Lễ hội Minh Thề: Trưởng thôn, cao niên đọc lời thề không tham nhũng

05/02/2023 06:41
LÃ TIẾN
0:00 / 0:00
0:00
GDVN- Nếu lấy của công làm việc công được thần linh ủng hộ. Nhược bằng, có lòng tham, lấy của công làm của tư, nguyện cầu thần linh đả tử!

Sáng 4/2 (tức ngày 14 tháng Giêng năm Quý Mão), tại Khu Di tích lịch sử văn hóa Đền – Chùa Hòa Liễu (thôn Hòa Liễu, xã Thuận Thiên, huyện Kiến Thụy, Hải Phòng), hàng nghìn du khách và nhân dân địa phương đã tới dự Lễ hội Minh thề - Di sản văn hoá phi vật thể quốc gia do Uỷ ban nhân dân xã Thuận Thiên tổ chức.

Lễ hội Minh thề diễn ra vào ngày 14, 15, 16 tháng Giêng hằng năm. Vào ngày chính hội, dân làng dựng một đài thề trước cửa chùa Hòa Liễu. Ban thờ được sắp đặt trang nghiêm, nổi bật là chiếc mũ quan đặt trang trọng lên chính diện ban thờ.

Chủ lễ năm nay là ông Trương Công Lậm - trưởng thôn Hoà Liễu thực hiện các nghi thức trong lễ hội (Ảnh: TQ)

Chủ lễ năm nay là ông Trương Công Lậm - trưởng thôn Hoà Liễu thực hiện các nghi thức trong lễ hội (Ảnh: TQ)

Phát biểu trước khi bắt đầu nghi lễ, ông Phạm Văn Tài – Chủ tịch Uỷ ban nhân dân xã Thuận Thiên cho biết, sau 3 năm bị gián đoạn bởi dịch Covid-19, năm 2023, lễ hội Minh thề được tổ chức trở lại đã đem đến sự vui tươi, phấn khởi cho bà con nhân dân trên địa bàn và du khách thập phương.

Những giá trị nhân văn của lễ hội Minh thề có truyền thống lịch sử hơn 500 năm qua và đến nay vẫn luôn vẹn nguyên giá trị bởi tính thiết thực, gần gũi với cuộc sống hiện đại.

Theo ông Tài, những lời hịch văn Minh thề ngắn gọn, súc tích nhưng đã nêu bật được giá trị đạo đức, sự chính trực, liêm khiết và mang thông điệp hết sức hợp lòng dân nên được người dân thôn Hòa Liễu gìn giữ, phát triển cho đến ngày nay.

Lễ hội Minh thề còn mang tính giáo dục cộng đồng, đề cao sự trung thực, sống nhân văn và chấp hành kỷ cương phép nước.

Chủ lễ dâng hương (Ảnh: TQ)

Chủ lễ dâng hương (Ảnh: TQ)

“Nếu bản thân vì việc công mong thần linh ủng hộ, nhược bằng lợi dụng việc công làm của tư thì thần linh đả tử.

Chính những giá trị nhân văn sâu sắc trong hịch văn Minh thề mà ngay cả trong thời kỳ Pháp thuộc, chính quyền đô hộ đã cho dịch nội dung ra tiếng Pháp để lưu truyền rộng rãi”, ông Tài nhấn mạnh.

Đại diện hội tư văn đọc lớn các lời hịch văn Minh thề (Ảnh: TQ)

Đại diện hội tư văn đọc lớn các lời hịch văn Minh thề (Ảnh: TQ)

Theo ghi nhận của phóng viên, lễ hội năm nay về cơ bản vẫn như các năm trước khi người có “chức sắc” cao nhất tham gia hội thề vẫn chỉ là trưởng thôn, phó trưởng thôn cùng các vị cao niên trong làng.

Từ trong đền thờ, nghi thức rước lần lượt các vị kỳ lão, chức sắc ra đài thề được thực hiện trong tiếng nhạc bát âm trang nghiêm. Con dao bầu và linh kê (gà trống có chân vàng, lông vàng) cũng được rước từ trong đền đặt lên đài thề.

Chủ tế dùng con dao bầu được chuyển từ trên đài thề xuống dùng động tác “chỉ trời vạch đất” rồi vẽ một vòng tròn lớn giữa sân miếu và cắm con dao ở vị trí giữa vòng tròn.

Sau đó, đại diện tư văn đọc hịch Minh thề, trong đó nêu rõ: “Nếu lấy của công làm việc công được thần linh ủng hộ. Nhược bằng, có lòng tham, lấy của công làm của tư, nguyện cầu thần linh đả tử! Y như lời thề…”, “Người nào tà tâm trộm cắp của nhau, nguyện cầu thần linh đả tử! Y như lời thề…”.

Lời hịch vừa dứt, các bô lão, chức sắc trong làng tham gia nghi lễ cùng giơ cao tay hô vang “xin thề”.

Cuối cùng, chủ lễ nhặt con dao bầu cắt tiết linh kê hòa vào bình rượu rồi cùng mọi người tham dự uống cạn bát rượu để thể hiện sự đoàn kết, thống nhất cao.

Nghi thức uống "kim kê huyết tửu" thể hiện sự đoàn kết thực hiện đúng lời thề (Ảnh: TQ)Nghi thức uống "kim kê huyết tửu" thể hiện sự đoàn kết thực hiện đúng lời thề (Ảnh: TQ)

Theo quan niệm của người dân địa phương, máu linh kê rất linh thiêng vì từ xưa gà là linh vật có thể liên thông giữa trời và đất, ánh sáng và màn đêm bằng tiếng gáy. Do đó, gà trống hành lễ phải có đặc điểm: lông vàng, chân vàng, mỏ đỏ, mào cờ.

Các bô lão tham dự lễ hội cũng uống chén rượu linh kê thể hiện sự đồng tình sau khi chứng kiến chức sắc thề lấy việc công làm trọng (Ảnh: TQ)Các bô lão tham dự lễ hội cũng uống chén rượu linh kê thể hiện sự đồng tình sau khi chứng kiến chức sắc thề lấy việc công làm trọng (Ảnh: TQ)
Đông đảo du khách và người dân địa phương tới dự lễ hội (Ảnh: TQ)

Đông đảo du khách và người dân địa phương tới dự lễ hội (Ảnh: TQ)

Theo sử sách ghi chép lại, vào thời nhà Mạc giữa thế kỷ 16, Thái hoàng Thái hậu Vũ Thị Ngọc Toàn (vợ của Thái thượng hoàng Mạc Đăng Dung) đến ấp Lan Niểu (Hoà Liễu ngày nay) đã tự bỏ tiền và vận động hoàng thân quốc thích, quan lại triều Mạc đóng góp tiền của để tu tạo lại ngôi chùa cổ.

Thái hoàng Thái hậu đã xuất tiền mua 25 mẫu 8 sào 2 thước cúng dâng Tam Bảo và nhiều người theo gương bà cũng tậu ruộng, cúng chùa giúp tăng số diện tích lên đến 47 mẫu 5 sào.

Số ruộng này làng gọi là Thánh điền, một phần diện tích dành cho nhà chùa cấy, một phần dùng vào việc tuần tiết lễ hội, còn lại để chia cho dân đinh cày cấy hưởng lộc và cho cấy đấu thầu lấy thóc lập quỹ nghĩa thương phòng khi đói khó cấp đỡ cho người nghèo, cố nhân, quả phụ…

Cũng chính từ đây, Thái hoàng Thái hậu đã cùng với chức sắc, dân làng lập ra một hịch văn hội Minh thề quy định lấy việc công làm trọng.

Để gìn giữ lễ hội truyền thống độc đáo này và ghi nhớ công đức của Thái hoàng Thái hậu Vũ Thị Ngọc Toàn, hằng năm người dân làng Hòa Liễu lại tổ chức lễ hội Minh thề kéo dài trong 3 ngày (từ 14 đến 16 tháng giêng âm lịch).

Do những biến cố lịch sử, đến năm 2002 thì lễ hội Minh thề chính thức được khôi phục và năm 2017, lễ hội này được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là di sản phi vật thể cấp quốc gia.

LÃ TIẾN