Vừa qua, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành bản dự thảo xây dựng Phương án tổ chức thi tốt nghiệp Trung học phổ thông từ năm 2025 nhằm bảo đảm thống nhất, đồng bộ với lộ trình triển khai thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông 2018 và lộ trình tự chủ giáo dục đại học; phù hợp với bối cảnh Việt Nam và xu thế chung về phát triển giáo dục và đào tạo trên thế giới.
Trong bản dự thảo Phương án tổ chức thi tốt nghiệp Trung học phổ thông từ năm 2025 sẽ có một số điểm đối mới so với các kỳ thi giai đoạn 2015 đến 2022.
 |
Ảnh minh họa - Phạm Linh |
Một vài kiến nghị về kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông
Thực tế, Luật Giáo dục đã quy định rõ có kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông, Luật Giáo dục đại học đã giao quyền tự chủ tuyển sinh cho các trường.
Sau khi Bộ Giáo dục và Đào tạo công bố dự thảo thi tốt nghiệp trung học phổ thông từ năm 2025, người viết xin được có một số kiến nghị như sau:
Thứ nhất, bỏ 30% điểm học bạ trong xét kết quả tốt nghiệp trung học phổ thông
Thực tế, kết quả kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông những năm gần đây luôn rất cao luôn ở mức 98-99%, nên nhiều người đề xuất bỏ kỳ thi đó cũng có phần nguyên nhân trên.
Việc kết quả đỗ tốt nghiệp luôn cao đó là do sử dụng điểm học bạ 30% trong xét tốt nghiệp.
Người viết kiến nghị đã đến lúc bỏ cơ cấu 30% điểm học bạ sẽ khiến kết quả kỳ thi sẽ thật, sẽ hợp lý hơn.
Khi đó, kết quả tốt nghiệp trung học phổ thông sẽ không “đẹp” 98-99% như hiện nay nhưng là kết quả thật.
Thực tế, Luật Giáo dục đã quy định học sinh lớp 12, thi không đạt hoặc không dự thi vẫn được Hiệu trưởng cấp giấy chứng nhận hoàn thành chương trình trung học phổ thông, giấy chứng nhận hoàn thành chương trình giáo dục phổ thông được sử dụng để đăng ký dự thi lấy bằng tốt nghiệp trung học phổ thông khi người học có nhu cầu hoặc để theo học giáo dục nghề nghiệp,…
Thứ hai, ra đề đúng cấu trúc 4-3-2-1
Thực tế, qua theo dõi đề thi tốt nghiệp trung học phổ thông các năm gần đây, nhiều đề chưa ra đúng cấu trúc 4-3-2-1 (4 điểm nhận biết, 3 điểm thông hiểu, 2 vận dụng, 1 vận dụng cao).
Nếu ra đề đúng cấu trúc trên sẽ có những đề hợp lý, phù hợp, phân loại được học sinh.
Việc ra đề thi một số môn quá dễ khiến các trường đại học không mạnh dạn lấy kết quả trên để xét tuyển, phải thêm hình thức tuyển sinh khác gây tốn kém cho học sinh.
Thứ ba, tiến tới thi tốt nghiệp trung học phổ thông trên máy tính
Để tạo sự công bằng, khách quan, khoa học,…phù hợp với sự phát triển của công nghệ thì tổ chức kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông trên máy tính là hợp lý.
Kỳ thi trên máy tính để đảm bảo công bằng, khách quan và phù hợp xu thế của thế giới, để giảm áp lực tập trung, áp lực chấm bài, nếu thực hiện tốt thì sau khi thi xong trên máy học sinh sẽ biết kết quả ngay lập tức, tiết kiệm chi phí, thời gian,..
Về việc thi trên máy tính, Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng có lộ trình trong dự thảo như sau: giai đoạn 2025– 2070, giữ ổn định phương thức thi trên giấy, đồng thời tăng cường ứng dụng hiệu quả công nghệ thông tin, từng bước thí điểm thi trên máy tính đối với các môn thi trắc nghiệm ở các địa phương có đủ điều kiện (có thể kết hợp giữa thi trên giấy và thi trên máy tính).
Giai đoạn sau 2030: phấn đấu để đến khi tất cả các địa phương trên toàn quốc có điều kiện để tổ chức thi trên máy tính sẽ chuyển sang tổ chức kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông trên máy tính đối với các môn thi trắc nghiệm.
Nếu được nên có quy định bắt buộc giai đoạn nào, địa phương nào tổ chức trên máy để làm cơ sở cho các địa phương phấn đấu.
Thứ tư, về môn thi, cách tính kết quả tốt nghiệp
Theo dự thảo, thí sinh học chương trình trung học phổ thông dự thi 04 môn học bắt buộc gồm Ngữ văn, Toán, Ngoại ngữ, Lịch sử và 02 môn học lựa chọn trong số 04 môn học đã chọn học trong các môn: Vật lí, Hóa học, Sinh học, Địa lý, Giáo dục kinh tế và pháp luật, Tin học, Công nghệ.
Người viết cũng rất băn khoăn với dự thảo có các môn bắt buộc và môn tự chọn nhưng lại không có môn Giáo dục thể chất, Giáo dục quốc phòng, Âm nhạc và Mĩ thuật dù đây là các môn rất quan trọng trong chương trình mới, việc này cũng cần được làm rõ.
Người viết cho rằng, tổ chức kỳ thi theo hướng học sinh học gì thi đó, học sinh không học lệch, làm cơ sở cho các trường đại học, cao đẳng xét tuyển thì người viết gợi ý phương án thi như sau:
Môn bắt buộc: Toán, Văn, Ngữ Văn, Lịch sử, Giáo dục thể chất, quốc phòng (tính là 1 môn), các môn này tổ chức trong 2 ngày.
Học sinh chọn 1 trong 2 tổ hợp dự thi trong 1 buổi:
Tổ hợp Khoa học tự nhiên gồm các phân môn: Vật lý, Hóa học, Sinh học, Công nghệ (tính là một môn).
Tổ hợp Khoa học xã hội gồm các phân môn: Địa lý, Giáo dục kinh tế và pháp luật, Âm nhạc, Mĩ thuật (tính là 1 môn).
Học sinh chọn 1 trong 2 tổ hợp, có học môn nào dự thi môn đó. Ví dụ, học sinh lớp 12 chọn học 4 trong 9 môn gồm: Vật lý, Hóa học, Địa lý, Âm nhạc thì có thể chọn tổ hợp Khoa học tự nhiên hoặc Tổ hợp Khoa học xã hội, nếu chọn tổ hợp Khoa học tự nhiên thì dự thi 2 phân môn Vật lý, Hóa học.
Nếu học sinh lớp 12 học 4 môn tự chọn: Địa lý, Giáo dục kinh tế và pháp luật, Mĩ thuật, Hóa học thì chọn tổ hợp thi là Khoa học xã hội và dự thi 3 phân môn Địa lý, Giáo dục kinh tế và pháp luật, Mĩ thuật.
Như vậy, dù chọn tổ hợp nào (tính là 1 môn), học sinh dự thi tổng cộng 6 môn, về cách tính điểm thi tốt nghiệp, nếu học sinh đạt từ 30 điểm trở lên được công nhận tốt nghiệp trung học phổ thông (không tính điểm học bạ).
Học sinh không dự thi hoặc thi không đạt được cấp giấy chứng nhận hoàn thành chương trình lớp 12 để học nghề hoặc tham gia lao động sản xuất.
Chương trình giáo dục phổ thông mới đã đi được hơn một nửa chặng đường, kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông rất quan trọng ảnh hưởng đến hàng triệu học sinh, rất mong những chuyên gia, nhà giáo, phụ huynh có những đóng góp tích cực để kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông trong thời gian tới ngày càng hoàn thiện, thực chất, nhẹ nhàng, tránh gây áp lực cho học sinh, phụ huynh, giáo viên.
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả
