LTS: Nhân dịp kỷ niệm 70 năm ngày Tiểu đoàn 307 làm lễ xuất quân (5/7/1948 – 5/7/2018), tại xã Đại Điền, huyện Thạnh Phú, tỉnh Bến Tre, tác giả Đặng Việt Thủy đã có bài viết chia sẻ.
Tòa soạn trân trọng gửi đến độc giả bài viết.
Năm 1948, tiểu đoàn chủ lực đầu tiên của quân đội ta trên chiến trường Nam Bộ ra đời và hoạt động ở vùng đồng bằng sông Cửu Long trong những năm đầu chống thực dân Pháp.
Tiểu đoàn chủ lực này đáp ứng được yêu cầu về chiến lược trong tình hình cả Nam Bộ đã là chiến trường của chiến tranh du kích, đánh dấu bước trưởng thành của lực lượng vũ trang Nam Bộ, mở đầu cho những trận đánh tiêu diệt lớn ở đồng bằng sông Cửu Long.
Đó là Tiểu đoàn 307. Tiểu đoàn 307 không chỉ nổi tiếng với những chiến công oai hùng mà còn được biết tới bởi ca khúc cùng tên rất dễ thuộc, dễ hát và dễ nhớ.
"Ai đã từng đi qua sông Cửu Long Giang
Cửu Long Giang sóng trào nước xoáy
Ai đã từng nghe tiếng tiểu đoàn
Tiếng tiểu đoàn Ba trăm lẻ bảy..."
 |
| Một tiểu đội của Tiểu đoàn 307 (Ảnh minh họa: vov.vn). |
Tiểu đoàn 307 được chính thức thành lập ngày 1/5/1948.
Ngày 5/7/1948, Tiểu đoàn 307 tổ chức lễ xuất quân tại vùng căn cứ Giồng Luông, xã Đại Điền, huyện Thạnh Phú, tỉnh Bến Tre với tên gọi "Tiểu đoàn liên quân lưu động", quân số khoảng 1.200 người. Mấy tháng sau, tiểu đoàn đổi tên thành Tiểu đoàn 307.
Khi đó, tiểu đoàn còn trang bị thô sơ, chủ yếu là súng trường và mã tấu, nhưng với trái tim rực lửa quyết đánh, mọi người đều giơ cao nắm tay "cả tiểu đoàn thề dưới sao vàng người chiến sĩ tiếc gì máu rơi... nguyện một lòng gìn giữ non sông".
Ngay sau lễ xuất quân, tiểu đoàn hành quân về Mỹ Tho và đánh trận đầu tiên, diệt đồn Mộc Hóa (tỉnh Tân An, nay thuộc tỉnh Long An), bắt đầu ngày 16/8/1948, đánh quân tiếp viện ngày 17/8/1948 diệt trên 300 tên địch, thu hơn 300 súng các loại trong đó có ba khẩu cối 60 ly, một số đại liên và trung liên.
Trận Mộc Hóa là chiến công đầu của Tiểu đoàn 307, đồng thời là trận đầu tiên vận dụng thành công cách đánh vây đồn diệt viện trên chiến trường Nam Bộ trong kháng chiến chống Pháp.
Chiến thắng Mộc Hóa buộc địch phải rút bỏ Mộc Hóa lâu dài, ta làm chủ một vùng rộng lớn... Mộc Hóa cũng là chiến thắng mở đầu của một loạt chiến công vang dội của Tiểu đoàn 307 trong kháng chiến chống thực dân Pháp.
Tiếp sau Mộc Hóa là một loạt trận đánh vận động phục kích tiêu diệt lớn ở La Bang (Trà Vinh), chùa Ô Môi (Đồng Tháp) và hàng chục trận ở các tỉnh Bến Tre, Cà Mau, Bạc Liêu, Long Châu Hà...
Điển hình như trận La Bang (ngày 16/12/1948), trận công đồn diệt viện của Tiểu đoàn 307 (bộ đội chủ lực Khu 8) và Đại đội 993 (Tiểu đoàn 331 bộ đội tỉnh Trà Vinh) đánh quân Pháp tại khu vực đồn La Bang (xã Đôn Châu, huyện Trà Cú, tỉnh Trà Vinh).
Đêm 15/12/1948, ta sử dụng Đại đội 993 được tăng cường hỏa lực tiến công đồn La Bang (đồn có 1 trung đội bảo an đóng giữ) để nhử viện, đồng thời sử dụng Tiểu đoàn 307 phục kích trên trục đường Cầu Ngang - Đôn Châu, cách đồn 3-4km.
Sáng 16/12/1948, địch điều 1 tiểu đoàn lê dương từ thị trấn Cầu Ngang đến ứng cứu, bị Tiểu đoàn 307 phục kích, bao vây, chặn đánh quyết liệt.
Sau hơn 1 giờ chiến đấu, ta diệt và bắt hơn 100 tên địch, thu 60 súng, buộc địch phải tháo chạy, sau đó rút bỏ đồn La Bang.
Trận đánh thắng lợi, xã Đôn Châu được giải phóng, tạo điều kiện phát triển cơ sở cách mạng vùng đồng bào Khơ me, làm thất bại âm mưu chia rẽ người Khơ me và người Kinh của địch.
Đặc biệt những trận tiêu diệt hoặc đánh gây thiệt hại nặng lực lượng cấp tiểu đoàn của địch như An Xuyên (Cà Mau), An Biên (Bạc Liêu), Tân Hương (Bến Tre), Bảy Háp (Bạc Liêu)...
Trong những chiến công làm nên câu hát "Lưỡi gươm vung với cánh tay sắt, đầu giặc rụng, nổ súng đồng đồn giặc vỡ tan" phải kể đến trận công đồn diệt địch cỡ đại đội và trung đội như trận Bảy Ngàn (Cần Thơ), Hộ Phòng (Bạc Liêu), Bắc Sa Ma (Cầu Kè, Vĩnh Long), Bà Hút (Trà Vinh) làm cho danh tiếng của Tiểu đoàn 307 vang dội đến mức:
"Tiếng tiểu đoàn, bao nhiêu quân Pháp run rẩy sợ hã
Vang lừng danh tiếng Ba trăm lẻ bảy"...
Đúng vậy, trong suốt thời gian chưa đến 6 năm, Tiểu đoàn 307 đã đánh hàng trăm trận trên các chiến trường Nam Bộ, diệt hàng ngàn tên địch.
Tiểu đoàn 307 xuất hiện ở đâu là quân Pháp hoảng sợ, tiểu đoàn đã ra quân là chiến thắng.
Đặc biệt là trận tiêu diệt tiểu đoàn bộ binh Ma-rốc tại Phong Phú, góp phần quyết định nhất vào chiến dịch Cầu Kè (tỉnh Vĩnh Long) cuối năm 1949.
Tiểu đoàn trưởng và chính trị viên đầu tiên của tiểu đoàn là các đồng chí Đỗ Huy Rừa và Hồng Long.
Các chiến sĩ Tiểu đoàn 307 đều nhớ đến Tiểu đoàn trưởng Đỗ Huy Rừa (người đã trực tiếp chỉ huy tiểu đoàn đánh các trận Mộc Hóa, La Bang...) với câu nói nổi tiếng trong trận giáp lá cà với địch ở chùa Ô Môi và Sài Tư: "Tôi quyết cùng các đồng chí tử chiến với địch phen này!".
Người Tiểu đoàn trưởng đầu tiên của Tiểu đoàn 307 đã anh dũng hy sinh năm 1949.
Trong trận Mộc Hóa, chiến sĩ Tạ Văn Bang bị thương dập nát cườm tay trái, bàn tay lủng lẳng, anh đã gọi đồng đội cắt giúp cho đỡ vướng để xông lên diệt địch, thấy đồng đội ngần ngại, anh rút mã tấu tự cắt tay mình, và... với chỉ một cánh tay còn lại Tạ Văn Bang đã dùng tiểu liên bắn vào quân địch cho đến khi kết thúc trận đánh.
Tiểu đội trưởng Tống Văn Công, Đại đội 931, dùng chày giã gạo phá cửa đồn. Địch ném lựu đạn ra bên này, anh nhảy sang góc bên kia tiếp tục bổ chày vào cửa...
Khói lửa mịt mù, Tống Văn Công vừa tránh lựu đạn ném ra tới tấp, người anh bị thương, nhiều mảnh đạn cắm vào, nhưng anh đã phá được cửa đồn, quân ta xông vào quân địch bị tiêu diệt và bắt sống...
Để có được những chiến công trong suốt chặng đường chiến đấu của mình, cán bộ và chiến sĩ Tiểu đoàn 307 luôn có sự gắn bó máu thịt với nhân dân, được nhân dân yêu mến, giúp đỡ, đùm bọc, che chở.
Cuối năm 1949, đồng chí Trần Văn Trà (sau này là Thượng tướng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng), lúc đó là Tư lệnh Khu 8, phát động sáng tác ca khúc ca ngợi Tiểu đoàn 307 - mới thành lập nhưng đã đánh thắng nhiều trận lớn.
Từ trường ca Tiểu đoàn 307 của nhà thơ Nguyễn Bính (lúc đó là cán bộ tuyên truyền) đăng trên báo Tổ quốc - Khu 8, nhạc sĩ Nguyễn Hữu Trí đã phổ nhạc phỏng theo lời thơ.
Tại hội nghị của tỉnh Long Châu Sa tổ chức tại thị trấn Mỹ Tho, tổ quân nhạc Khu 8 đã tập và hát bài hát này. Ngay lập tức mọi người rất hoan nghênh.
Sau đó bài hát Tiểu đoàn 307 lan đi rất nhanh ra các đơn vị khác, anh em trong tổ quân nhạc phải chép và tập cho cơ sở.
Tối ngày 1/10/1950, lần đầu tiên bài hát được phát sóng trên Đài Tiếng nói Nam Bộ kháng chiến do Tổ quân nhạc Khu 8 trực tiếp biểu diễn. Kể từ đó, bài hát Tiểu đoàn 307 đã đi cùng năm tháng và sống mãi với thời gian.
Năm 1954, các chiến sĩ Tiểu đoàn 307 được lệnh tập kết ra Bắc. Ra miền Bắc xây dựng quân đội một thời gian, nhiều đồng chí trong tiểu đoàn lại được trở về Nam tiếp tục chiến đấu đến ngày toàn thắng.
Đã có nhiều đồng chí được phong quân hàm cấp tướng, cán bộ trung cao cấp quân đội, nhiều tổng giám đốc, bác sĩ, kỹ sư, cán bộ các tỉnh, các ngành trưởng thành từ Tiểu đoàn 307.
Tiểu đoàn 307 hiện nay mang phiên hiệu mới là Tiểu đoàn 2, Trung đoàn 1, Sư đoàn 330 - Quân khu 9.
Vào dịp kỷ niệm 60 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9 (1945-2005), Chủ tịch nước đã ký quyết định phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân cho Tiểu đoàn 307 vì những thành tích đặc biệt xuất sắc trong kháng chiến chống Pháp.
Tài liệu tham khảo:
- Bộ Quốc phòng - Trung tâm Từ điển bách khoa quân sự, Từ điển bách khoa quân sự Việt Nam, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội - 2004.
- Hỏi đáp Lịch sử Việt Nam, Tập 7, Nhà xuất bản Trẻ, TP Hồ Chí Minh - 2008.
- Việt Nam - những bài thơ phổ nhạc, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội - 2000.
