LTS: Năm 2021 khép lại với nhiều kết quả đáng ghi nhận của ngành Giáo dục mặc dù tình hình dịch COVID diễn biến rất phức tạp.
Tuy nhiên bên cạnh đó cũng còn nhiều trăn trở về những việc cần được triển khai mạnh mẽ và làm tốt hơn trong thời gian tới.
Nhân dịp Xuân Nhâm Dần, Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam đã có cuộc trò chuyện với Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn để lắng nghe những chia sẻ và dự định của ngành trong năm 2022.
Phóng viên: Dư luận hoan nghênh và đồng tình rất cao khi Bộ trưởng nhấn mạnh, đối với môn Ngữ văn, cần chấm dứt học theo văn mẫu, bài mẫu, dẫn tới triệt tiêu sự sáng tạo của thầy và trò. Để cụ thể hóa chủ trương này, Bộ đã chuẩn bị những giải pháp gì, lộ trình như thế nào?
Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn: Môn Ngữ văn là môn học có tầm quan trọng trong việc bồi đắp tình cảm, các năng lực thẩm mỹ, phẩm chất làm người, lấy phát triển con người, nâng cao trí tuệ cảm xúc, năng lực cảm xúc làm trọng tâm. Đặc biệt, một trong những việc cần làm tốt đầu tiên đối với môn học này là trang bị kiến thức và kỹ năng biết và vận dụng tiếng Việt đúng, thành thạo.
 |
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn (ảnh: Bộ Giáo dục và Đào tạo) |
Vừa qua trong một số cuộc họp và chỉ đạo công việc tôi có nêu là cần phải chấm dứt, ngăn chặn việc dạy theo văn mẫu. Bởi việc dạy theo văn mẫu, đặc biệt là việc giáo viên đọc cho học sinh chép rất tai hại cho việc phát huy tính chủ động, sáng tạo những cảm xúc và những tình cảm chân thực, chân thành của học sinh khó được phát huy. Trong thời gian tới, ngành sẽ nghiên cứu và có những biện pháp cụ thể hơn để điều chỉnh.
Nhiều địa phương đang dần dần đưa học sinh trở lại trường, vậy kế hoạch của Bộ như thế nào để bù đắp kiến thức cho học sinh khi bước vào học kỳ 2?
Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn: Mong mỏi được đến trường học tập trực tiếp của học sinh, giáo viên là mong mỏi rất chính đáng. Đối với ngành Giáo dục, việc chuyển trạng thái sang thích ứng an toàn, dần mở cửa trường học là nhiệm vụ rất quan trọng để các hoạt động giáo dục sớm quay trở lại trạng thái bình thường.
Thực hiện chủ trương thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch bệnh Covid-19 của Chính phủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành nhiều hướng dẫn cụ thể gửi các địa phương về việc dạy học trực tiếp, mở cửa trường học an toàn; Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đã phối hợp với Bộ Y tế để có hướng dẫn tới từng cơ sở giáo dục về các phương án đảm bảo an toàn khi học sinh trở lại trường học trực tiếp.
Cùng với việc mở cửa trường học, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chỉ đạo các địa phương có kế hoạch bù đắp kiến thức cho học sinh sau khi các em được trở lại học trực tiếp, trong đó rà soát, đánh giá và phân định từng nhóm học sinh cụ thể để lên kế hoạch dạy bù trong ngắn hạn và dài hạn. Việc bù đắp kiến thức được ngành giáo dục xác định không chỉ thực hiện trong một năm mà còn kéo dài trong nhiều năm. Bên cạnh việc bù đắp kiến thức, các nhà trường cũng cần nhận diện được những vấn đề tâm lý của học sinh, để có tư vấn, hỗ trợ tâm lý cho học sinh trong đại dịch Covid-19 và sau khi quay lại trường học.
Bộ Y tế sẽ sớm có văn bản chỉ đạo điều chỉnh về cách xác định cấp độ dịch, Bộ Giáo dục và Đào tạo theo đó cũng sẽ ban hành văn bản điều chỉnh các văn bản cũ để phù hợp với hướng dẫn của Bộ Y tế trong tình hình mới.
Ngoài ra, Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng sẽ có thêm một số hướng dẫn cho bậc mầm non để tạo thuận lợi cho các địa phương triển khai. Trước khi học sinh quay trở lại trường, cần chuẩn bị tinh thần, thái độ cho cả phụ huynh và học sinh; trong những ngày đầu học sinh quay trở lại trường cần có các hoạt động hội nhập, tương tác xã hội, kỹ năng khác. Bởi sau thời gian dài học trực tuyến, sẽ có trường hợp học sinh ngại học trực tiếp, giáo viên ngại dạy trực tiếp, do đó, cần có những hỗ trợ để học sinh hứng thú, mong muốn được học trực tiếp, giáo viên thích ứng trở lại với dạy trực tiếp.
Với hình thức dạy trực tuyến đã được xác lập trong 2 năm qua và tạo ra cú hích thúc đẩy công nghệ thông tin, chuyển đổi số của ngành Giáo dục, chúng ta cần chú ý không vì học sinh trở lại học trực tiếp mà lãng phí hình thức dạy học này.
Ngược lại cần tăng cường những yếu tố tích cực của dạy học trực tuyến để hỗ trợ dạy học trực tiếp. Một trong những nhiệm vụ trọng tâm của năm 2022 là củng cố, bù đắp kiến thức để chuẩn bị tốt nhất cho những năm tiếp theo, vì vậy, khi học sinh trở lại, các nhà trường cần tập trung hỗ trợ kiến thức, tâm lý cho học sinh, thực hiện đánh giá, phân nhóm phù hợp để hỗ trợ hiệu quả.
Thời gian qua, các địa phương, nhà trường triển khai dạy và học dựa theo nội dung chương trình cốt lõi do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành, khi học sinh quay trở lại học trực tiếp, các Sở Giáo dục và Đào tạo cần lưu ý vẫn tiếp tục thực hiện nội dung chương trình này. Nếu các địa phương, cơ sở giáo dục nào hoàn thành sớm thì quay trở lại củng cố kiến thức, kỹ năng cho học sinh. Bên cạnh đó, các địa phương, nhà trường cũng cần cân nhắc lộ trình kiểm tra đánh giá phù hợp.
Xin Bộ trưởng chia sẻ một số nhiệm vụ ưu tiên của ngành giáo dục trong năm 2022?
Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn: Trong năm 2022, Ngành Giáo dục tiếp tục thực hiện công cuộc đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo theo tinh thần Nghị quyết 29 và Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII, trong đó, ưu tiên triển khai một số nhóm nhiệm vụ trọng tâm.
Cụ thể, tiếp tục chỉ đạo ứng phó với dịch Covid-19, củng cố chất lượng, khắc phục các tác động của dịch bệnh đối với ngành giáo dục. Tiếp tục thể chế hóa các quan điểm, chủ trương của Đảng và Nhà nước về phát triển giáo dục và đào tạo; rà soát, hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật; triển khai nghiên cứu xây dựng Luật Nhà giáo, Luật Học tập suốt đời; rà soát Luật Giáo dục đại học.
Triển khai Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đối với lớp 3, lớp 7, lớp 10; nâng cao chất lượng biên soạn, thẩm định và lựa chọn sách giáo khoa đối với lớp 4, lớp 8, lớp 11; tăng cường các điều kiện đảm bảo triển khai thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông 2018 như chuẩn bị đội ngũ nhà giáo, cơ sở vật chất, thiết bị dạy học.
Tổ chức Kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông và tuyển sinh đại học, cao đẳng năm 2022, đảm bảo ổn định, phù hợp với tình hình dịch bệnh, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông và đổi mới giáo dục đại học.
Triển khai thực hiện Chiến lược phát triển giáo dục 2021-2030, tầm nhìn 2045. Tiếp tục xây dựng và triển khai thực hiện Khung chiến lược phát triển giáo dục đại học; Quy hoạch mạng lưới các cơ sở giáo dục đại học và cao đẳng sư phạm giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến 2050 và Quy hoạch mạng lưới các trường chuyên biệt.
Tiếp tục triển khai thực hiện tự chủ đại học; tăng cường giải pháp phát triển khoa học, công nghệ; đẩy mạnh đổi mới sáng tạo trong các cơ sở giáo dục đại học. Tăng cường chuyển đổi số, đẩy mạnh cải cách hành chính và ứng dụng công nghệ thông tin trong giáo dục và đào tạo; xây dựng hạ tầng học tập quốc gia; xây dựng kho học liệu số; tăng cường các điều kiện đảm bảo và kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy và học trực tuyến.
Trong năm 2022, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ phối hợp với Bộ Nội vụ từng bước khắc phục tình trạng thừa, thiếu giáo viên tại các địa phương. Đồng thời, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc thực hiện chính sách pháp luật về giáo dục nhằm xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh, ngăn ngừa và xử lý nghiêm các hành vi sai phạm trong giáo dục và đào tạo.
Ngành Giáo dục cũng sẽ quan tâm bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục và đáp ứng nhu cầu học tập cho các đối tượng yếu thế. Đẩy mạnh công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, kỹ năng sống, kỹ năng nghề nghiệp, việc làm cho học sinh, sinh viên.
Năm mới đã đến, qua Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Bộ trưởng có nhắn nhủ gì với học sinh, sinh viên, các bậc phụ huynh, các thầy cô giáo, các nhà quản lý giáo dục cả nước?
Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn: Điều kỳ vọng, mong mỏi lớn nhất của tôi và cũng là của toàn ngành ở thời điểm này là dịch bệnh nhanh chóng được kiểm soát để học sinh sớm được trở lại trường học, các hoạt động giáo dục sớm trở lại bình thường.
Năm 2022 là một năm có nhiều nhiệm vụ đặt ra với ngành và sẽ tiếp tục là một năm nhiều khó khăn và thử thách. Tôi mong rằng, các thầy cô giáo, các em học sinh sẽ tiếp tục nỗ lực hơn nữa để kiên trì mục tiêu chất lượng giáo dục, đồng thời ứng phó và thích nghi an toàn trước dịch bệnh.
Nhân dịp đón Xuân Nhâm Dần, tôi xin gửi tới các thầy cô giáo, các cán bộ, nhân viên đã và đang công tác trong ngành Giáo dục, các em học sinh, sinh viên lời chúc mạnh khỏe, bình an, hạnh phúc và thành công!
Trân trọng cảm ơn và chúc sức khỏe Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn.
