Đó là khẳng định của Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Hoàng Minh Sơn trong buổi họp báo công bố Quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục đại học và sư phạm và Quy hoạch hệ thống cơ sở giáo dục chuyên biệt đối với người khuyết tật và hệ thống trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.
Sự kiện do Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức vào chiều ngày 7/3/2025.
Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Hoàng Minh Sơn chủ trì buổi họp báo.
Vì sao Quy hoạch không đưa ra các tiêu chí cụ thể để các trường có thể phấn đấu trở thành trường trọng điểm?
Tại buổi họp báo, một số ý kiến đặt câu hỏi về lý do Quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục đại học và sư phạm thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 (Quy hoạch), lựa chọn tập trung trọng điểm vào các lĩnh vực đào tạo STEM, đào tạo giáo viên...
Giải đáp vấn đề này, Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn cho biết, phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo là chủ trương đã được nhấn mạnh nhiều trong các chính sách của Đảng và Nhà nước, đặc biệt trong thời gian gần đây. Vì vậy, các ngành khoa học, kỹ thuật, công nghệ và toán học được xác định là ưu tiên trọng điểm.
Về tiêu chí lựa chọn các cơ sở giáo dục đại học trọng điểm, Thứ trưởng nhấn mạnh rằng quy hoạch trường trọng điểm nhằm mục tiêu đầu tư có hiệu quả. Hiện tại đã là năm 2025, và chỉ còn 6 năm nữa là đến 2030. Ban đầu, có ý kiến cho rằng nên đưa ra các tiêu chí cụ thể để trường nào đáp ứng được thì sẽ được coi là trọng điểm. Tuy nhiên, nếu áp dụng cách này thì việc hoàn tất xác định sẽ mất rất nhiều thời gian. Do đó, Ban soạn thảo đã lựa chọn phương án xác định sẵn các ngành, lĩnh vực và cơ sở giáo dục đại học trọng điểm để tập trung đầu tư.
Tiêu chí quan trọng nhất để chọn cơ sở giáo dục đại học trọng điểm là hiệu quả đầu tư. Các cơ sở được lựa chọn phải có uy tín, đặc biệt trong các lĩnh vực trọng điểm như khoa học kỹ thuật, công nghệ và khoa học tự nhiên. Quy hoạch tập trung vào các đại học quốc gia, đại học vùng và các cơ sở đào tạo sư phạm, khoa học kỹ thuật, công nghệ. Đối với lĩnh vực sức khỏe, quy hoạch dự kiến lựa chọn từ 3 đến 5 trường, tuy nhiên danh sách cụ thể sẽ do Bộ Y tế xác định và xây dựng đề án đầu tư. Tương tự, các lĩnh vực khác cũng sẽ do các bộ, ngành chủ quản (cơ quan quản lý trực tiếp) quyết định.
Thứ trưởng cũng nhấn mạnh rằng việc chỉ lựa chọn một số cơ sở giáo dục đại học trọng điểm để đầu tư không đồng nghĩa với việc đóng cơ hội phát triển của các trường khác. Các trường vẫn còn các chương trình khác để có thể đầu tư chứ không phải là không có cơ hội để đầu tư phát triển.
Cũng tại buổi họp báo, có ý kiến bày tỏ lo ngại về việc các trường chạy theo xu thế thị trường, đào tạo tràn lan, dẫn đến mất đi bản sắc và thế mạnh đào tạo truyền thống.
Về vấn đề này, Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn nhận định rằng xu hướng đào tạo đa ngành, đa lĩnh vực là tất yếu và trong nhiều trường hợp là cần thiết. Tuy nhiên, để khuyến khích các trường giữ vững thế mạnh của mình, Quy hoạch không áp dụng biện pháp hành chính cứng nhắc mà sử dụng nguyên tắc định hướng đầu tư.
Cụ thể, ở từng vùng kinh tế - xã hội sẽ có các ngành, lĩnh vực trọng điểm gắn với định hướng phát triển vùng theo Nghị quyết của Bộ Chính trị. Trên cơ sở đó, các đại học quốc gia, đại học vùng và từng vùng cụ thể sẽ được xác định các lĩnh vực trọng điểm để ưu tiên đầu tư.
Bên cạnh đó, các trường cũng cần vận hành theo cơ chế thị trường, tức là đào tạo các ngành xã hội có nhu cầu và trường có năng lực đào tạo. Tuy nhiên, nếu một trường đào tạo nhưng sinh viên tốt nghiệp không tìm được việc làm, tất yếu trường sẽ không thể duy trì tuyển sinh.
Lãnh đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo nhấn mạnh rằng giáo dục đại học cần được nhìn nhận như một dịch vụ, vận hành theo quy luật thị trường. Đồng thời, kết hợp định hướng đầu tư trọng điểm để khuyến khích các trường phát huy thế mạnh của mình.
Theo Thứ trưởng, mục tiêu quan trọng nhất của Quy hoạch không phải để giải thể hay trừng phạt các trường, mà nhằm tạo điều kiện đầu tư, hiện đại hóa hệ thống, hướng tới đến năm 2030 không còn trường nào không đạt chuẩn, mở rộng không gian phát triển và nâng cao chất lượng đào tạo.
Trong quá trình thực hiện, nếu một cơ sở giáo dục đại học đã được đầu tư nhưng vẫn không đáp ứng được yêu cầu, điều đó cho thấy hoạt động kém hiệu quả. Nghị quyết số 19-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã nêu rõ, cần sáp nhập, hợp nhất hoặc giải thể các cơ sở giáo dục đại học hoạt động không hiệu quả.
Thứ trưởng nhấn mạnh thêm, quy hoạch là để xây dựng và phát triển hệ thống giáo dục đại học vững mạnh hơn. Nếu trường nào không hòa mình và tận dụng được cơ hội này để phát triển, hoạt động kém hiệu quả thì chúng ta cũng cần có những biện pháp phù hợp để bảo đảm lợi ích chung của toàn ngành và toàn xã hội.
Phấn đấu đến năm 2050, hệ thống giáo dục đại học Việt Nam đạt trình độ tiên tiến trên thế giới
Tại buổi họp báo, Tiến sĩ Nguyễn Anh Dũng - Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học (Bộ Giáo dục và Đào tạo) đã thông tin sơ lược về Quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục đại học và sư phạm thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 (Quy hoạch).
Theo đó, Quy hoạch được xây dựng dựa trên quan điểm, phát triển mạng lưới cơ sở giáo dục đại học và sư phạm phù hợp với định hướng, tầm nhìn phát triển đất nước, chiến lược phát triển kinh tế - xã hội. Xác định mạng lưới trường sư phạm, cơ sở đào tạo giáo viên là một thành phần quan trọng, gắn với thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững.
Bên cạnh đó, phát triển hệ thống cơ sở giáo dục đại học thống nhất trong đa dạng, mở và liên thông, hài hòa giữa công lập và tư thục; Phát triển mạng lưới cơ sở giáo dục đại học làm nòng cốt của mạng lưới tổ chức khoa học và công nghệ; Huy động mọi nguồn lực trong đó ngân sách nhà nước là nguồn lực chính để củng cố, phát triển mạng lưới cơ sở giáo dục đại học tương xứng với vai trò, sứ mạng của giáo dục đại học trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế.
Quy hoạch đặt mục tiêu phát triển mạng lưới cơ sở giáo dục đại học và sư phạm đồng bộ và hiện đại với quy mô, cơ cấu và phân bố hợp lý; thiết lập được một hệ thống giáo dục đại học mở, công bằng, bình đẳng, chất lượng và hiệu quả; đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu học tập của Nhân dân và yêu cầu phát triển đất nước bứt phá, giàu mạnh trong kỷ nguyên mới dựa trên nguồn nhân lực chất lượng cao, khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.
Trong đó, Quy hoạch đặt mục tiêu đến năm 2030, tăng các chỉ số đóng góp của giáo dục đại học trong mục tiêu phát triển bền vững của Liên hợp quốc (SDG 4.3) và chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII), phấn đấu vào tốp 10 quốc gia châu Á.
Đến năm 2050, hệ thống giáo dục đại học Việt Nam đạt trình độ tiên tiến trên thế giới, trở thành lợi thế cạnh tranh cốt lõi của quốc gia, động lực then chốt thúc đẩy phát triển đất nước.
Phấn đấu 100% số đơn vị cấp tỉnh có trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập công lập vào năm 2030
Thông tin về Quy hoạch hệ thống cơ sở giáo dục chuyên biệt đối với người khuyết tật và hệ thống trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 (Quy hoạch), Tiến sĩ Thái Văn Tài, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Phổ thông (Bộ Giáo dục và Đào tạo) cho hay, phạm vi quy hoạch gồm các cơ sở giáo dục chuyên biệt đối với người khuyết tật và các trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập trong phạm vi cả nước theo quy định của pháp luật về giáo dục đối với người khuyết tật và các quy định pháp luật khác có liên quan.
Quy hoạch đặt mục tiêu đến năm 2030, phát triển hệ thống cơ sở giáo dục chuyên biệt đối với người khuyết tật và hệ thống trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập trong hệ thống giáo dục quốc dân bảo đảm về số lượng, cơ cấu và chất lượng, đáp ứng yêu cầu bảo đảm cơ hội công bằng trong tiếp cận và thụ hưởng dịch vụ giáo dục có chất lượng và nhu cầu học tập suốt đời đối với người khuyết tật ở tất cả các địa phương.
Trong đó, phấn đấu 100% số đơn vị cấp tỉnh có trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập công lập. Vận hành hiệu quả hệ thống cơ sở giáo dục chuyên biệt đối với người khuyết tật, trong đó với 11 cơ sở đã có và thành lập mới 01 cơ sở công lập.
Đến năm 2050, hệ thống cơ sở giáo dục chuyên biệt đối với người khuyết tật và hệ thống trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập hoạt động hiệu quả, hội nhập quốc tế bảo đảm người khuyết tật có cơ hội bình đẳng trong tiếp cận giáo dục có chất lượng, hoàn thành giáo dục bắt buộc, mở ra cơ hội học tập suốt đời nhằm phát triển tối đa tiềm năng của cá nhân và có những đóng góp tích cực cho xã hội.
