Đau xót khi phải xử lý những người được coi là đội ngũ tinh hoa của đất nước

08/11/2021 14:53
Đỗ Thơm
0:00 / 0:00
0:00
GDVN- "Thật không có gì đau xót hơn khi mà pháp luật phải xử lý những người được coi là đội ngũ tinh hoa của đất nước", đại biểu Nguyễn Công Long phát biểu.

Phát biểu thảo luận vào sáng 8/11, từ điểm cầu Thành phố Hồ Chí Minh, đại biểu Phạm Khánh Phong Lan (đoàn Thành phố Hồ Chí Minh) góp ý với Báo cáo phòng, chống dịch của Chính phủ.

Đại biểu nhấn mạnh, đối với đại dịch này, tôi nghĩ nguy cơ lớn nhất chính là nguy cơ bị chuyển sang trạng thái nặng và tử vong. Để thực sự sống chung với dịch, chủ động, linh hoạt trong việc làm sao để khống chế tỷ lệ nhiễm và cũng làm sao giảm được số ca gây nặng và làm sao giảm được tử vong. Trong thời gian vừa qua, đặc biệt tại Thành phố Hồ Chí Minh, chúng tôi cũng thấy có những kinh nghiệm thực tế. Tức là những gì mà chúng ta chưa có làm được, cho nên mới dẫn đến hậu quả như vậy. Điều này là những bài học hết sức xương máu, hết sức cần thiết.

Thứ nhất, chúng ta phải xem lại về thực trạng y tế cơ sở, hệ thống y tế cơ sở. Đây không phải lần đầu tiên nói về vấn đề y tế cơ sở. Bản thân tôi tham gia đại biểu Quốc hội đến đây là khóa thứ ba và chúng tôi nhớ trong tất cả các khóa chỉ có một chỉ tiêu 30% ngân sách dành cho y tế dự phòng, y tế cơ sở. Nhưng số địa phương thực hiện được điều này vẫn còn đếm trên đầu ngón tay. Chưa kể là 30% đó cũng không đáng kể gì đâu, nếu so với cần thiết, nhu cầu của người dân. Chúng ta phải có phân bổ như thế nào để thực sự đáp ứng với quy mô dân cư chứ không phải là chỉ trên vấn đề là phân chia về địa lý.

Ở đây nói chung có rất nhiều vấn đề, nhưng tôi tóm lại tôi thấy cần phải có một chính sách xuyên suốt một chủ trương, một quan điểm từ Chính phủ và chỉ đạo cho Bộ Y tế để có những chính sách hết sức cụ thể, đặc biệt là trong vấn đề xây dựng về quan điểm. Có thể nói là chưa có giai đoạn nào mà như giai đoạn dịch bệnh vừa qua, Bộ Y tế rất cực khổ, không chỉ là làm nhiệm vụ chỉ đạo ở trên về nền pháp lý hướng dẫn cho các địa phương nữa, mà thật sự Bộ Y tế cũng đã vào cuộc, cũng đã rất là khổ. Nhưng nếu như chúng ta không giải quyết được những vấn đề thuộc về căn cơ thì chắc chắn là chúng ta sẽ tiếp tục bị động.

Về vấn đề hệ thống điều trị. Đây là một phép thử để chúng ta nhìn lại năng lực điều trị thực sự của chúng ta như thế nào, chỉ một cơn dịch qua thôi là "tan tác" hết. Coi như chúng ta chỉ tập trung vào phòng, chống dịch COVID để cấp cứu là không đủ. Các bệnh viện từ khi thành các đơn vị sự nghiệp nhưng chưa được chuẩn bị những cơ sở về mặt pháp lý, về những kiến thức cần thiết để có thể bảo đảm cung ứng được trang thiết bị, vật tư y tế, thuốc, đặc biệt vấn đề cơ chế tài chính. Chúng ta cho rằng COVID thì Nhà nước, ngân sách lo, nhưng phân công giữa ngân sách và bảo hiểm chưa rõ ràng. Cho nên các bệnh viện rất khó khăn trong việc thanh toán.

Tôi nói thí dụ vấn đề xét nghiệm, nếu như chúng ta phân công rạch ròi, để cho bảo hiểm làm việc đó, cùng với cơ chế đấu thầu chặt chẽ từ trước tới giờ, lựa giá thấp nhất thì chắc chúng ta không có tình trạng loạn giá xét nghiệm xảy ra đâu. Và đồng thời là gì? Chúng ta đã thiếu, đã yếu, nhưng chúng ta đôi khi lại bỏ quên lực lượng y tế tư nhân. Tức là hệ thống y tế tư nhân chưa được huy động kịp thời, chưa có được những cơ chế để tham gia vào phòng, chống dịch cho đúng. Bởi vì, cái gì chúng ta cũng muốn là bao cấp, mà bao cấp thì lo theo giá nhà nước, y tế tư nhân không thể tham gia được và điều này cũng đúng đối với các vắc xin. Chúng ta vẫn chưa cho phép vắc xin dịch vụ. Tôi thấy rõ ràng vắc xin dịch vụ cũng là một hình thức để xã hội đóng góp.

Theo đại biểu, tất cả những gì chúng ta đã phải trả giá trong thời gian vừa qua chính là hệ quả để lại, khi mà hệ thống y tế của chúng ta chưa đủ mạnh, mà chưa đủ mạnh thì bên cạnh lỗi chủ quan của mỗi người thì còn có lỗi của chủ trương, của chính sách, chúng ta có thật sự ưu tiên cho y tế, rồi giáo dục hay không?

"Thực sự ngành nào cũng có những tiêu cực, tích cực, cũng có rất nhiều con người cùng hoạt động trong đó với các mục đích, mà ở đây vì mục đích phục vụ người bệnh. Thế thì chúng ta phải làm sao để tạo điều kiện cho các nhân viên y tế, đặc biệt cho các cán bộ quản lý có cơ hội, có môi trường để phát triển về y đức chứ không phải là sau đó, lúc xảy ra chuyện thì chúng ta sử dụng các biện pháp hành chính và các thủ tục tố tụng hình sự. Phải nói bản thân tôi là một người trong ngành y tế, tôi rất đau lòng và chính người dân sẽ phải trả giá về việc đó", đại biểu nêu.

Đại biểu Nguyễn Công Long (đoàn Đồng Nai). Ảnh: Quochoi.vn

Đại biểu Nguyễn Công Long (đoàn Đồng Nai). Ảnh: Quochoi.vn

Đại biểu Nguyễn Công Long (đoàn Đồng Nai) cũng đã phát biểu một số ý kiến xung quanh về công tác quản lý, điều hành các bệnh viện trong hệ thống y tế công.

Theo đại biểu, trong 2 năm qua, hàng vạn bác sĩ, nhân viên y tế không quản hy sinh gian khổ, đã và đang ngày đêm xông pha nơi tuyến đầu chống dịch, điều trị, chăm sóc cho đồng bào, đồng chí, những hy sinh, cống hiến đó nhân dân mãi khắc ghi. Nhưng cũng rất đáng tiếc, trong thời gian qua đã có không ít cán bộ quản lý ngành y tế, các cấp vi phạm pháp luật, bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

"Thật không có gì đau xót hơn khi mà pháp luật phải xử lý những người được coi là đội ngũ tinh hoa của đất nước. Tôi không có ý định bào chữa cho bất kỳ một ai, bởi dù là thầy thuốc, thầy giáo thì họ là những con người có chức vụ, quyền hạn, mọi vi phạm pháp luật đều phải chịu trách nhiệm đều bị xử lý nghiêm minh.

Tuy nhiên, trong một xã hội mà nhiều người được coi là chuẩn mực, được xã hội nể trọng với những danh xưng cao quý là những người thầy mà vi phạm pháp luật thì rõ ràng đó là một hiện tượng rất đáng lo ngại, xét ở mọi góc độ, cả về pháp luật, đạo đức xã hội hay quản trị nhà nước. Hơn nữa, Điều 6 Bộ luật Tố tụng hình sự cũng quy định: "Trong quá trình tiến hành tố tụng hình sự, cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng có trách nhiệm phát hiện nguyên nhân và điều kiện phạm tội. Yêu cầu, kiến nghị cơ quan, tổ chức hữu quan áp dụng các biện pháp khắc phục và phòng ngừa", vậy qua các vụ án mà người bị truy cứu trách nhiệm đang là cán bộ y tế, chúng ta cần rút ra điều gì ngoài những yếu tố chủ quan của từng cá nhân vi phạm thì có những nguyên nhân, điều kiện nào khác.

Tôi rất tán thành với ý kiến của đại biểu Phạm Khánh Phong Lan, Thành phố Hồ Chí Minh. Đã đến lúc chúng ta cần nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng những hạn chế, yếu kém trong công tác quản lý, điều hành hệ thống y tế hiện nay để đề ra các giải pháp", đại biểu Nguyễn Công Long nhấn mạnh.

Theo đại biểu, điểm chung qua các vụ án vừa qua, chúng ta có thể thấy số cán bộ y tế là quản lý các bệnh viện bị truy cứu trách nhiệm hình sự không chỉ vì các tội phạm về chức vụ mà còn các tội về kinh tế như vi phạm quy định về đấu thầu, vi phạm quy định về kế toán.

Có lẽ khi thông qua Bộ luật Hình sự năm 2015 các nhà làm luật của chúng ta cũng không thể hình dung được là tội phạm kinh tế, nó có sự chuyển hóa đến như vậy. Bây giờ chủ thể của tội phạm kinh tế thì không chỉ là những người hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh mà là những cán bộ quản lý trong ngành y tế, giáo dục vi phạm nhiều.

Vậy thì những vi phạm của số bác sĩ trong quản lý, điều hành các bệnh viện công lập có nguyên nhân từ những bất cập của hệ thống pháp luật và quản lý điều hành ngành y tế hay không? Chúng ta đều biết rằng, y là nghề đặc biệt, bác sĩ là những người được đào tạo chuyên sâu kiến thức khoa học, năng lực chuyên môn về chẩn đoán, điều trị và phòng bệnh nhằm bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe của nhân dân.

"Một bác sĩ được cất nhắc làm lãnh đạo, quản lý một bệnh viện thì hội tụ nhiều yếu tố phẩm chất chính trị, đạo đức nghề nghiệp, uy tín cá nhân và đặc biệt là năng lực chuyên môn. Với chức trách nhiệm vụ quản lý, điều hành một bệnh viện công thì ngoài vấn đề chịu trách nhiệm cao nhất về chuyên môn trong chẩn đoán, tổ chức điều trị và phòng bệnh, giám đốc bệnh viện phải chịu trách nhiệm điều hành toàn bộ hoạt động khác về hành chính, nội vụ, cơ sở vật chất.

Nói cách khác, giám đốc bệnh viện công lập thì không chỉ bảo đảm sinh mạng cho từng bệnh nhân, không chỉ trực tiếp cầm dao mổ cho những ca phẫu thuật phức tạp nhất mà họ còn phải chịu trách nhiệm từ những chuyện gửi xe, xử lý rác, mua sắm sinh phẩm, vật tư y tế, chịu trách nhiệm toàn bộ việc đấu thầu những thiết bị y tế.

Với những yêu cầu đặt ra đó, quả thực chỉ có những bác sĩ có những kỹ năng đặc biệt với trình độ đặc biệt thì mới đảm đương toàn mỹ những nhiệm vụ đặt ra cho họ. Tham khảo ý kiến các chuyên gia cũng như nghiên cứu mô hình y tế một số nước cho thấy trong một cơ sở y tế, các bác sĩ dù giữ cương vị quản lý cũng chỉ chịu trách nhiệm trong phạm vi chuyên môn của mình.

Họ có quyền đưa ra yêu cầu về thuốc, trang thiết bị, vật tư y tế cần thiết cho việc đảm bảo hoàn thành nhiệm vụ chữa bệnh, phòng bệnh. Còn nhiệm vụ cung ứng, mua sắm đấu thầu do bộ phận chuyên khác đảm nhiệm.

Phải chăng cơ chế quản lý chưa phù hợp, thiếu sự phân định trách nhiệm, tổ chức thực hiện giữa nhiệm vụ hoàn toàn khác nhau, đòi hỏi chuyên môn khác nhau như đã nêu là một trong những nguyên nhân dẫn đến những sai phạm của cán bộ quản lý bệnh viện công trong thời gian qua.

Bởi vậy, cùng với việc xử lý nghiêm các sai phạm, chúng ta cần khẩn trương hoàn thiện hành lang pháp lý cho công tác quản lý, điều hành hệ thống y tế, nhất là điều hành hệ thống bệnh viện công.

Điều này không chỉ nâng cao năng lực ngành y tế, bảo đảm điều trị, chăm sóc sức khỏe của nhân dân ngày càng tốt hơn, đồng thời ngăn ngừa hiệu quả những hành vi vi phạm tiêu cực trong ngành kinh tế và cũng là để chúng ta không thấy cảnh các bác sĩ sẽ vướng vào vòng lao lý bởi vì những công việc mà đáng nhẽ bác sĩ họ không phải làm hoặc không được làm", đại biểu nêu quan điểm.

Đỗ Thơm