Ngày 3/1, tại trụ sở Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam đã dự buổi tọa đàm về định hướng và giải pháp để khoa học và công nghệ trở thành động lực trong thời kỳ Cách mạng công nghiệp 4.0.
Tại tọa đàm, ý kiến của các đại biểu đều thống nhất khẳng định, khoa học và công nghệ là quốc sách hàng đầu.
Quan điểm này đã được khẳng định xuyên suốt trong nhiều văn kiện của Đảng, pháp luật của Nhà nước và thực tế thời gian qua, khoa học và công nghệ đã có những đóng góp quan trọng cho sự phát triển kinh tế, xã hội nước nhà.
 |
| Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam. Ảnh: VGP |
Tuy nhiên trong kỷ nguyên 4.0, để khoa học và công nghệ tiếp tục khẳng định được vai trò quan trọng của mình với tinh thần “đã tiến bộ rồi, phải tiến bộ hơn nữa”, khoa học và công nghệ thực sự trở thành động lực để đất nước đi lên và doanh nghiệp phải trở thành trung tâm của Hệ thống sáng tạo quốc gia như kỳ vọng, chúng ta cần phải có những giải pháp đột phá cả về nhận thức và hành động như:
Nâng cao nhận thức về vai trò động lực có tính quyết định của khoa học và công nghệ, tháo gỡ khó khăn vướng mắc về cơ chế, thúc đẩy doanh nghiệp nghiên cứu, ứng dụng khoa học và công nghệ theo hướng gắn nghiên cứu với sản xuất và thị trường để doanh nghiệp thực sự trở thành trung tâm của hệ thống sáng tạo quốc gia.
Phát biểu tại tọa đàm, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh yêu cầu cần nghiên cứu giải pháp đột phá để doanh nghiệp thực sự trở thành trung tâm của Hệ thống đổi mới sáng tạo.
Cần có đột phá trong chính sách phân bổ nguồn lực (đặc biệt là chính sách thuế) để khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào khoa học và công nghệ.
Thay vì xây dựng chính sách theo hướng “bắt buộc” lập Quỹ khoa học và công nghệ đầu tư cho nghiên cứu và triển khai thì cần có chính sách mà cụ thể nhất là chính sách thuế theo hướng tạo lợi ích để doanh nghiệp tự thấy cần phải tăng đầu tư cho nghiên cứu, phát triển.
Chúng ta không nên bắt buộc doanh nghiệp phải trích lập bao nhiêu phần trăm doanh thu cho Quỹ khoa học và công nghệ. Điều này dễ dẫn đến cách hành xử theo kiểu “đối phó”.
Cần có chính sách để doanh nghiệp “đua nhau” đầu tư vào nghiên cứu, phát triển. Doanh nghiệp nào đầu tư nhiều cho khoa học và công nghệ sẽ được ưu đãi về thuế, được ưu tiên phân bổ nguồn lực.
“Nền khoa học công nghệ của Đất nước phải dựa trên một chính sách kinh tế minh bạch về phân bổ nguồn lực, tiếp cận thị trường… để thúc đẩy khoa học và công nghệ phát triển”, Phó Thủ tướng nói.
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cũng lưu ý Bộ khoa học và công nghệ đã xây dựng, đề xuất và thực hiện nhiều chính sách về công tác quản lý nhà nước về khoa học và công nghệ, vừa qua có nhiều tiến bộ nhưng cần chú ý hơn một số vấn đề, ví dụ như:
Việc cần đổi mới mạnh mẽ hơn về cơ chế quản lý tài chính đối với khoa học và công nghệ theo nguyên tắc nghiên cứu khoa học là có rủi ro; khắc phục cho được tình trạng dùng tiền nghiên cứu khoa học và công nghệ để “tăng thu nhập” cũng như thực tế cán bộ nghiên cứu phải rất vất vả quyết toán đề tài.
Hay việc cần tăng cường thông tin khoa học nhằm kết nối, tạo mạng lưới chia sẻ kết quả nghiên cứu, ứng dụng.
Bởi nếu có được mạng lưới chia sẻ sẽ tiết kiệm được rất nhiều kinh phí do không phải nghiên cứu lại từ đầu, cũng như hạn chế được tình trạng trùng lặp đề tài. Kinh phí dành cho nghiên cứu khoa học và công nghệ sẽ được sử dụng hiệu quả hơn.
Mặt khác cần lưu ý, Việt Nam cũng như nhiều quốc gia đang phát triển mới tập trung vào vấn đề nghiên cứu khoa học và công nghệ, còn việc phổ biến, chia sẻ chưa được quan tâm đúng mức.
Cần xây dựng tri thức tổng hợp trong mọi lĩnh vực vừa phổ biến tri thức khoa học công nghệ vừa để xây dựng một xã hội học tập suốt đời.
Cuối cùng, nguyên Phó Thủ tướng Phạm Gia Khiêm và Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đều nhấn mạnh, Bộ Khoa học và Công nghệ cần phát huy vai trò quan trọng là cơ quan chủ trì, nghiên cứu, tham mưu cho Chính phủ các chính sách đột phá để khoa học và công nghệ thực sự trở thành nguồn động lực cho phát triển trong thời kỳ Cách mạng công nghiệp 4.0.
