khoa học, đề án khoa học, công trình khoa học và công nghệ đã được nghiệm thu hoặc mưu trí, sáng tạo trong chiến đấu, phục vụ chiến đấu được đơn vị công nhận.
Với hướng dẫn như thế này, giáo viên muốn được xét danh hiệu Chiến sĩ thi đua cơ sở thì việc đầu tiên phải đạt danh hiệu Lao động tiến tiến. Việc đạt danh hiệu Lao động tiên tiến hiện nay không khó, chỉ cần được xếp loại viên chức Hoàn thành tốt nhiệm vụ trở lên là đạt được.
Thực tế cho thấy, những giáo viên nào không bị kỉ luật, có chất lượng giảng dạy tương đồng với chất lượng trung bình môn của tổ là được xét viên chức Hoàn thành tốt nhiệm vụ và danh hiệu Lao động tiên tiến.
Tuy nhiên, việc xét danh hiệu Chiến sĩ thi đua cơ sở lại khó hơn rất nhiều. Danh hiệu này yêu cầu phải đã được xét, đề nghị danh hiệu Lao động tiến tiến và phải đáp ứng được 1 trong 2 điều kiện là “Hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ hoặc có sáng kiến”.
Điều này có nghĩa, cán bộ, giáo viên, nhân viên ở các nhà trường thỏa mãn 1 trong 2 điều kiện là đủ tiêu chí để đơn vị xét, đề nghị cấp trên công nhận danh hiệu Chiến sĩ thi đua cơ sở. Nhưng, nếu không có sáng kiến kinh nghiệm liệu giáo viên có được tổ chuyên môn đề nghị, thủ trưởng đơn vị xếp loại viên chức Hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ hay không?
Trong nhà trường, ngoài nhiệm vụ giảng dạy ra, giáo viên còn tham gia một số phong trào khác, như: ôn thi học sinh giỏi; hướng dẫn học sinh tham gia các cuộc thi; thi làm đồ dùng dạy học; thi giáo viên chủ nhiệm giỏi; thi giáo viên giỏi các cấp…
Đối với chất lượng giảng dạy, về cơ bản giáo viên đều đạt được hoặc vượt mức vì chỉ tiêu đã được ấn định từ đầu năm học.
Các phong trào còn tùy thuộc vào nhiệm vụ phân công của nhà trường. Chẳng hạn, bồi dưỡng học sinh giỏi thì mỗi môn chỉ phân công 1 giáo viên bồi dưỡng; thi chủ nhiệm giỏi thì chỉ giáo viên chủ nhiệm mới có thể tham gia; thi giáo viên dạy giỏi thì 2 năm mới thi cấp huyện, 4 năm mới thi cấp tỉnh…
Vì thế, sáng kiến kinh nghiệm là phong trào mà giáo viên nào cũng có thể viết được hằng năm. Thực tế, số lượng giáo viên đạt giải sáng kiến kinh nghiệm ở các trường học qua từng năm rất nhiều. Gần như năm nào số lượng giáo viên đạt giải sáng kiến kinh nghiệm cũng vượt qua số lượng giáo viên được xét danh hiệu danh hiệu Chiến sĩ thi đua cơ sở.
Bởi lẽ, xét danh hiệu Chiến sĩ thi đua hằng năm bị khống chế chỉ lấy 15% số tổng số cán bộ, giáo viên nhân viên được xét danh hiệu Lao động tiên tiến mà thôi. Vì thế, phần nhiều các trường loại II, loại III, có từ 30-60 cán bộ, giáo viên, nhân viên cũng chỉ có thể xét từ 4-8 giáo viên được xét, đề nghị danh hiệu Chiến sĩ thi đua cơ sở.
Xét viên chức từ năm học 2023-2024 này cũng bị khống chế tỷ lệ Hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Cụ thể, tại Điều 1 Nghị định 48/2023/NĐ-CP Sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 90/2020/NĐ-CP ngày 13/8/2020 về đánh giá, xếp loại chất lượng cán bộ, công chức, viên chức hướng dẫn:
“Tỷ lệ cán bộ, công chức, viên chức xếp loại "Hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ" trong tổng số cán bộ, công chức, viên chức tại cùng cơ quan, tổ chức, đơn vị và đối với từng nhóm đối tượng có nhiệm vụ tương đồng không quá tỷ lệ đảng viên được xếp loại “Hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ” theo quy định của Đảng”.
Vì thế, muốn được xếp loại viên chức Hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ thì bắt buộc giáo viên phải có nhiều thành tích hơn đồng nghiệp ở trong trường.
Việc giáo viên có sáng kiến kinh nghiệm cũng chưa hẳn được xếp loại viên chức Hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ và khi được xếp loại viên chức Hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ cũng chưa hẳn đã được xét danh hiệu Chiến sĩ thi đua cơ sở vì số lượng người đạt giải sáng kiến kinh nghiệm nhiều hơn tỉ lệ 15% trong tổng số cán bộ, viên chức đạt danh hiệu Lao động tiên tiến.
Hoặc, trường học được xét 20% viên chức Hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ nhưng khi xét danh hiệu Chiến sĩ thi đua cơ sở chỉ có 15%.
Vì thế, danh hiệu Chiến sĩ thi đua cơ sở không bắt buộc phải có sáng kiến kinh nghiệm nhưng không có sáng kiến kinh nghiệm dễ gì đạt được viên chức Hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ vì danh hiệu thì ít mà số lượng giáo viên, số lượng đạt các giải phong trào, hội thi lại nhiều.
Chính vì vậy, phải là những cá nhân nổi bật mới được nhà trường xét, đề nghị cấp trên công nhận danh hiệu Chiến sĩ thi đua cơ sở. Đó là còn chưa kể phiếu bầu của các thành viên trong Hội đồng thi đua khen thưởng của nhà trường cũng chi phối trong quá trình xét của Hội đồng thi đua, khen thưởng ở các nhà trường.
Có giáo viên đăng ký viết 2 sáng kiến kinh nghiệm/năm
Hiện nay, đối với cấp mầm non, tiểu học, trung học cơ sở thì danh hiệu Chiến sĩ thi đua cơ sở do Ủy ban nhân dân huyện ký quyết định công nhận; cấp trung học phổ thông do Ủy ban nhân dân huyện ký quyết định. Số tiền thưởng cho danh hiệu Chiến sĩ thi đua cơ sở được thưởng 1,0 lần mức lương tối thiểu (1.800.000 đồng).
Trong khi đó, danh hiệu Lao động tiên tiến được thưởng 0,3 lần mức lương tối thiểu (540.000 đồng). Điều này có nghĩa, ngoài danh dự thì mức thưởng cho danh hiệu Chiến sĩ thi đua cơ sở đang cao hơn 3 lần danh hiệu Lao động tiên tiến.
Bên cạnh đó, phải đạt danh hiệu Chiến sĩ thi đua cơ sở, hoặc Bằng khen của Ủy ban nhân dân tỉnh (thành phố) thì mới được xét các danh hiệu cao hơn ở các năm sau và đặc biệt cán bộ, viên chức ở các nhà trường mới đủ điều kiện để xét nâng lương trước thời hạn.
Thực tế, giáo viên các nhà trường vẫn miệt mài đăng ký viết sáng kiến kinh nghiệm, gần như trường nào cũng có từ 2/3 tổng số viên chức tham gia viết hằng năm. Một số giáo viên hiện nay còn đăng ký viết đến 2 sáng kiến kinh nghiệm/ năm học để phòng cái này rớt, có cái kia đạt.
Vì thế, cho dù Luật Thi đua, Khen thưởng 2022 không bắt buộc khi xét danh hiệu Chiến sĩ thi đua cơ sở phải có sáng kiến kinh nghiệm nhưng nếu viên chức không có sáng kiến kinh nghiệm và các thành tích khác đi kèm thì mấy ai được nhà trường xếp loại viên chức Hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ để đủ điều kiện xét danh hiệu Chiến sĩ thi đua cơ sở.
Bởi vậy, sáng kiến kinh nghiệm vẫn là điểm nhấn cơ bản khi xét loại viên chức cuối năm; xét danh hiệu Chiến sĩ thi đua cơ sở và nếu không có sáng kiến kinh nghiệm thì rất khó để giáo viên được xét danh hiệu Chiến sĩ thi đua cơ sở.
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.
