Các sếp lĩnh "lương khủng" nhờ “bầu sữa” ngân sách

29/08/2013 08:23
Theo Tuổi Trẻ
(GDVN) - Cơ chế định mức, định ngạch duy tu hạ tầng giao thông lạc hậu cùng với “bầu sữa” ngân sách tăng mạnh góp phần giúp lãnh đạo các doanh nghiệp công ích nhận lương cao ngất ngưởng.
Năm 2012, ngân sách TP cấp vốn duy tu hạ tầng giao thông cho các lĩnh vực công ích là 2.394 tỉ đồng. Trong đó cấp cho Sở Giao thông vận tải TP 1.893 tỉ đồng gồm duy tu cầu 185 tỉ đồng, đường 533 tỉ đồng, chiếu sáng 626 tỉ đồng, cây xanh 487 tỉ đồng, đường thủy 30 tỉ đồng... Cũng trong năm này, ngân sách cấp vốn duy tu cho ngành thoát nước 501,6 tỉ đồng (bắt đầu từ năm 2009 vốn duy tu thoát nước được bàn giao từ Sở Giao thông vận tải về Trung tâm Điều hành chương trình chống ngập nước TP quản lý).

Tình trạng ngập nước vẫn diễn ra nhiều nơi tại TP.HCM, trong khi lãnh đạo Công ty Thoát nước đô thị nhận lương khủng khiến dư luận bức xúc - Ảnh: Thuận Thắng
Tình trạng ngập nước vẫn diễn ra nhiều nơi tại TP.HCM, trong khi lãnh đạo Công ty Thoát nước đô thị nhận lương khủng khiến dư luận bức xúc - Ảnh: Thuận Thắng


Ngân sách tăng quá nhanh

So với 10 năm trước, ngân sách cấp cho các lĩnh vực công ích này đã tăng gấp 10 lần (năm 2003 là 234 tỉ đồng). Điểm lại một số thời điểm dễ thấy ngân sách cho khối này qua mỗi năm đều tăng mạnh. Năm 2007 toàn bộ khối duy tu cầu, đường, thoát nước, chiếu sáng, công viên cây xanh được cấp 691,8 tỉ đồng, nhưng năm 2008 lại đột ngột tăng thêm gần 45% lên 991 tỉ đồng, năm 2010 giảm chút ít còn 953 tỉ đồng. Nhưng năm 2011 tăng lên rất mạnh với 1.516 tỉ đồng, tăng 59% so với năm 2010. Sang năm 2012 lên 2.394 tỉ, tăng 58% so với năm 2011. Hai năm 2011, 2012 chính là thời điểm bốn doanh nghiệp công ích bị UBND TP yêu cầu truy thu lương.

Thừa nhận trong cơ cấu lương, hoạt động công ích chiếm tới 70%, ông Trần Thiện Hà, giám đốc Công ty TNHH một thành viên Công viên cây xanh TP, cho biết tổng kinh phí rót xuống cho hoạt động công ích từ ngân sách TP trong năm 2012 là 300 tỉ đồng. Ngoài ra, công ty cũng thu lợi nhuận từ các hoạt động ngoài công ích 70 tỉ đồng (như cho thuê sân khấu Trống Đồng, thi công công trình và được trích 35% hoạt động này đưa vào quỹ lương công ty).

Chủ tịch UBND TP.HCM Lê Hoàng Quân: Yêu cầu Hội đồng kỷ luật TP làm rõ trách nhiệm

Trả lời Tuổi Trẻ ngày 28-8, Chủ tịch UBND TP Lê Hoàng Quân khẳng định kết luận của Phó chủ tịch UBND TP Lê Mạnh Hà trước đó là xác đáng. Ông Quân cho biết ngay chiều 27-8, ông đã triệu tập các cơ quan chức năng TP họp để tiếp tục chỉ đạo xử lý những vấn đề liên quan. Trong đó đã yêu cầu Sở Nội vụ TP rà soát, xem xét trách nhiệm của ban lãnh đạo các công ty thực hiện không đúng quy định của pháp luật và chỉ đạo của UBND TP. Ông Quân yêu cầu Hội đồng kỷ luật TP phải xem xét, làm rõ trách nhiệm trong vụ việc nói trên.

Theo ông Lê Hoàng Quân, lần này UBND TP chủ trương phải rà soát, chấn chỉnh những vấn đề liên quan đến hoạt động dịch vụ công ích. Ông Quân khẳng định: “Lương như vậy là không phù hợp rồi”. Với câu hỏi “Các công ty cho rằng hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp đã góp phần mang lại thu nhập cao ở công ty?”, ông Quân nhấn mạnh: “Không phải như vậy đâu. UBND TP đã có cho phép các công ty vận dụng các chính sách hiện hành (về lương, thưởng...) nhưng các công ty đã vận dụng sai”.

QUỐC THANH

Trong khi đó, dù kinh tế khó khăn nhưng Công ty TNHH một thành viên Thoát nước đô thị TP lại có lợi nhuận tăng đột ngột. Ông Lê Thanh Sơn, giám đốc Công ty TNHH một thành viên Thoát nước đô thị TP, cho biết lợi nhuận của công ty năm 2011 là 18 tỉ đồng, sang năm 2012 là 64 tỉ đồng, tăng hơn 3,5 lần.

Lý giải việc ngân sách tăng mạnh, các khu quản lý giao thông đô thị cho rằng do Nhà nước điều chỉnh lương nhân công, giá nhiên liệu, chi phí vận hành thiết bị tăng...

Hưởng lợi từ định mức, định ngạch lạc hậu

Một cán bộ Khu Quản lý giao thông đô thị số 2 cho rằng tiền lương cao ngất ngưởng của ban giám đốc các doanh nghiệp công ích một phần là do các doanh nghiệp này tự sản xuất và kinh doanh thêm như Công ty Quản lý công trình giao thông Sài Gòn sản xuất bêtông nhựa nóng, Công ty Chiếu sáng công cộng TP sản xuất tụ điều khiển đèn tín hiệu giao thông, đèn chiếu sáng...

Đồng thời các doanh nghiệp này còn tham gia đấu thầu các công trình bên ngoài. Tuy nhiên, lãnh đạo một doanh nghiệp giao thông công chính không đồng tình ý kiến trên và cho rằng trong những năm gần đây, vốn ngân sách đầu tư các công trình hạ tầng sụt giảm mạnh.

Do đó hầu hết doanh nghiệp tham gia đấu thầu hạ giá đến mức không có lợi nhuận, chỉ nhận thầu để có công trình nuôi bộ máy làm việc. Vì vậy các doanh nghiệp công ích hưởng lương cao chủ yếu nhờ “bầu sữa” ngân sách bao cấp trên cơ sở định mức, định ngạch lạc hậu.

Ông Lê Quyết Thắng, giám đốc Khu Quản lý giao thông đô thị số 1 - TP.HCM, cho hay vốn định mức và định ngạch trong duy tu hạ tầng giao thông được Bộ Xây dựng ban hành cách đây 15-20 năm đã lạc hậu.

Chẳng hạn định ngạch quy định thời hạn sử dụng làn sơn đường quá ngắn, trong khi hiện nay chất liệu sơn đường đã tốt hơn nên đơn vị công ích được hưởng lợi do không tốn thêm nhân công và chi phí sơn lại làn đường. Tương tự, định ngạch quy định thời gian sử dụng một bóng đèn tín hiệu giao thông quá ngắn trong khi công nghệ mới đã tăng tuổi thọ bóng đèn.

Tương tự, định mức số lượng nhân công, ca máy, nhiên liệu vật liệu để duy tu 1m2 đường, sửa chữa một bóng đèn, mé nhánh một cây xanh phần lớn định mức với nhiều nhân công nên chi phí rất cao.

Anh Võ Văn Huệ và Bùi Văn Phước, công nhân Công ty TNHH-MTV Thoát nước đô thị TP.HCM - đơn vị mà giám đốc nhận lương 2,6 tỉ đồng/năm, nạo vét hệ thống cống trên đường Nguyễn Hữu Cảnh, Q.Bình Thạnh. Các anh cho biết tiền lương của mình hiện nay là 8 triệu đồng/tháng - Ảnh: Hoàng Thạch Vân
Anh Võ Văn Huệ và Bùi Văn Phước, công nhân Công ty TNHH-MTV Thoát nước đô thị TP.HCM - đơn vị mà giám đốc nhận lương 2,6 tỉ đồng/năm, nạo vét hệ thống cống trên đường Nguyễn Hữu Cảnh, Q.Bình Thạnh. Các anh cho biết tiền lương của mình hiện nay là 8 triệu đồng/tháng - Ảnh: Hoàng Thạch Vân

Trong vòng năm năm trở lại đây hầu hết doanh nghiệp công ích đã đầu tư thiết bị xe máy và đưa vào sử dụng nhiều công nghệ mới giúp giảm nhiều lao động, kéo dài tuổi thọ trong duy tu sửa chữa công trình. Chẳng hạn Công ty Quản lý công trình giao thông Sài Gòn sử dụng xe quét dọn đất lề ở dải phân cách giúp giảm hàng chục công lao động, hoặc dùng bêtông nhựa nóng giặm vá ổ gà nên thời gian sử dụng đường dài hơn so với sửa chữa bằng bêtông nhựa nguội. Vì vậy các doanh nghiệp công ích thay vì tăng lên hàng ngàn lao động thì lại giảm hàng trăm lao động và thừa hưởng “lợi nhuận” vốn duy tu từ định mức, định ngạch lạc hậu.

Trước những bất cập trên, mới đây Sở Giao thông vận tải đã giao Khu Quản lý giao thông đô thị số 1 - TP.HCM ký hợp đồng với Viện Chiến lược và phát triển giao thông vận tải rà soát các định mức, định ngạch. Qua đó, sở sẽ trình phê duyệt định mức, định ngạch duy tu hạ tầng giao thông riêng cho TP.HCM ở mức hợp lý.

Phải sớm đấu thầu

Theo ông Vũ Kiến Thiết - giám đốc Khu Quản lý giao thông đô thị số 2, lãnh đạo TP cũng thấy được những bất cập về định mức, định ngạch duy tu hạ tầng giao thông. Vì vậy, năm 2004, UBND TP đã chỉ đạo Sở Giao thông công chính (nay là Sở Giao thông vận tải) thực hiện khoán duy tu thí điểm nhằm phát huy năng lực các doanh nghiệp công ích. Đến nay Khu Quản lý giao thông đô thị số 2 đã thực hiện khoán khoảng 20% khối lượng duy tu hạ tầng giao thông.

Hiệu quả của khoán là giảm được 10% vốn ngân sách dành cho duy tu cây xanh, chiếu sáng và thoát nước, giảm 30% vốn ngân sách dành cho duy tu cầu, đường. Tương tự, Khu Quản lý giao thông đô thị số 1 đã giao khoán 20% khối lượng duy tu đường có hiệu quả là mức khoán thấp hơn 20% so với đơn giá định mức và khi xảy ra sự cố, đơn vị nhận khoán nhanh chóng khắc phục.

Tuy nhiên, ông Lê Quyết Thắng cho rằng khu chưa dám tổ chức đấu thầu duy tu đường vì khi xảy ra sự cố xe đụng dải phân cách thì nhà thầu chậm khắc phục do không xác định đơn giá khắc phục sự cố. Theo ông Thắng, để tổ chức đấu thầu duy tu hạ tầng giao thông, các cơ quan chức năng cần xây dựng định mức, định ngạch mới về duy tu, ban hành quy chế về xử lý sự cố và các tiêu chí nhà thầu quản lý công trình trong thời gian ba năm hoặc năm năm.

Kiểm điểm trách nhiệm người chi sai lương

Ngày 28-8, nhóm các doanh nghiệp công ích ở TP.HCM có sai phạm về tiền lương như Công ty TNHH một thành viên Công viên cây xanh, Công ty TNHH một thành viên Thoát nước đô thị... đã có những động thái trong việc khắc phục hậu quả.

Trong đó ông Vũ Trọng Luyện - chủ tịch hội đồng thành viên Công ty TNHH một thành viên Thoát nước đô thị TP - đã có công văn báo cáo UBND TP về hướng khắc phục những sai phạm. Trước mắt, công ty thực hiện ngay các biện pháp khôi phục quyền lợi và đền bù thiệt hại cho 163 lao động thường xuyên nhưng được ký hợp đồng thời vụ và 335 người lao động ký hợp đồng dưới một năm.

Công ty đang khẩn trương thu hồi hơn 3,2 tỉ đồng chi lương sai quy định cho bảy viên chức quản lý trong năm 2011 và 2012. Ngoài ra, ban điều hành phải viết kiểm điểm, xác định trách nhiệm cũng như sai phạm, tự nhận hình thức kỷ luật và biện pháp khắc phục hậu quả trong tháng 9-2013.

Trả lời thắc mắc của báo giới chiều cùng ngày, ông Trần Thiện Hà, giám đốc Công ty TNHH một thành viên Công viên cây xanh TP, nhìn nhận sai hai việc. Một là chưa xây dựng quỹ lương cho ban điều hành (vẫn tính theo cách cũ khi chưa chuyển đổi mô hình TNHH một thành viên). Hai là thiếu kiểm tra giám sát các đơn vị khi tuyển lao động thời vụ. Theo cách tính lương cũ, tổng quỹ lương nhân với hệ số trách nhiệm...

Tuy nhiên khi chuyển sang mô hình TNHH một thành viên, thay vì phải xây dựng quỹ lương cũng như phương án trả lương cho ban điều hành (gồm chủ tịch hội đồng thành viên, ban giám đốc, kế toán trưởng) thì công ty áp dụng theo cách tính cũ. Từ đó dẫn đến việc chi lương sai quy định. Tuy vậy, ông Hà cho rằng mức thu nhập sau khi trừ thuế của ông (51,2 triệu đồng/tháng) là không cao.

Ông Hà cũng cho rằng theo kết luận của UBND TP, ngoài việc thu hồi chi lương sai cho viên chức quản lý thì còn thu hồi 49,3 tỉ đồng của người lao động trong công ty trong năm 2012. “Việc chi tiền lương sai đã rõ, ban điều hành đồng ý thu hồi tiền nhưng việc thu hồi tiền của người lao động là rất khó. Vì vậy rất mong UBND TP xem xét không thu hồi tiền lương của người lao động” - ông Hà kiến nghị.

Còn ông Lê Thanh Sơn, giám đốc Công ty TNHH một thành viên Thoát nước đô thị TP, lý giải: “Do thời điểm đó Sở Lao động - thương binh và xã hội chưa duyệt quỹ lương cho ban điều hành nên anh em nghĩ làm được nhiều thì anh em hưởng nhiều, chỉ đóng thuế đầy đủ là được. Cũng vào thời điểm trên, UBND TP có văn bản cho phép chi lương ban điều hành chỉ được 70% quỹ lương dẫn đến việc chi bị sai...”.

Theo Tuổi Trẻ