Chưa năm nào điểm tuyển sinh 10 của nhiều địa phương lại “thấp đều” như năm nay. Phải chăng chất lượng giáo dục cấp trung học cơ sở đang đáng báo động?
Hay, đề thi vào tuyển 10 khó, chưa phù hợp với các đối tượng học sinh và nhiều địa bàn ít thí sinh thi trong khi trường trung học phổ thông của chúng ta đang quá nhiều?
Rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng điểm đầu vào lớp 10 thấp nhưng dù nguyên nhân nào đi chăng nữa thì đây cũng là một thực trạng đáng báo động về chất lượng đầu vào của nhiều trường trung học phổ thông.
 |
| Điểm thi tuyển sinh 10 ở một số địa phương năm nay khá thấp ( Ảnh minh họa: VTV.vn) |
Nếu như chúng ta theo dõi các Sở Giáo dục công bố điểm chuẩn lớp 10 năm học 2019-2020 sẽ thấy có nhiều bất ngờ đến khó hiểu. Chẳng hạn, Hà Nội lúc đầu công bố điểm chuẩn rất cao nhưng rồi bất ngờ hạ điểm chuẩn đến 37 trường trung học phổ thông.
Trường hạ điểm chuẩn thấp nhất là trường trung học phổ thông Cầu Giấy (0,75 điểm) nhưng có trường hạ tới 10 điểm như trường trung học phổ thông Thăng Long.
Hà Tĩnh từ lâu vẫn được xem là đất học, thế nhưng điểm chuẩn vào lớp 10 năm nay chỉ có trường chuyên của tỉnh là cao, các trường trung học phổ thông công lập còn lại đa phần là rất thấp.
Theo thông báo của Sở thì 16 trường trung học phổ thông không chuyên chỉ có 2 trường có điểm trên 25, các trường còn lại điểm đều dưới trung bình, trong đó có những trường điểm đầu vào cực thấp.
Trường trung học phổ thông Nguyễn Đình Liễn lấy 9,50 điểm, trường trung học phổ thông Can Lộc lấy 10,75 điểm, trường trung học phổ thông Lý Tự Trọng lấy 11 điểm…
Hà Tĩnh thi tuyển sinh 10 là 3 môn, trong đó môn Văn và Toán nhân hệ số 2. Như vậy, một số trường chỉ cần đạt điểm trung bình trên dưới 2 điểm là đậu được vào lớp 10.
Trong số 22 trường trung học phổ thông công lập tuyển sinh bằng phương thức thi tuyển của tỉnh Khánh Hòa năm nay có tới 12 trường có điểm đầu vào từ 4,0 – 8,0 điểm.
 Nguyên nhân nào khiến nhiều thí sinh đạt 4-5 điểm vẫn đậu vào lớp 10? |
Trong đó, có nhiều trường thấp kỷ lục như: Trường trung học phổ thông Tôn Đức Thắng, trung học phổ thông Trần Qúy Cáp, trung học phổ thông Trần Văn Ơn đều lấy điểm đầu vào là 4,0 điểm.
Trường trung học phổ thông Đoàn Thị Điểm lấy 4,20 điểm…
Nhiều trường ở Thái Nguyên, Thanh Hóa, Cần Thơ…cũng lấy điểm rất thấp. Như vậy, theo dõi các tỉnh công bố điểm chuẩn trong những ngày qua, chúng ta thấy đã có nhiều trường của một số địa phương chỉ lấy điểm đầu vào từ 4,0- 6,0 điểm.
Đây được xem là mức điểm thấp kỷ lục bởi nếu lấy 4,0 điểm thì điểm bình quân các môn chỉ là 0,8 điểm. Những thí sinh có điểm ưu tiên còn thấp hơn nữa! Ngoài ra, với mức điểm chuẩn như thế này, chắc chắn còn nhiều thí sinh bị điểm 0 trong kỳ thi tuyển sinh 10.
Điểm đầu vào thấp, vì sao?
Thứ nhất: chất lượng dạy và học cấp trung học cơ sở ở một số địa phương đang rất thấp. Chất lượng giáo dục thấp có cả nguyên nhân từ phía giáo viên và phía học sinh.
Thầy cô thì đánh giá kết quả học tập không chính xác, bởi trước lớp 9 các em chưa phải qua một kỳ “kiểm định chất lượng” tập trung nào. Chủ yếu là thầy cô dạy lớp nào đánh giá, xếp loại lớp đó.
Học sinh thì chưa coi trọng việc học và ỷ lại vào thầy cô bởi nhiều năm nay có mấy khi thấy học sinh phải lưu ban đâu mà sợ.
Thứ hai: có thể đề thi tuyển sinh 10 của một số địa phương chưa phù hợp. Bởi, chúng ta thấy những trường địa bàn đô thị mà điểm thi cũng thấp thì những địa bàn khó khăn làm sao mà có điểm cao được. Những khu vực thị thành thì bao giờ các em cũng được nhà trường và cha mẹ đầu tư nhiều hơn.
Chuyện ra đề thi không phù hợp cũng là điều dễ hiểu bởi đa phần người ra đề tuyển sinh 10 hiện nay là chuyên viên cấp Sở phụ trách môn học đó.
 Khánh Hòa thật thà, đa phần các tỉnh giấu nhẹm thống kê điểm thi vào lớp 10 |
Nhưng, các chuyên viên này đều là những giáo viên trung học phổ thông nên có thể họ chưa sâu sát được kiến thức cấp trung học cơ sở.
Thứ ba: số lượng học sinh hiện nay ở khu vực nông thôn và miền núi không tăng lên. Nhiều địa bàn co lại do chúng ta đang thực hiện chính sách dân số trong những năm qua.
Chính vì số thí sinh ít mà số lượng tuyển đầu vào của các trường trung học phổ thông gần như vẫn giữ cố định hàng năm nên dù chất lượng thấp thì các trường trung học phổ thông cũng bắt buộc phải tuyển cho đủ chỉ tiêu.
Những điều cần thay đổi.
Thực tế, khi các Sở công bố điểm chuẩn lớp 10 khiến nhiều người trong chúng ta ngỡ ngàng. Việc thí sinh có điểm đầu vào thấp nhưng phải chấp nhận được chứ không thể thấp quá mức như một số trường đang tuyển.
Chúng ta cứ tưởng tượng là điểm đầu vào trung bình mỗi môn từ 1-2 điểm thì khi các em vào học lớp 10 sẽ khó khăn vô cùng. Thầy cô có là thánh cũng không thể nâng được chất lượng này lên cao được.
Vì thế, thầy cô dạy cấp trung học cơ sở cần tạo thói quen đánh giá thật chất lượng mà mình giảng dạy. Khi đánh giá thật thì việc phân luồng học sinh cũng sẽ dễ dàng hơn rất nhiều.
Những trường ở đồng bằng có quy mô nhỏ, khó tuyển sinh mà lại quá gần với các trường cùng cấp học đã có thương hiệu thì cần tính toán tới phương án giải thể, sáp nhập trường để đỡ lãng phí cho ngân sách nhà nước.
Thực tế, nhiều huyện đồng bằng có tới 7-8 trường trung học phổ thông là điều không cần thiết và quá lãng phí về nhân lực, tiền của mà hiệu quả đào tạo lại quá thấp.
Đừng tuyển sinh đầu vào lớp 10 bằng mọi giá khi mà chất lượng quá thấp thì lãng phí sẽ chồng lãng phí. Thà rằng chúng ta tuyển ít để nâng cao chất lượng mà định hướng được những em có học lực yếu đi học nghề cũng là điều cần thiết.
Bởi, những năm gần đây nhiều học sinh học hết 12 vẫn đi học nghề thì học sinh lớp 9 đi học nghề cũng là điều phù hợp. Nhà nước đỡ tốn ngân sách mà người dân cũng có định hướng để con em họ sớm bước vào các trường nghề.
