Trong buổi làm việc với Ban Chính sách, chiến lược Trung ương, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh cần cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, củng cố niềm tin của doanh nghiệp và người dân, phấn đấu trong năm 2025 giảm ít nhất 30% thời gian xử lý thủ tục hành chính. Bãi bỏ ít nhất 30% điều kiện kinh doanh không cần thiết. [1]
Trên thực tế, hiện nay, nhiều trường đại học tư thục vẫn gặp khó khăn do một số thủ tục hành chính rườm rà, thời gian xử lý kéo dài, gây ảnh hưởng đến hiệu quả đầu tư và vận hành đào tạo. Vì vậy, việc cải cách mạnh mẽ thủ tục hành chính, đơn giản hóa điều kiện kinh doanh không chỉ là mục tiêu mà còn là động lực quan trọng để các trường tập trung nâng cao chất lượng giáo dục.
Vẫn còn nhiều thủ tục gây khó khăn cho trường đại học tư thục
Chia sẻ với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Phó giáo sư, Tiến sĩ Phạm Văn Song - Hiệu trưởng Trường Đại học Công nghệ Miền Đông cho hay: “Trong quá trình hoạt động, nhà trường luôn đặt tôn chỉ làm theo đúng pháp luật, quy định hiện hành. Bên cạnh những cải tiến để tháo gỡ khó khăn về thủ tục hành chính đã được thực hiện, chúng tôi còn gặp vướng mắc trong hai lĩnh vực chủ yếu như sau:
Thứ nhất, nhà trường gặp khó khăn trong việc mở rộng quy mô đất. Cụ thể, Trường Đại học Công nghệ Miền Đông hiện có diện tích xây dựng 10ha, đáp ứng các quy chuẩn của một trường đại học. Tuy nhiên, nhà trường đã lập kế hoạch mở rộng lên 24ha nhằm phát triển ký túc xá, khu thực nghiệm, bệnh viện thực hành, hồ bơi và các công trình phụ trợ khác.
Dù nhận được sự hướng dẫn và hỗ trợ từ các cơ quan chức năng, quá trình thực hiện vẫn gặp vướng mắc do quy định về quy hoạch và đấu giá đất còn chồng chéo, kéo dài thời gian giải quyết.
Hơn nữa, việc chuyển từ cơ chế giao đất sạch sang đấu giá đất cho giáo dục đã ảnh hưởng đáng kể đến nguồn tài chính. Kinh phí dự kiến dành cho xây dựng cơ sở vật chất, đầu tư trang thiết bị phải điều chỉnh, phân bổ một phần lớn cho đấu giá đất.
Thứ hai, nhà trường gặp trở ngại trong việc tuyển dụng nhân sự theo quy định của Thông tư 12/2024/TT-BGDĐT sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư 02/2022/TT-BGDĐT quy định điều kiện, trình tự, thủ tục mở ngành đào tạo, đình chỉ hoạt động của ngành đào tạo trình độ đại học, thạc sĩ, tiến sĩ. Cụ thể, ở việc bổ sung điểm d vào Khoản 2, Điều 3, theo đó, giảng viên chủ trì xây dựng, tổ chức thực hiện chương trình đào tạo và giảng viên chủ trì giảng dạy chương trình đào tạo phải là giảng viên cơ hữu không quá tuổi nghỉ hưu tối đa.
Đối với các ngành đào tạo lâu năm, nguồn nhân lực đảm bảo yêu cầu này. Tuy nhiên, các ngành học mới đang gặp khó khăn trong việc thu hút giảng viên đủ tiêu chuẩn. Quy định về độ tuổi giảng viên cơ hữu càng làm tăng thêm thách thức trong việc mở ngành và phát triển đội ngũ giảng dạy.
Ngoài ra, nhà trường cũng gặp trở ngại trong việc thực hiện các báo cáo gửi Bộ, các ban, ngành trung ương và địa phương do nhiều nội dung bị trùng lặp, gây lãng phí thời gian và nguồn lực”.
Phó giáo sư, Tiến sĩ Phạm Văn Song - Hiệu trưởng Trường Đại học Công nghệ Miền Đông. (Ảnh NVCC)
Theo Phó giáo sư, Tiến sĩ Phạm Văn Song, việc cắt giảm thời gian xử lý thủ tục hành chính và bãi bỏ điều kiện kinh doanh không cần thiết sẽ giúp các trường đại học tập trung hơn vào nâng cao chất lượng đào tạo, cải thiện môi trường giáo dục.
Trước hết, điều này giúp giải phóng nguồn lực và thời gian, tạo điều kiện để nhà trường đẩy mạnh các hoạt động chuyên môn như giảng dạy, nghiên cứu khoa học, xây dựng chương trình đào tạo và hỗ trợ sinh viên. Công tác quản lý nhờ đó cũng trở nên hiệu quả hơn, giúp tiết kiệm chi phí và thời gian.
Việc đơn giản hóa thủ tục hành chính còn góp phần tạo môi trường làm việc chuyên nghiệp, nâng cao hiệu quả hoạt động, tăng sự hài lòng của sinh viên và phụ huynh. Quan trọng hơn, việc này giúp đảm bảo tính minh bạch, nâng cao hiệu suất vận hành và tạo thuận lợi cho sự phát triển bền vững của nhà trường.
Trong khi đó, thầy Nguyễn Văn Nam - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Thành Đông cho hay: Một trong những vướng mắc hiện nay mà trường gặp phải là liên quan đến đất giáo dục đã có sổ đỏ, nhưng khi xin quy hoạch để mở rộng ngành nghề khác như trường liên cấp hay bệnh viện vẫn thuộc lĩnh vực giáo dục, nhà trường gặp nhiều trở ngại. Nguyên nhân là do sự chồng chéo giữa các luật liên quan, chưa có sự thống nhất và đồng bộ trong quy định.
Bên cạnh đó, quy trình mở ngành mới cũng gặp khó khăn do thời gian phê duyệt từ Bộ Giáo dục và Đào tạo kéo dài, ảnh hưởng đến kế hoạch phát triển của nhà trường.
Theo thầy Nam, việc giảm ít nhất 30% thời gian xử lý thủ tục hành chính, bãi bỏ ít nhất 30% điều kiện kinh doanh không cần thiết sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các trường đại học trong công tác quản lý, giúp các trường linh hoạt hơn trong điều hành hoạt động đào tạo và tận dụng cơ hội hợp tác để phát triển.
Hiện nay, Trường Đại học Thành Đông ứng dụng công nghệ số trong quản lý đã giúp tinh gọn quy trình, tiết kiệm nguồn lực và tối ưu hóa hiệu suất vận hành. Khi những thủ tục không cần thiết được loại bỏ, thời gian xử lý công việc được rút ngắn, tạo điều kiện để giảng viên và cán bộ nhà trường tập trung nâng cao chất lượng giảng dạy, nghiên cứu khoa học, từ đó góp phần nâng cao vị thế và uy tín của cơ sở giáo dục.
Cùng bàn về vấn đề này, Giáo sư, Tiến sĩ, Trần Công Luận - Hiệu trưởng Trường Đại học Tây Đô bày tỏ trăn trở về một số khó khăn nhà trường đang gặp phải liên quan đến thủ tục hành chính. Cụ thể, hiện nay, các tiêu chuẩn tối thiểu của một cơ sở giáo dục đã được quy định rõ ràng theo Thông tư số 01/2024/TT-BGDĐT ban hành chuẩn cơ sở giáo dục đại học. Trong đó, vấn đề quỹ đất là một trong những yêu cầu khắt khe nhất. Theo tiêu chuẩn, từ năm 2030, diện tích đất tính bình quân trên một người học chính quy quy đổi theo trình độ và lĩnh vực đào tạo không nhỏ hơn 25 m2. Trước tình hình đó, các trường buộc phải chủ động tìm cách thích ứng. Nếu không có sự điều chỉnh phù hợp từ phía cơ quan quản lý, nhiều trường sẽ gặp khó khăn trong việc duy trì hoạt động.
Bên cạnh đó, hiện nay, thủ tục hành chính trong lĩnh vực giáo dục vẫn còn nhiều rắc rối, chồng chéo, gây khó khăn cho các cơ sở đào tạo. Việc xử lý văn bản hành chính, đặc biệt vào các giai đoạn cao điểm như cuối năm khiến nhà trường mất nhiều thời gian, công sức và nguồn lực để giải quyết. Mặt khác, yêu cầu lưu trữ nhiều hồ sơ giấy vẫn chưa được loại bỏ hoàn toàn, tạo áp lực về không gian và nhân lực.
Ngoài ra, một số thủ tục hành chính, các trường vẫn phải thực hiện nhiều bước trung gian, liên hệ với nhiều phòng ban để hoàn tất thủ tục, gây mất thời gian và làm chậm tiến độ công việc.
Chuyển đổi số trong quản lý ra đời giúp một số thủ tục hành chính của nhà trường được nhanh gọn và hiệu quả hơn. Tuy nhiên, để thích ứng với các thay đổi về số hóa, nhà trường cũng phải đầu tư nâng cấp hạ tầng công nghệ, trong khi kinh phí còn hạn chế. Nếu không có sự cải tiến mạnh mẽ trong chính sách, thủ tục hành chính vẫn sẽ là gánh nặng đối với các cơ sở giáo dục, làm ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý và đào tạo.
Nếu các thủ tục hành chính được đơn giản hóa sẽ giúp tiết kiệm thời gian cho cán bộ, giảng viên trong quá trình xử lý giấy tờ, giảm áp lực về cơ sở vật chất khi không còn phải duy trì các kho lưu trữ lớn. Đồng thời, quá trình này cũng tối ưu hóa nguồn nhân lực, cắt giảm đáng kể các công việc hành chính thủ công, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý và vận hành trong nhà trường.
Cần cơ chế linh hoạt hơn để trường đại học tư thục phát triển bền vững
Hiệu trưởng Trường Đại học Công nghệ Miền Đông chia sẻ, nhà trường mong muốn các thủ tục về đất đai trong lĩnh vực giáo dục được quy định theo hướng tạo điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tư, đồng thời có cơ chế giám sát chặt chẽ nhằm đảm bảo việc sử dụng đất đúng mục đích. Bên cạnh đó, việc tiếp cận các nguồn vốn ưu đãi cần được đơn giản hóa, giúp các trường đại học tư thục dễ dàng huy động tài chính để phát triển.
Về quy định nguồn nhân lực trong mở ngành đào tạo, cần tiếp tục trọng dụng đội ngũ giáo sư, phó giáo sư có trình độ cao, giàu kinh nghiệm, đồng thời tạo cơ hội cho giảng viên trẻ, vừa phát huy tài năng, vừa thúc đẩy sự phát triển của thế hệ kế cận.
Ngoài ra, cần đẩy mạnh chuyển đổi số trong công tác báo cáo, xây dựng hệ thống dữ liệu liên ngành, tránh tình trạng các trường đại học phải thực hiện quá nhiều báo cáo trùng lặp, đồng thời tăng cường tính minh bạch trong quản lý số liệu.
Nhà trường hy vọng Bộ Giáo dục và Đào tạo cùng các cơ quan liên quan thiết lập kênh thông tin, diễn đàn để các trường đại học tư thục có thể trao đổi, đóng góp ý kiến về chính sách, quy định và các hoạt động của ngành, đặc biệt là những vấn đề liên ngành. Việc này sẽ giúp nâng cao tính tương tác, minh bạch và tạo điều kiện để các trường tư thục tham gia sâu hơn vào quá trình xây dựng chính sách giáo dục.
Bên cạnh đó, các trường đại học cũng cần chủ động trong việc cải cách thủ tục hành chính ngay trong nội bộ, nhằm giảm bớt gánh nặng giấy tờ cho cán bộ, đối tác và đặc biệt là sinh viên. Điều này không chỉ giúp tối ưu nguồn lực, nâng cao hiệu quả hoạt động mà còn cải thiện trải nghiệm học tập, làm việc của các bên liên quan.
Để giảm 30% thời gian xử lý thủ tục hành chính và bãi bỏ 30% điều kiện kinh doanh không cần thiết, cần có sự rà soát, đánh giá toàn diện các thủ tục hiện hành. Việc này nhằm xác định những quy trình không cần thiết, gây vướng mắc, từ đó đưa ra giải pháp cụ thể để đơn giản hóa hoặc bãi bỏ.
Bên cạnh đó, việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào quy trình xử lý thủ tục hành chính là yếu tố then chốt giúp nâng cao hiệu quả, tăng tính minh bạch và giảm thiểu thời gian giải quyết hồ sơ. Chỉ khi kết hợp đồng bộ giữa cải cách hành chính và chuyển đổi số, mục tiêu tinh gọn bộ máy, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp và người dân mới có thể đạt được một cách thực chất.
Thời gian qua, Trường Đại học Công nghệ Miền Đông đã tích cực triển khai các giải pháp cắt giảm, hệ thống hóa và ứng dụng chuyển đổi số vào quy trình quản lý. Nhà trường đã đưa vào hoạt động cổng điện tử sinh viên, giúp tối ưu các thủ tục như đăng ký học phần, chuyển điểm, phúc khảo, đóng học phí, chấm điểm rèn luyện... Đồng thời, chatbot MIT hoạt động 24/24 được triển khai nhằm hỗ trợ sinh viên và phụ huynh giải đáp thông tin một cách nhanh chóng. Trong thời gian tới, nhà trường sẽ tiếp tục ứng dụng trí tuệ nhân tạo để tự động hóa việc xử lý đơn từ, thủ tục, đóng vai trò như một trợ lý cá nhân hỗ trợ sinh viên trong quá trình học tập và sinh hoạt.
Trong khi đó, Phó hiệu trưởng Trường Đại học Thành Đông cho hay, hiện nay, quy trình thẩm định và phê duyệt mở ngành mới vẫn mất nhiều thời gian. Nhà trường kiến nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo rút ngắn thời gian phản hồi sau khi nhận đề án xuống còn 2-4 tuần, nhằm giúp các trường chủ động hơn trong kế hoạch tuyển sinh và đào tạo.
Ngoài ra, nhiều giảng viên trên 60 tuổi vẫn có sức khỏe tốt và tiếp tục cống hiến hiệu quả trong công tác giảng dạy. Nhà trường đề xuất tính chỉ tiêu tuyển sinh dựa trên đội ngũ giảng viên này, thay vì giới hạn độ tuổi giảng dạy quá chặt chẽ.
Bên cạnh đó, giảng viên chủ trì mở ngành hiện nay chỉ có thể tiếp tục công tác trong 5 năm sau khi nghỉ hưu. Nhà trường kiến nghị kéo dài thời gian này đến 70 tuổi đối với cả nam và nữ, nhằm tận dụng kinh nghiệm chuyên môn và đảm bảo chất lượng đào tạo.
Tài liệu tham khảo:
[1] https://baochinhphu.vn/ket-luan-cua-tong-bi-thu-to-lam-tai-buoi-lam-viec-voi-ban-chinh-sach-chien-luoc-trung-uong-102250228152644318.htm
