Bộ Giao thông vận tải có trách nhiệm về những sai phạm đăng kiểm
Sáng 8/6, dưới sự chủ trì và trực tiếp điều hành của Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Quốc hội khóa XV họp phiên toàn thể tại hội trường tiếp tục chất vấn nhóm vấn đề thứ tư thuộc lĩnh vực giao thông vận tải. Đồng thời, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái sẽ làm rõ các vấn đề liên quan và trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội.
Theo đó, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải và các thành viên Chính phủ liên quan tiếp tục chất vấn đối với nhóm vấn đề thứ tư.
Sáng cùng ngày, sau khi Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu kết thúc nhóm vấn đề thứ tư, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái làm rõ các vấn đề liên quan và trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội.
Cũng trong sáng nay, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ sẽ phát biểu kết thúc phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV.
Trả lời tranh luận của Đại biểu Trần Thị Kim Nhung vào cuối phiên chiều ngày 7/6, về trách nhiệm của Bộ Giao thông vận tải trong việc chậm phản ứng, khiến các Trung tâm đăng kiểm chậm hoạt động trở lại do thiếu đăng kiểm viên, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng khẳng định, sự việc xảy ra tại Cục Đăng kiểm Việt Nam cũng như các Trung tâm đăng kiểm là một sự cố hết sức đau xót đối với lĩnh vực đăng kiểm nói riêng cũng như ngành giao thông vận tải nói chung.
 |
Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải trả lời tranh luận. Ảnh: quochoi.vn. |
Bộ Giao thông vận tải có trách nhiệm cùng với Đăng kiểm Việt Nam về những sai phạm xảy ra trong hoạt động đăng kiểm.
Bộ trưởng cho biết thêm, trong công tác điều tra, khởi tố vụ án, khởi tố, bắt giam bị can do công an các địa phương thực hiện, không phải là Bộ Công an. Về nguyên tắc điều tra, công an không trao đổi trước với Bộ Giao thông vận tải.
Do vậy, với tinh thần khi xảy ra ở đâu, Bộ Giao thông vận tải trực tiếp trao đổi, báo cáo Bộ trưởng Bộ Công an để có phương án giải quyết. Bộ Giao thông có văn bản đề nghị Bộ Công an tạo điều kiện, việc thu giữ máy móc, thiết bị và tài liệu niêm phong để phục vụ cho công tác điều tra có thể làm sớm, làm nhanh, sau đó bàn giao lại cho Trung tâm kiểm để Cục Đăng kiểm Việt Nam tiếp quản và bố trí lực lượng.
Tuy nhiên, 75% trung tâm đăng kiểm của các doanh nghiệp tư nhân, nên không phải muốn khôi phục lại là khôi phục được. Đặc biệt, lực lượng bị khởi tố, bắt giam ở các trung tâm đăng kiểm chủ yếu là nhân lực chủ chốt, đăng kiểm viên bậc cao, thường mỗi trung tâm chỉ có một người và thường giữ vai trò lãnh đạo của trung tâm. Đây là những người rất khó thay thế vì thông thường mỗi trung tâm chỉ có một người. Để đào tạo được một đăng kiểm viên bậc cao cần 1-1,5 năm.
Theo Bộ trưởng, sau khi tiến hành nhiều giải pháp, đến nay vấn đề đăng kiểm cơ bản được giải quyết, điều kiện cho các trung tâm đăng kiểm hoạt động cơ bản được đảm bảo. Còn vấn đề giá dịch vụ đăng kiểm đã được Chính phủ đề xuất Quốc hội xem xét khi sửa đổi Luật Giá.
Chỉ kiểm tra trên hồ sơ, trong khi sai phạm lại không nằm trên hồ sơ
Tranh luận tại hội trường, Đại biểu Quốc hội Leo Thị Lịch (đoàn Bắc Giang) đề cập: “Về vấn đề sai phạm của việc đăng kiểm xe cơ giới, tất cả các biện pháp giải quyết do thiếu cán bộ đăng kiểm và đăng kiểm viên, giải quyết việc ùn tắc kiểm định mấy tháng qua, Bộ trưởng nói chỉ cần đào tạo lãnh đạo cho các trung tâm đăng kiểm là xong và không lo. Như vậy là giải quyết được các trung tâm ngừng hoạt động sẽ trở lại hoạt động bình thường.
Tôi rất đồng tình và hoan nghênh sự chỉ đạo này cũng như tham mưu cho Chính phủ của Bộ trưởng về giải quyết tháo gỡ tích cực trong thời gian qua mà Bộ trưởng đã làm.
Tuy nhiên, tôi cho rằng, Bộ trưởng mới giải quyết được “phần ngọn” của vấn đề, còn “phần gốc” trọng tâm của vấn đề thì Bộ trưởng chưa trả lời làm rõ. Đó là nguyên nhân dẫn đến sự việc đã rồi thì phải giải quyết, tháo gỡ trong thời gian vừa qua.
Còn về việc trách nhiệm quản lý nhà nước của cơ quan chuyên ngành, để xảy ra hàng loạt vi phạm ở các trung tâm kiểm định trước thời điểm phát hiện sai phạm, vấn đề này phải chăng là khi thực hiện xã hội hóa các trung tâm kiểm định, cơ giới thiếu sự kiểm tra giám sát, kiểm soát của cơ quan quản lý nhà nước trong thời gian qua, để xã hội hóa đến mức mất kiểm soát.
Để các trung tâm tự do lộng hành, như hàng ngàn xe ô tô hết niên hạn sử dụng, phải nộp đăng ký, biển số và bị cấm lưu thông, nhưng hàng ngàn xe đó vẫn được cấp giấy kiểm định và ngang nhiên lưu thông, gây bao nhiêu hiểm họa cho người dân trong tham gia giao thông vừa qua.
Điển hình như vụ xe ô tô hết niên hạn vẫn được sử dụng để đưa đón học sinh, xảy ra tai nạn rất đau lòng trong thời gian qua.
Với vai trò quản lý nhà nước chuyên ngành của Bộ trưởng, Bộ trưởng có suy nghĩ gì về trách nhiệm quản lý nhà nước trong vấn đề này? Tôi cũng xin trân trọng đề nghị Phó Thủ tướng làm rõ thêm về vấn đề này và rút ra vấn đề gì trong quản lý công tác chuyên ngành?”.
Liên quan đến chất lượng công tác thanh tra, Đại biểu Lý Văn Huấn (đoàn Thái Nguyên) nhận thấy, Bộ trưởng đã trả lời nhiều vấn đề liên quan đến tồn tại trong vi phạm trong đăng kiểm, nhất là vi phạm trong sát hạch giấy phép lái xe. Đến nay, cơ quan điều tra các tỉnh đã khởi tố 68 vụ, trên 600 bị can liên quan đến đăng kiểm viên, còn liên quan đến vi phạm trong lĩnh vực sát hạch giấy phép lái xe thì đã khởi tố đến hai con số và vi phạm này đã kéo dài.
 |
Đại biểu Lý Văn Huấn (đoàn Thái Nguyên). Ảnh: quochoi.vn. |
Trong phần trả lời chất vấn, Bộ trưởng trả lời đã chỉ đạo thanh tra 63 tỉnh, thành, qua thanh tra, cơ bản là không phát hiện vi phạm, trong khi tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn hôm qua, Bộ trưởng nói rằng đã chuyển 6 vụ việc liên quan đến sát hạch giấy phép lái xe liên quan đến vi phạm do cơ quan điều tra để xem xét.
Do vậy, Đại biểu Lý Văn Huấn đề nghị Bộ trưởng Bộ giao thông vận tải cho biết suy nghĩ về chất lượng thanh tra. Chất lượng thanh tra do năng lực của cán bộ thanh tra hay do nể nang, né tránh hay do một áp lực gì khác mà qua thanh tra không phái hiện vi phạm gì khác để cơ quan điều tra khởi tố.
Trả lời các tranh luận trên, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải cho biết: “Đối với việc tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra trong hoạt động đăng kiểm, Bộ trưởng cho biết, đây là một trong những tồn tại, nguyên nhân khiến xảy ra sai phạm tại các trung tâm đăng kiểm. Đặc thù của hoạt động đăng kiểm là tương đối khép kín, nên khi thanh tra tiến hành kiểm tra, chỉ kiểm tra được trên hồ sơ, trong khi sai phạm lại không nằm trên hồ sơ, hồ sơ rất đẹp nhưng vẫn xảy ra sai phạm.
Bộ trưởng cho biết, qua phân tích kỹ, có lỗ hổng trong hệ thống công nghệ thông tin, khi phần mềm bảo mật kém, bị lợi dụng, các trung tâm đăng kiểm đã sử dụng phần mềm can thiệp làm thay đổi số liệu trong hệ thống, nếu kiểm tra hồ sơ thì không thể phát hiện được. Đó là khó khăn của công tác thanh tra, tuy nhiên không thể phủ nhận rằng thời gian qua thanh tra đã làm chưa hết trách nhiệm.
Bộ trưởng cho biết, ngay khi nhận nhiệm vụ, Bộ trưởng đã tiến hành thanh tra hệ thống đăng kiểm, thanh tra việc đào tạo, cấp phép lái xe, huy động lực lượng tập trung vào công việc này, từng bước khắc phục vướng mắc. Trong thời gian tới, Bộ Giao thông vận tải sẽ siết chặt hơn nữa, ban hành các Nghị định, thông tư để làm cơ sở cho công tác thanh tra, kiểm tra được quản lý tốt hơn, nâng cao trách nhiệm của các đơn vị thực hiện nhiệm vụ thanh tra, xây dựng đề án tách kinh doanh dịch vụ công khỏi công tác quản lý để đảm bảo thanh tra, kiểm tra được khách quan, minh bạch.
Đối với việc hoán cải xe, Bộ trưởng nhấn mạnh nhu cầu của người dân là chính đáng, hiện nay việc hoán cải từ xe 16 chỗ thành xe 9 chỗ đã được quy định trong Thông tư 85 của Bộ Giao thông vận tải, trong đó giao nhiệm vụ này cho các Sở Giao thông vận tải của các tỉnh chịu trách nhiệm thẩm định các thiết kế cải tạo xe cơ giới mà có đăng kiểm tại địa phương.
Nếu Sở Giao thông vận tải không đủ điều kiện thì Cục Đăng kiểm có trách nhiệm thực hiện, trong đó chỉ thực hiện hoán cải với các xe không kinh doanh vận tải”.
4 giải pháp khắc phục tồn tại, hạn chế
Phát biểu kết thúc nhóm vấn đề thứ tư đối với lĩnh vực giao thông vận tải, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ chỉ rõ Bộ Giao thông vận tải đã hoàn thành 4/5 quy hoạch ngành quốc gia; tích cực triển khai Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025, Nghị quyết 43/2022/QH15 về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội và các Nghị quyết của Quốc hội về các dự án quan trọng quốc gia; kết quả giải ngân vốn đầu tư công của Bộ đạt khá so với mặt bằng chung của cả nước. Đã đưa vào khai thác, sử dụng 566 km đường cao tốc phía đông giai đoạn 1 (2016-2020), đang tích cực triển khai và chuẩn bị khởi công các dự án mới… Cải cách thủ tục hành chính được đẩy mạnh. Tai nạn giao thông hằng năm tiếp tục giảm ở cả ba tiêu chí về số vụ, số người chết, số người bị thương; ùn tắc giao thông trên các trục giao thông chính, thủ đô Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh từng bước được kiềm chế…
 |
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu kết thúc nhóm vấn đề thứ tư đối với lĩnh vực giao thông vận tải. Ảnh: quochoi.vn. |
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, ngành giao thông vận tải vẫn còn những tồn tại, hạn chế và vướng mắc, khó khăn như: Việc tổ chức triển khai các dự án kết cấu hạ tầng giao thông, nhất là các dự án trọng điểm, dự án quan trọng quốc gia còn chưa đạt yêu cầu, giải ngân đầu tư công rất chậm; các hình thức PPP và huy động các nguồn lực ngoài ngân sách đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông còn rất hạn chế; chưa có giải pháp giải quyết căn bản tồn đọng, vướng mắc của một số dự án BOT. Thiếu cơ chế, chính sách đột phá khuyến khích đầu tư phát triển vận tải đa phương thức, vận tải thủy nội địa, vận tải đường sắt; chất lượng dịch vụ vận tải, logistics còn chưa đáp ứng yêu cầu. Để xảy ra tình trạng tham nhũng, tiêu cực nghiêm trọng, phạm vi rộng, thời gian dài trong hoạt động đăng kiểm chưa được chủ động phòng ngừa, phát hiện và xử lý kịp thời; việc đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe, quản lý lái xe sau cấp phép còn nhiều bất cập và yếu kém.
Chủ tịch Quốc hội đề nghị trên cơ sở kết quả của phiên chất vấn, Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải, các Bộ trưởng, Trưởng ngành có liên quan tiếp thu tối đa ý kiến của các đại biểu Quốc hội, chỉ đạo quyết liệt thực hiện đồng bộ các giải pháp đã đề ra nhằm khắc phục những tồn tại, hạn chế, trong đó tập trung vào một số vấn đề chính sau đây:
Thứ nhất, tiếp tục chỉ đạo đôn đốc thi công các dự án đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông, nhất là các dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành giao thông vận tải, bảo đảm tiến độ, chất lượng, hiệu quả.
Thứ hai, tiếp tục tái cơ cấu thị trường vận tải theo hướng giảm thị phần vận tải đường bộ, tăng thị phần các phương thức vận tải đường thủy nội địa và đường sắt.
Thứ ba, chủ trì xây dựng dự án Luật Đường bộ theo phân công của Chính phủ; phối hợp với Bộ Công an, các Bộ, ngành liên quan xây dựng dự án Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ để trình Quốc hội xem xét tại Kỳ họp thứ 6 (tháng 10/2023), thông qua tại Kỳ họp thứ 7 (tháng 5/2024); đồng thời, chú trọng nâng cao năng lực, hiệu quả thực thi pháp luật về bảo đảm trật tự, an toàn giao thông; triển khai quyết liệt các giải pháp kiểm soát tải trọng phương tiện…
Thứ tư, tách bạch chức năng quản lý nhà nước và cung cấp dịch vụ công trong các lĩnh vực do Bộ Giao thông vận tải phụ trách, nhất là lĩnh vực đăng kiểm, đào tạo sát hạch cấp giấy phép lái xe.Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, phòng chống tham nhũng, tiêu cực trong quản lý nhà nước và cung ứng dịch vụ công do Bộ Giao thông vận tải phụ trách.
